车讯:2016洛杉矶车展：日产Sentra Nismo发布

百度 猴子门涉事高管遭开除不久前，包括《纽约时报》、英国英国广播公司（BBC）在内的欧美多家媒体报道称，由大众、戴姆勒和宝马三家德国车企资助的机构欧洲运输业环境与健康联合会（EUGT），委托在美国的研究机构，将10只从中国进口的长尾猕猴放入密封的试验箱内，测试汽车尾气的危害。

Η δημιουργικ? γραφ? ? δημιουργικ? συγγραφ? ε?ναι τα μυθιστορ?ματα, τα διηγ?ματα, τα ποι?ματα και τα θεατρικ? ?ργα τα οπο?α προσελκ?ουν ?να ορισμ?νο ε?δο? προσοχ?? που μπορε? να ονομαστε? λογοτεχνικ?. Στο πλα?σιο αυτ?, ο συγγραφ?α? στο βαθμ? που ?πτεται του ?ργου του ?χει σε μεγ?λο βαθμ? τ?ση για ποιητικ?τητα και λυρισμ?. Μ?λιστα η ποιητικ?τητα και ο λυρισμ?? του τον βοηθο?ν να καταλ?βει ?χι μ?νο τον πραγματικ? κ?σμο αλλ? και την ?ννοια του υπερβατικο? ?πω? και τον ψυχοσυναισθηματικ? κ?σμο. Η συγγραφ?α? Πασχαλ?α Τραυλο? αποδ?δει σε ?ναν τ?τοιο συγγραφ?α τον ?ρο ?εραστ?? τη? γραφ???, ανεξ?ρτητα αν αυτ?? μ?λι? ξεκιν? τη δημιουργικ? του πορε?α ? ε?ναι ?μπειρο?, αν ε?ναι ερασιτ?χνη? ? επαγγελματ?α?.

Η δημιουργικ? διαδικασ?α κατ? την οπο?α ο συγγραφ?α? μετουσι?νει τον κ?σμο σε λ?ξει? ε?ναι υποκειμενικ? και μ?σα απ? αυτ? ο συγγραφ?α? παρουσι?ζει τα κλειδι? που ξεκλειδ?νουν το μυθιστορηματικ? λ?γο αλλ? και τα αντικλε?δια που τον καθιστο?ν κομμ?τι του αναγν?στη. Στη διαδικασ?α αυτ? ο συγγραφ?α? ?ρχεται αντιμ?τωπο? με τον γραπτ? λ?γο αλλ? και με τον εσωτερικ? και εξωτερικ? κ?σμο του, προσπαθ?ντα? να κατανο?σει τ?σο τι? λ?ξει? ?σο και τι? ιδ?ε?. Οι λ?ξει? κατ? β?ση ?χουν να κ?νουν με του? λεπτεπ?λεπτου? συγγραφικο?? χειρισμο?? για να αποδοθο?ν οι περιγραφ??, η θεματικ? και οι αφηγ?σει?, εν? οι ιδ?ε? πρ?πει κατ? β?ση να αποτυπωθο?ν με μια ?φ?ρμα?, απλ? αλλ? και κατανοητ? απ? το ευρ? κοιν?.

Συγγραφ? Vs Λογοτεχν?α

Ο διαχωρισμ?? του συγγραφ?α απ? το λογοτ?χνη προκ?πτει τ?σο απ? πηγ?? ?σο και απ? την θεματολογ?α. Η λογοτεχν?α ω? ?ννοια στεν?τερη τη? γραμματε?α? αφορ? τη λογοτεχνικ?τητα σε αντ?θεση με τη γραμματε?α που ?χει να κ?νει με το σ?νολο των γραπτ?ν κειμ?νων μ?α? συγκεκριμ?νη? κοιν?τητα?. ?τσι ο διαχωρισμ?? συγγραφ?α-λογοτ?χνη ακ?μα και για συγγραφε?? διαφορετικ?ν θεματικ?ν πυλ?ν, ?πω? για παρ?δειγμα επιστημονικο?? συγγραφε??, εμπ?πτει στη θεματικ? των γραπτ?ν κειμ?νων. Με β?ση τη φιλολογικ? ερμηνε?α του μυθιστορ?ματο? για παρ?δειγμα, αυτ? αποδ?δεται ω? ?να λογοτεχνικ? ?ργο γραμμ?νο σε πεζ? λ?γο που αφηγε?ται αναλυτικ? πραγματικ?? ? φανταστικ?? ιστορ?ε? και περιγρ?φει ?ρωε?, ?θη, συναισθ?ματα ? ?λλα γεγον?τα. Α? προσπαθ?σει λοιπ?ν κανε?? να ξεχωρ?σει τι? λ?ξει?.

Γ?νεται αντιληπτ?, ?τι η ?ννοια του μυθιστορ?ματο? ?πω? και τα δεκ?δε? θ?ματα μυθιστορημ?των που ?χουν εκδοθε?, περιλαμβ?νουν στοιχε?α και εν?τητε? που θα μπορο?σαν να αποτελ?σουν ανεξ?ρτητα πον?ματα, ?πω? το παραμ?θι με ?ντονο το μυθοπλαστικ? στοιχε?ο, τα χρονικ? γεγον?των ?/και χαρακτ?ρων, ακ?μα και μ?α ερωτικ? ιστορ?α. Για να κατανοηθε? καλ?τερα το ταλ?ντο τη? εκφραστικ?? δειν?τητα? του ?εραστ? τη? γραφ???, το συγκεκριμ?νο ταλ?ντο παρομοι?ζεται με τη διαχε?ριση του...Εξκ?λιμπερ, του σπαθιο? του Αρθο?ρου. Η διαμ?ρφωση των λεπτεπ?λεπτων συγγραφικ?ν και εκφραστικ?ν χειρισμ?ν φιλτραρισμ?νων μ?σω τη? Τ?χνη? αποκτ? μ?α δ?ναμη ποικ?λων ψυχογραφικ?ν, συνειδησιακ?ν, συναισθηματικ?ν αλλ? και αισθητικ?ν παραγ?ντων, διαθ?τει επικ?? αλλ? και μυθικ?? δυνατ?τητε?, δ?ναμη θρυλικ? ?πω? αυτ? του Εξκ?λιμπερ. Καρφωμ?νο απ? τον Ο?θερ Πεντρ?γκον σε ?να βρ?χο περ?μενε τα χ?ρια εκε?να τα οπο?α θα μπορο?σαν δικα?ω? να το κρατ?σουν.

Ε?δη δημιουργικ?? συγγραφ??

Δραματικ? συγγραφ?

Στην περ?πτωση τη? δραματικ?? συγγραφ?? το χαρακτηριστικ? στοιχε?ο ε?ναι η δραματικ? υπ?σταση. Δεν νοε?ται συγγραφ? χωρ?? υποκριτικ? αλλ? και υποκριτικ? χωρ?? συγγραφ?. Τα ε?δη του δρ?ματο? ε?ναι η κωμωδ?α, η τραγωδ?α αλλ? και το σατυρικ? δρ?μα. Δεν ε?ναι τυχα?ο που στην ιστορ?α θε?τρου αλλ? και σε πηγ?? του εξωτερικο? γ?νεται συγκεκριμ?νη αναφορ? για τι? ρ?ζε? του δρ?ματο? στην Αρχα?α Ελλ?δα. Σ?μφωνα με πηγ?? απ? τη Ν?α Υ?ρκη, στη δραματικ? συγγραφ? υπ?ρχει μ?α ενστικτ?δη? ερμηνε?α των ηθοποι?ν απ? την πλευρ? του συγγραφ?α αλλ? και ενστικτ?δη? σχ?ση του συγγραφ?α με του? ηθοποιο?? που ερμηνε?ουν το κε?μενο. Ακολουθ?ντα? του? Ρ?σου? θεατρανθρ?που? ?πω? ο Κωνσταντ?νο? Στανισλ?βσκι ο οπο?ο? ?χτισε το σ?στημα Στανισλ?βσκι, η ?ννοια τη? ερμηνε?α? εν?? κειμ?νου αφορ? εκε?να τα στοιχε?α με τα οπο?α ειδικ? εκπαιδευμ?νοι ηθοποιο? ερμηνε?ουν θεατρικ? το συγγραφικ? κε?μενο. Ο ηθοποι?? ε?ναι αυτ?? που ζωοποιε? το λ?γο και κ?νει ?να ?ργο θελκτικ? για το ευρ?τερο κοιν?. Μ?α τ?τοια προσ?γγιση ε?ναι και το Σ?στημα Στανισλ?βσκι.

Σε αυτ?ν την περ?πτωση για μ?α προκαταρκτικ? τοποθ?τηση ενδιαφ?ρον ?χουν στοιχε?α απ? την αν?λυση του συστ?ματο?. Πρ?τον, το μαγικ? Αν των ηθοποι?ν (χαρακτ?ρων), τι θα ?κανε αν ?ταν στη θ?ση του David Gale. Δε?τερον, η συγκινησιακ? μν?μη, η ικαν?τητα του ηθοποιο? (χαρακτ?ρα) να ανασ?ρει υλικ? απ? προηγο?μενε? εμπειρ?ε? οι οπο?ε? τυγχ?νουν να διεγε?ρουν συγκιν?σει?. Δεδομ?νου ?τι η σκηνικ? αλ?θεια ε?ναι διαφορετικ? απ? τη ζω? του ανθρ?που και δεδομ?νων επιστημονικ?ν στοιχε?ων, η συγκινησιακ? μν?μη μπορε? να περιγραφε? αλλ? και να παραμε?νει ω? ιδ?α στον χαρακτ?ρα ?πω? επ?ση? μπορε? να πυροδοτ?σει ?λλοτε αντιφατικ? και ?λλοτε ποικ?λα συναισθ?ματα. Τρ?τον, η αν?λυση μ?σω γεγον?των και ενεργει?ν του κειμ?νου που οδηγε? στο υπεραντικε?μενο το οπο?ο εκφρ?ζει το τι επιζητο?ν οι χαρακτ?ρε? π?νω απ' ?λα. Σε κ?θε περ?πτωση, η δραματικ? συγγραφ? υποστηρ?ζει θεατρικ? το συγγραφικ? κε?μενο, ιδι?τητα που ο συγγραφ?α? οφε?λει να κατ?χει δημιουργικ?, αλλ? και μ?σω τη? ενστικτ?δου? και δημιουργικ?? του δια?σθηση?.

Παραμ?θι

Ο συγγραφ?α? παραμυθι?ν Χαν? Κρ?στιαν ?ντερσεν

Το παραμ?θι ε?ναι τ?πο? ιστορ?α? που συν?θω? περιλαμβ?νει Ευρωπα?κο??, φολκλορικ?? φαντασ?α? χαρακτ?ρε?, ?πω? ν?νοι, ξωτικ?, νερ?ιδε?, γ?γαντε?, καλικ?ντζαρου?, μ?γισσε? και συν?θω? αλλ? ?χι π?ντα περιλαμβ?νει το μαγικ? στοιχε?ο αλλ? και το στοιχε?ο τη? γοητε?α?. Περαιτ?ρω, η μυθικ? φαντασ?α ?χει να κ?νει με το ε?δο? λογοτεχν?α? που εμπν?εται απ? τον αλληγορικ? λ?γο και τα θ?ματα αλλ? και του? συμβολισμο?? των μ?θων, των θρ?λων, του φολκλ?ρ αλλ? και των παραμυθι?ν. Μπορε? ?μω? να ξεχωρ?σει ο μ?θο? απ? τη φαντασ?α; Ο μ?θο? αφορ? την καθεαυτ? ιστορ?α που αναλ?εται στη λογοτεχν?α, για παρ?δειγμα "Το θαυμαστ? ταξ?δι του Νιλ? Χ?λγκερσον". Η φαντασ?α, το φανταστικ? απ? την ?λλη πλευρ? αντιπαραβ?λλεται με την πραγματικ?τητα, διακρ?νεται σε ρεαλιστικ? και μη ρεαλιστικ? φαντασ?α και αφορ? το ε?δο?, την κατηγορ?α του λογοτεχνικο? ?ργου.

Μυθοπλασ?α και νομοτ?λεια

Η αλ?θεια ε?ναι ?τι το παραμ?θι μπορε? να προσεγγιστε? τ?σο απ? τα μυθοπλαστικ? ?σο και απ? τα τεχνικ? και νομοτελειακ? του στοιχε?α, παρ'?λα αυτ? ο ορισμ?? που εντ?σσει ?να ?ργο στην κατηγορ?α παραμ?θι ?χει υπ?ρξει ?λλοτε πηγ? διαμ?χη? αλλ? και ?λλοτε προφαν?? αν ακολουθηθο?ν συγκεκριμ?νοι καν?νε?. Πρακτικ? τα παραμ?θια προκ?πτουν ω? προφορικ? ?/και λογοτεχνικ? μορφ? και ?χουν μεγ?λη σημασ?α τα εννοιολογικ? στοιχε?α του παραμυθιο? που το κατατ?σσουν στην φανταστικ? προφορικ? δι?γηση η οπο?α αποτελε?ται απ? μικρ?τερε? αφηγηματικ?? εν?τητε? που ονομ?ζονται μοτ?βα. Απ? την ?λλη πλευρ? το παραμ?θι προσεγγ?ζεται με δεδομ?να που ?χουν να κ?νουν τ?σο με το μ?θο ?σο και με τη νομοτ?λεια τη? ιστορ?α?. Υπ?ρχουν παραμ?θια στα οπο?α η μυθοπλαστικ?τητα πραγματοποιε?ται αλληγορικ?, αφηγηματικ? και δεν προ?ποθ?τει π?ντοτε ?τι στην ιστορ?α υπ?ρχουν νερ?ιδε?, μαγε?α ? ακ?μα και στοιχε?α φανταστικ?? λογοτεχν?α?.

Για παρ?δειγμα στο Ασχημ?παπο του Χαν? Κρ?στιαν ?ντερσεν ο αναγν?στη? παρακολουθε? μ?α προσωπικ? μεταμ?ρφωση προ? το καλ?τερο μια? και "Το ασχημ?παπο" ωριμ?ζει σε ?να ?μορφο κ?κνο προ? ?κπληξη των υπολο?πων που στην αρχ? τη? ζω?? του το θεωρο?σαν παπ?. Οι Davidson και Chaudri μιλ?νε για αυτ? ακριβ?? το στοιχε?ο τη? μεταμ?ρφωση? ω? το στοιχε?ο κλειδ? του παραμυθιο? και απ? ψυχολογικ?? σκοπι?? ?χει υπ?ρξει διαφων?α πω? το φανταστικ? στοιχε?ο στο παραμ?θι ε?ναι απαρα?τητο. Απ? την ?λλη πλευρ? υπ?ρχουν και νομοτελειακ? στοιχε?α τα επονομαζ?μενα επικο? ν?μοι που κατατ?σσουν ?να ?ργο στην κατηγορ?α παραμ?θι. Σ?μφωνα με αυτο?? επισημα?νονται συγκεκριμ?νε? αφηγηματικ?? αρχ?? οι οπο?ε? συνοπτικ? φα?νονται παρακ?τω.

Η ιστορ?α ?χει μ?α κλ?μακα, ξεκιν?ει ?ρεμα και ολοκληρ?νεται μετ? την κορ?φωση τη? δρ?ση?. Σε ?να συγκεκριμ?νο μοτ?βο ε?ναι παρ?ν συν?θω? δ?ο πρ?σωπα. Αν σε ?να συγκεκριμ?νο ρ?λο εμφαν?ζονται δ?ο χαρακτ?ρε? ε?ναι αδ?ναμοι και μικρο? εν? δ?ο εκ διαμ?τρου αντ?θετοι χαρακτ?ρε? βρ?σκονται αντιμ?τωποι. ?λα θ?γονται με τον κατ? το δυνατ?ν απλο?στερο τρ?πο, σημαντικ? στοιχε?ο ε?ναι πω? δεν επιχειρε?ται δι?λου η ποικιλομορφ?α, ?πω? επ?ση? δεν υπ?ρχουν στοιχε?α για τη ζω? των προσ?πων-χαρακτ?ρων εκτ?? του ?ργου. Εν κατακλε?δι, π?ραν των επικ?ν ν?μων υπ?ρχουν και τρει? γενικ?? αρχ?? που περιγρ?φουν τον τ?πο, τον χρ?νο και τα πρ?σωπα που αφορο?ν το περιεχ?μενο του παραμυθιο?. Ο χρ?νο? και ο τ?πο? τη? δρ?ση? ε?ναι α?ριστοι, εν? η δρ?ση περιγρ?φεται μ?σα απ? αν?νυμου? χαρακτ?ρε?.

Φανταστικ? λογοτεχν?α

Η λογοτεχν?α του φανταστικο? ε?ναι ε?δο? με δικ? του μορφ? και δικ? του σ?μβολα. Ο ?ρο? ?φανταστικ?? που τη διαχωρ?ζει απ? τα ?λλα ε?δη, αναφ?ρεται συν?θω? σε φαιν?μενα που δεν ?χουν συμβε?, δεν συμβα?νουν, ο?τε και θα μπορο?σαν να συμβο?ν στην πραγματικ?τητα. Το φιλοσοφικ? υπ?βαθρο του φανταστικο?, που χαρακτηρ?ζεται π?ντα απ? τη σ?γκρουση ορθολογικο?-ανορθολογικο?, δηλαδ? απ? την εισβολ? του "αφ?σικου" στο "φυσιολογικ?", σχετ?ζεται ?σω? με την αν?γκη μεταστοιχε?ωση? και επαναδημιουργ?α? του κ?σμου, με τι? ελευθερ?ε? και τι? δυνατ?τητε? που παρ?χει η φαντασ?α.

Μια? και τα θ?ματα τη? φανταστικ?? λογοτεχν?α? ποικ?λουν και γενικ?τερα το φανταστικ? μπορε? να εκδηλ?νεται με ποικ?λου? τρ?που?, αναλ?εται το χτ?σιμο εν?? βιβλ?ου φανταστικ?? λογοτεχν?α? και περαιτ?ρω, εκε?να τα στοιχε?α με τα οπο?α ?ρχεται αντιμ?τωπο? ο συγγραφ?α?, ?ταν γρ?φει στην κατηγορ?α του φανταστικο?. Ξεκιν?ντα? με τη δημιουργ?α χαρακτ?ρων, αυτο? μπορε? να περιγρ?φονται απ? αυτοβιογραφικ? ? βιογραφικ? κατ? χαρακτ?ρα στοιχε?α, με β?ση πραγματικ? χαρακτηριστικ?, ?πω? επ?ση? ο συγγραφ?α? αντιμετωπ?ζει τη δημιουργ?α και εφε?ρεση φανταστικ?ν χαρακτ?ρων απ? το μηδ?ν. Μπορε? επ?ση? να συνδυ?σει τα πραγματικ? με τα φανταστικ? στοιχε?α.

Το χτ?σιμο του φανταστικο? κ?σμου

Τζ?αν Ρ?ουλινγκ, Η συγγραφ?α? του Χ?ρι Π?τερ

Η αν?πτυξη απ? την ?λλη πλευρ? και το χτ?σιμο εν?? χαρακτ?ρα στη συγγραφ? φαντασ?α? ?χει να κ?νει με την εμφ?νιση, την ερμηνε?α, τη δρ?ση, τη σκ?ψη αλλ? και το λ?γο του ?ρωα, ακριβ?? ?πω? η πραγματικ?τητα και το παρουσιαστικ? εν?? αληθινο? ανθρ?που. ?παξ και ο συγγραφ?α? ορ?σει του? χαρακτ?ρε? του, στη συν?χεια μπορε? να ορ?σει το χ?ρο και το χρ?νο, συναισθ?ματα αλλ? και πλοκ? που μπορε? να αφορο?ν τα προηγο?μενα, ?πω? επ?ση? μπορε? να συνδυ?σει την δημιουργ?α αληθιν?ν ? φανταστικ?ν τοποθεσι?ν. Μπορε? να επιλ?ξει να εκφρ?ζεται με μ?α συγκεκριμ?νη ? περισσ?τερε? φων?? (το πρ?σωπο στο οπο?ο γρ?φει), να χρησιμοποι?σει μεταφορικ? λ?γο, ακ?μα και να χρησιμοποι?σει τ?σο τη φων? των ηρ?ων, ?σο και τη φων? του βασικο? αφηγητ?.

Αν και τα παραπ?νω αρχικ? περιγρ?φουν πιθαν?? εν δυν?μει εκδοχ?? δημιουργικ?? συγγραφ??, στην πραγματικ?τητα ε?ναι απαρα?τητα για το συγγραφ?α φανταστικ?? λογοτεχν?α? που γνωρ?ζει πω? η πλοκ? ?χει να κ?νει με αυτ? που συμβα?νουν στο σεν?ριο, σε αντ?θεση με τη δομ? που περιγρ?φει το πω? μεταβ?λλονται οι βασικο? πρωταγωνιστ??. ?τσι λοιπ?ν με τη σ?γκριση ρεαλιστικ?ν αλλ? και φανταστικ?ν δεδομ?νων, ο συγγραφ?α? προσεγγ?ζει τη λογοτεχν?α μ?σα απ? το βαθμ? γν?ση? που κατ?χει ω? προ? αυτ? που περιγρ?φει και αναλ?ει. Ο συγγραφ?α? στη φανταστικ? λογοτεχν?α δεν γρ?φει μ?νο ?λα ?σα γνωρ?ζει γ?ρω απ? ?ναν χαρακτ?ρα αλλ? μπορε? να κρ?νει και το αν θα εκφραστε? ? ?χι μ?σα απ? ?λλου? ?ρωε?. ?πω? και κατ? π?σον αυτ? που περιγρ?φει ?χουν αντικειμενικ? αλλ? και εμπειρικ? β?ση.

Πρ?πει να μ?θει 'να δε?χνει' μ?σα απ? του? χαρακτ?ρε? του και ?χι απλ? 'να λ?ει' (show don't tell). Δεν λ?ει απλ? "Ε?μαι θυμωμ?νο?" αλλ? περιγρ?φει τη δρ?ση που το αναδεικν?ει αυτ?, ?πω? π.χ. κ?ποιε? απ?τομε? κιν?σει? σε συνδυασμ? με τι? λ?ξει?, που εκφρ?ζουν την οργ? τη? στιγμ??. Στη φανταστικ? λογοτεχν?α ο συγγραφ?α? αποφασ?ζει για τον αριθμ? των ηρ?ων, την τοποθ?τηση του ?ργου μ?σα στο χ?ρο και το χρ?νο, τη συγγραφ? γ?ρω απ? μ?α ξεκαθαρισμ?νη οπτικ? γων?α η οπο?α θα καθρεφτ?ζει και το ?φο? του ?ργου, μ?α δομ? οργανωμ?νη μ?σα στο χρ?νο αλλ? και μ?α εκφραστικ?τητα στι? περιγραφ?? αν?λογα με αυτ? που θ?λει να αποκαλ?ψει στου? αναγν?στε?. ?χει ακ?μα ο συγγραφ?α? να αποφασ?σει και για τον μετριασμ? και ?λεγχο των στοιχε?ων που ε?ναι γνωστ? ? ?χι απ? το κοιν? σε ?να βιβλ?ο φανταστικ?? λογοτεχν?α?.

Ρεαλιστικ? και εξωλογικ? στοιχε?α

Στη φανταστικ? λογοτεχν?α δεν αντιμετωπ?ζονται απλ?? τα στοιχε?α εν?? φανταστικο? ? μη κ?σμου, αλλ? η οργανωμ?νη δομ? και μορφ? του βιβλ?ου που απλ? χτ?ζεται γ?ρω απ? φανταστικ? αλλ? και ρεαλιστικ? στοιχε?α ?πω? συμβα?νει και σε ?λλε? κατηγορ?ε? λογοτεχν?α?. Ειδικ?τερα ?μω? στη φανταστικ? λογοτεχν?α ο συγγραφ?α? αλλ? και αναγν?στη? ?ρχονται αντιμ?τωποι με μ?α εναλλακτικ? πραγματικ?τητα διαφορετικ? απ? την πραγματικ?, η οπο?α αποκτ?ει υπ?σταση που ονομ?ζεται φανταστικ? απλ? μ?σα απ? τα μη ρεαλιστικ? σ?μβολα που περιγρ?φουν τ?σο τι? εξωλογικ?? και ασ?λληπτε? δυν?μει? ?σο και τι? δυν?μει? τη? γη?.

Σεν?ριο

Στην περ?πτωση του σεναρ?ου, η δραματικ? συγγραφ? ω? συγγραφ? και υποκριτικ? παρ?λληλα, αποτελε? ειδικ? περ?πτωση σεναρ?ου. Σεν?ρια μπορο?ν να υπ?ρξουν και με τη μορφ? παιχνιδι?ν (Games), ?πω? επ?ση? πολλ?? πηγ?? τη? Αγγλικ?? Wikipedia, μιλο?ν για την απ?δοσ? του? στο διαδ?κτυο με τη βο?θεια των γραφικ?ν, των πολυμ?σων αλλ? και ποικ?λων δυνατοτ?των μ?σα απ? ψηφιακ? εργαλε?α. Για το πω? μπορε? ?να? συγγραφ?α? να προσεγγ?σει επιτυχ?? τη σεναριογραφ?α, υπ?ρχει τ?σο η δημιουργικ? προσ?γγιση ?σο και η περισσ?τερο οργανικ?. Με απαρχ? τα σεν?ρια που αφορο?ν θεατρικ? ?ργο (τηλε?ραση, θ?ατρο, κινηματογρ?φο?) το σχολε?ο Jacob Krueger Studio στη Ν?α Υ?ρκη περιγρ?φει αναλυτικ? την ?ννοια αυτ?? τη? κατηγορ?α? συγγραφ?? ?πω? επ?ση? και τη διαδικασ?α με την οπο?α ο συγγραφ?α? μπορε? να ολοκληρ?σει επιτυχ?? τη δημιουργικ? του προσπ?θεια. Μ?σα απ? εκτεν? μαθ?ματα το στο?ντιο προσπαθε? να απεγκλωβ?σει το συγγραφ?α απ? τι? εκ των ?ξω λεκτικ?? φ?ρμουλε? ?στε αυτ?? να δημιουργ?σει οργανικ? το σεν?ριο, ξεκιν?ντα? απ? την αρχικ? ιδ?α, του? χαρακτ?ρε?, την πλοκ?, τη φ?ρμα του κειμ?νου, ?ω? την ταιν?α που κ?θε συγγραφ?α? ονειρε?εται να γρ?ψει. ?τσι αποκτ?ται μ?α αρχικ? α?σθηση για τα ?ρια ?πω? και για το αντικε?μενο τη? σεναριογραφ?α?, δηλαδ? το γραπτ? κε?μενο το οπο?ο περιγρ?φει την πλοκ? εν?? κινηματογραφικο?, θεατρικο? ? τηλεοπτικο? ?ργου.

Το σχολε?ο ScreenwritingU στην Καλιφ?ρνια περιγρ?φει μ?σα απ? επαγγελματικ? μοντ?λα συγγραφ?? σεναρ?ων ?λε? εκε?νε? τι? πλευρ?? τη? σεναριογραφ?α? οι οπο?ε? ξεπερνο?ν την αντικειμενικ? υπ?σταση τη? συγγραφ?? και ?χουν να κ?νουν με την παρουσ?αση, τη μ?γιστη ψυχαγωγ?α, τη δ?ναμη και ελκυστικ?τητα του γραπτο?, ?πω? επ?ση? και το μονοπ?τι που πρ?πει να ακολουθ?σει ο συγγραφ?α?, αλλ? και τα εργαλε?α που πρ?πει να διαθ?τει στη δημιουργικ? του φαρ?τρα ?στε να κλε?σει τη δουλει? με κ?ποιον παραγωγ?. Και οι δ?ο προσεγγ?σει? ε?ναι απ?λυτα τεκμηριωμ?νε? και επιτυχημ?νε? αρκε? ο συγγραφ?α? να ?χει τη θ?ληση αλλ? και την υπομον? να ανακαλ?ψει τ?σο το ταλ?ντο του ?σο και το ανταγωνιστικ? του πλεον?κτημα. Απ? την ?λλη πλευρ? και με ?ξονα τη δημιουργικ?τητα στο διαδ?κτυο αλλ? και στα πολυμ?σα, το σεν?ριο ω? δημιουργ?α ?χει εφαρμογ? στην κατηγορ?α των παιχνιδι?ν. Παρ?λληλα η δημιουργικ? συγγραφ? ε?τε ω? δραματικ? λογοτεχν?α και δρ?μα, ε?τε ω? επ? μ?ρου? εν?τητε? σε μ?α σ?νθεση μπορε? να αναπαραχθε? σε συνδυασμ? με ποικ?λα ψηφιακ? εργαλε?α στοχε?οντα? στην αγορ? των Web Producers.

Πο?ηση

Διον?σιο? Σολωμ??, Ο εθνικ?? ποιητ?? των Ελλ?νων

Πο?ηση ε?ναι η δημιουργικ? συγγραφ? κατ? την οπο?α εκφρ?ζεται μ?α σ?νθεση μ?σω του ποιητικο? λ?γου ?που δ?νεται ?μφαση στα βιωματικ? αλλ? και συναισθηματικ? χαρακτηριστικ? του λ?γου. Για τη μελ?τη αλλ? και τεκμηρ?ωση τη? συγγραφ?? ποιημ?των, επισημα?νονται τα παρακ?τω:

Πρ?χειρο

Το γρ?ψιμο εν?? ποι?ματο? δεν αποτελε? στιγμια?α δραστηρι?τητα αλλ? συνεχ? και εξελισσ?μενη διαδικασ?α. Αν?μεσα στη συγγραφ? των πρ?των λ?ξεων ?ω? και την τελικ? δημοσ?ευση, υπ?ρχει ?να μεσοδι?στημα απ? πρ?χειρε? εκδ?σει?. Κ?θε ποιητικ? δημιουργ?α ?χει την απαρχ? τη? σε κ?ποιο πρ?χειρο και κ?θε μ?α πρ?χειρη ?κδοση, διαμορφ?νει ? αναθεωρε? το τι συν?βη στα προηγο?μενα στ?δια. Ο συγγραφ?α? μαθα?νοντα? μ?σα απ? την επαν?ληψη και καθ?? ασκε?ται στο πω? να λειτουργε? απ? την πρ?χειρη ?κδοση ?ω? την τελικ? δημοσ?ευση, αποκτ?ει και το κλειδ? στη διαδικασ?α τη? συγγραφικ?? εξ?λιξη?.

Γραμμ?

Μ?σα απ? τη γραμμ? στην πο?ηση, ο ποιητ?? εστι?ζει σε διαφορετικ? σημε?α μ?α? γραμματικ?? φρ?ση? ε?τε αποτελε? ολ?κληρη πρ?ταση ε?τε ?χι. Αυτ? ακριβ?? η γραμμ? στην πο?ηση ε?ναι η ειδοποι?? τη? διαφορ? απ? την πρ?ζα. Ε?τε πρ?κειται για μουσικο?? στ?χου? ε?τε για ακατ?ργαστε? σημει?σει?, ο σκοπ?? του? δεν περιορ?ζεται στην απ?δοση νο?ματο? στο λ?γο αλλ? επεκτε?νεται στην εστ?αση τη? προσοχ?? των αποδεκτ?ν. Μ?σα απ? τη γραμμ? ο ποιητ?? αποσπ? λ?ξει? απ? τη φυσιολογικ? εξ?λιξη του λ?γου και τι? καθιστ? αντικε?μενο προ? εξ?ταση.

Φων?

Η αναζ?τηση φων?? για τον ποιητ? ε?ναι ο συνδυασμ?? τονικ?τητα? στο λ?γο αλλ? και αντικειμ?νου. Εμπλουτ?ζοντα? τα προηγο?μενα μ?σω τη? ?μπνευση? του ποιητ? αλλ? και των πολλ?ν και διαφορετικ?ν ενδι?μεσων εκδ?σεων του ποι?ματο? ?ω? την τελικ? δημοσ?ευση, η φων? στην πο?ηση αποτελε? αναγκα?α και φυσιολογικ? ιδι?τητα. Παρ?λα αυτ? μπορε? να λειτουργ?σει αντιπαραγωγικ? στη διαδικασ?α τη? ποιητικ?? εξ?λιξη? και ε?ναι καλ?τερο για τον ποιητ? να κρατ?σει τη φων? του ευ?λικτη, παρ? να προσπαθε? απ? την αρχ? να τη διορθ?σει. Η φων? δεν επιβ?λλεται αλλ? ανακαλ?πτεται και εν? πολλο? ποιητ?? επιχειρηματολογο?ν ?τι υπ?ρχουν τ?σε? διαφορετικ?? εκφ?νσει? φων?ν ?σα και τα διαφορετικ? ποι?ματα, ε?ναι καλ?τερο για τον ποιητ? να προσπαθε? να προσδιορ?σει μ?νο? του την αυθεντικ? φων? εν?? συγκεκριμ?νου ποι?ματο?.

Εικ?νε?

Ο ?γγλο? ποιητ??, δραματουργ?? και ηθοποι?? Ου?λιαμ Σα?ξπηρ

Η εικ?να ω? αντικε?μενο αλλ? και σ?νθεση χρωμ?των αποτελε? βασικ? συστατικ? τ?σο τη? γλ?σσα? ?σο και του τρ?που με τον οπο?ο καταλαβα?νουμε την πραγματικ?τητα, αποτελε? δηλαδ? οπτικ? απ?δειξη μ?α? κατ?σταση?. Ο ?νθρωπο? με το μυαλ? του συνεχ?? επεξεργ?ζεται και συγκρ?νει εικ?νε? ? προσπαθε? να καταλ?βει μ?α ιδ?α εμπρ?γματα. Συχν? βρ?σκεται αντιμ?τωπο? με τη μεταφορικ?τητα του λ?γου και των εκφρ?σεων και γι αυτ? ακριβ?? το λ?γο η εικ?να στη μεταφορ? ε?ναι που τον βοηθ?ει να καταλ?βει τη συγκεκριμ?νη ερμηνε?α αν? περ?πτωση. ?τσι λοιπ?ν η εικ?να για τον ποιητ? εκμαιε?εται μ?σα απ? τι? καθιερωμ?νε? ανθρ?πινε? συν?θειε? και αποτελε? γι αυτ?ν ισχυρ? επικοινωνιακ? εργαλε?ο. Μ?σω τη? οπτικ?? σκ?ψη? και τη? οπτικ?? αντ?ληψη? ο ?νθρωπο? καταλαβα?νει ?ννοιε? και πρ?γματα τα οπο?α ελλε?ψει εικ?να? παραμ?νουν ασαφ?. Κατ' αν?λογο τρ?πο η εικ?να μπορε? να αποτυπ?σει παραστατικ? τη γεωμετρ?α του κ?σμου και των ιδε?ν. Σε κ?θε περ?πτωση, μπορε? να προεκτε?νει την ανθρ?πινη εμπειρ?α δ?νοντα? μορφ? αλλ? και οπτικ? στο ?γνωστο.

Ρ?μα

Η πο?ηση προσπαθε? π?ντα να αποδ?σει μ?α τ?λεια ισορροπ?α αν?μεσα στον ?χο και το ν?ημα. Περιλαμβ?νει τ?σο τη μουσικ?τητα του λ?γου ?σο και το ν?ημ? του. Γι αυτ? το λ?γο η ρ?μα στην πο?ηση λειτουργε? ω? πρ?τυπο που συνδ?ει ηχητικ? διαφορετικ? νο?ματα, πρ?κειται για ηχητικ? συσχ?τιση και ?χι απλ?? για την ομοιοκαταληξ?α του ποι?ματο?. ?χει να κ?νει με την ολοκλ?ρωση τη? μουσικ?τητα? του λ?γου μ?σα σε μ?α καθορισμ?νη μορφ? του ποι?ματο?, συμπεριλαμβανομ?νη? τη? τονικ?τητα? του λ?γου αλλ? και των ερμηνει?ν. Η ρ?μα πρ?πει να μπορε? να εκδηλωθε? μ?σα απ? ?λε? τι? πιθαν?? τη? εκδοχ??, επαναληπτικ?.

Φ?ρμα

Η φ?ρμα στην πο?ηση ?χει να κ?νει με το format του ποι?ματο? το οπο?ο προσδιορ?ζεται τ?σο απ? το μ?τρο του ?σο και απ? τι? στροφ??. Ο ποιητ?? ?χει τη δυνατ?τητα να ενδιαφερθε? ?ντονα για ? να αγνο?σει πλ?ρω? την πραγματικ?τητα μ?α? φ?ρμουλα? στην τ?χνη και ?λλωστε δεν υπ?ρχουν αυστηρο? καν?νε? στην πο?ηση. Υιοθετ?ντα? τι? φ?ρμε? ? παραλε?ποντ?? τε?, ο ποιητ?? δ?νει δ?ναμη στη φων? του ? προστατε?ει τη γραφ? του απ? το ?γνωστο (γρ?φει δηλαδ? ελε?θερα), αντ?στοιχα. Αν και υπ?ρχουν συγκεκριμ?να ρυθμικ? πρ?τυπα τα οπο?α ?χουν χτιστε? για χ?ρη του ποιητικο? λ?γου, δεν γ?νονται αντικε?μενο μελ?τη? απλ? επειδ? υπ?ρχουν αλλ? επειδ? δ?νουν περαιτ?ρω δυνατ?τητε? στη γλ?σσα.

Θ?μα

Το θ?μα στην πο?ηση ?χει να κ?νει με το αντικε?μενο του ενδιαφ?ροντο? το οπο?ο πραγματε?εται ο ποιητ??. Το θ?μα μπορε? να βρ?σκεται στην επιφ?νεια του λ?γου, ? μπορε? να υπ?ρχουν πολλ? περισσ?τερα θ?ματα τα οπο?α μοιρ?ζονται μ?α αναδυ?μενη ιδ?α. ?πω? και στην περ?πτωση τη? φων??, το θ?μα στην πο?ηση δεν επιβ?λλεται αλλ? ε?ναι αντικε?μενο προ? ανακ?λυψη. Σε πολλ?? περιπτ?σει? επειδ? τα θ?ματα που ενδιαφ?ρουν ?να ποιητ? ε?ναι ξεχωριστ?, αυτ?? πρ?πει να υποκ?ψει σε ?να εσωτερικ? εξαναγκασμ? ?στε να τα ανακαλ?ψει. Σε ?λλε? περιπτ?σει?, τα θ?ματα δεν αποτελο?ν αντικε?μενο ?μεση? προσοχ?? για του? ανθρ?που?, ?ω? ?του ο ποιητ?? ? ο αναγν?στη? εστι?σουν την προσοχ? του? σε αυτ?. Εναγκαλι?ζοντα? ?να θ?μα ο ποιητ?? δεν ενδιαφ?ρεται πλ?ον για ?να και μοναδικ? συγκεκριμ?νο πο?ημα αλλ? για μ?α ολ?κληρη κατηγορ?α, συλλογ? ?ργων.

Πεζογρ?φημα

Ο Αργεντ?νο? συγγραφ?α? Χ?ρχε Λου?? Μπ?ρχε?

Η πεζογραφ?α αφορ? μ?α ευρε?α κατηγορ?α συγγραφικ?? δραστηρι?τητα?, εκε?νη τη λογοτεχνικ? δημιουργ?α που συντ?σσεται σε νεοελληνικ?, πεζ? λ?γο. ?να βασικ? παρ?δειγμα ε?ναι η πεζογραφ?α του Χ?ρχε Λου?? Μπ?ρχε? σε ?λη τη? την ?κταση. Οι χαρακτηριστικ?? μορφ?? του πεζογραφ?ματο? ε?ναι το μυθιστ?ρημα και το δι?γημα.

Μυθιστ?ρημα

?πω? αναφ?ρθηκε και παραπ?νω, κατ? τη φιλολογικ? του ερμηνε?α το μυθιστ?ρημα ε?ναι λογοτεχνικ? ?ργο που αποδ?δεται σε πεζ? λ?γο και αφηγε?ται αναλυτικ? πραγματικ?? ? φανταστικ?? ιστορ?ε? και περιγρ?φει ?ρωε?, ?θη, συναισθ?ματα ? ?λλα γεγον?τα. Το μυθιστ?ρημα διαχωρ?ζεται απ? τη νουβ?λα και το δι?γημα με β?ση την ?κταση των προηγουμ?νων. Ε?ναι δηλαδ? μεγαλ?τερο απ? τη νουβ?λα, η οπο?α ε?ναι μεγαλ?τερη απ? το δι?γημα, παρ?λο που η ?κταση του γραπτο? σε αυτ?? τι? περιπτ?σει? δεν ε?ναι αποκαλυπτικ? για το χαρακτ?ρα και το αντικε?μενο τη? συγγραφικ?? δραστηρι?τητα?. ?τσι λοιπ?ν σε αυτ?ν την εν?τητα αποφε?γονται οι τεχνικ?? περιγραφ?? που ?λλωστε διαφ?ρουν αν? περ?πτωση και αναλ?ονται τα θ?ματα του δημιουργικο? αλλ? και τη? ψυχοδυναμικ?? του συγγραφ?α που καταπι?νεται με αυτ? το ε?δο? του γραπτο? λ?γου.

Το θ?μα εν?? χ?ρτινου κ?σμου

Ο μυθιστοριογρ?φο? επιδ?δεται σε μ?α τ?χνη μ?σω τη? οπο?α? δημιουργ?ντα? ?να χ?ρτινο κ?σμο διερευν? το alter ego του. Δημιουργε? ?να παρ?λληλο σ?μπαν απ? ?ρωε? ?στε να εκφρ?ζει ?λλοτε το εγ? του και ?λλοτε αυτ? που ποτ? δεν τ?λμησε για τον εαυτ? του. Στην περ?πτωση αυτ? ο συγγραφ?α? ζει μ?σα απ? ?να ρ?λο χωρ?? να σημα?νει απαρα?τητα ?τι αυτ?? ε?ναι και ο δικ?? του. Εμπλ?κεται σε μ?α περιπ?τεια γνωριμ?α? με του? ?ρω?? του ε?τε για να εκφρ?σει εκδοχ??, σοφ?α και καταν?ηση για αυτο?? ε?τε για να εκδηλ?σει καταπιεσμ?νε? εκδοχ?? του εαυτο? του και μ?σω τη? γνωριμ?α? να απελευθερωθε?. Αν?λογα λοιπ?ν με την ψυχοδυναμικ? του συγγραφ?α, τραυματικ?? εμπειρ?ε? και βι?ματα, τη φιλοσοφ?α του, αλλ? και την παιδε?α του και τη συνε?δησ? του, αυτ?? μπορε? και ρ?πει προ? μ?α κατηγορ?α θεμ?των.

Δημιουργ?α και επιλογ??

Κ?θε συγγραφ?α? καλε?ται να π?ρει αποφ?σει? που αφορο?ν το δημιουργικ? του ?ργο. Α? σημειωθε? εδ? ?τι τα ε?δη του γραπτο? λ?γου δεν συν?δουν με την κατηγορ?α (Genre) του ?ργου, δηλαδ? αν ε?ναι περιπ?τεια, ερωτικ?, φαντασ?α, κοινωνικ? κλπ. Σε αυτ? τη δημιουργικ? πορε?α ο συγγραφ?α? καλε?ται να αποδε?ξει μ?α σταθερ? σχ?ση με το κοιν? ?πω? επ?ση? και να κ?νει επιλογ??. Η σχ?ση του με τον κ?σμο υλοποιε?ται και ε?ναι αμφ?δρομη αν?λογα με την απλοπο?ηση, την ευρ?τητα και το κατανοητ? τη? φ?ρμα? μ?σα απ? την οπο?α εκφρ?ζεται. Αν?λογα δηλαδ? με το βαθμ? στον οπο?ο απευθ?νεται στη μ?ζα. Αφεν?? μεν λοιπ?ν καλε?ται να ανακαλ?ψει την ιδ?α και να αποκτ?σει την ?μπνευση μ?σω τη? οπο?α? δουλε?ει, αφετ?ρου πρ?πει να αναζητ?σει τα λεκτικ? εργαλε?α, το λ?γο, το ?φο?, με τα οπο?α η ιδ?α υλοποιε?ται λογοτεχνικ? και μ?σω αυτ?? ο συγγραφ?α? ταξιδε?ει και εκφρ?ζεται μ?σα στο χ?ρο των λ?ξεων και του συντακτικο?.

Εκφρ?ζει μ?σα απ? το ?ργο του τη δικ? του οπτικ? γων?α για τον κ?σμο. ?μω? ο επιτυχ?? συγκερασμ?? ?λων των παραπ?νω δεν ε?ναι απλ? υπ?θεση. Αν?καθεν ο δημιουργ?? που κ?νει το πρ?το β?μα και βγα?νει μπροστ? με μ?α ιδ?α, ματ?νει. Το δημιουργικ? μονοπ?τι το οπο?ο αποφασ?ζει να διαν?σει ?να? συγγραφ?α? ?χει και ?να τ?μημα. Ο συγγραφ?α? σφυρηλατε?ται τ?σο ψυχικ? και κοινωνικ? ?σο και ιδεολογικ?, καθ?? τα χρ?ματα που αποκτ?ει το λογοτεχνικ? του ?ργο εκφρ?ζουν τον εσωτερικ? ψυχικ? του κ?σμο. Γι αυτ? πρ?πει ο συγγραφ?α? να αψηφ? τρα?ματα και ανασφ?λειε? αν θ?λει επ? τ?λου? να δει το ?ργο του ολοκληρωμ?νο. Πρ?πει να εκφρ?ζει ?χι μ?νο το ?σω αλλ? και το ?ξω, να μπορε? να ερμηνε?ει μ?σα απ? δυν?μει? αλλ? και αδυναμ?ε?, ιδανικ? αλλ? και ανασφ?λειε?, σκ?ψει? αλλ? και συναισθ?ματα.

Δι?γημα

Το δι?γημα ε?ναι η λογοτεχνικ? δημιουργ?α η οπο?α υλοποιε?ται ω? αφ?γημα σε πεζ? λ?γο σ?ντομη? ?κταση?. Διαχωρ?ζεται απ? τη νουβ?λα και το μυθιστ?ρημα με β?ση την ?κταση παρ?λο που αυτ? τα ?ρια αν?μεσα στι? τρει? δημιουργικ?? δραστηρι?τητε? ε?ναι υποκειμενικ?. Στην συγκεκριμ?νη περ?πτωση ?να μυθιστ?ρημα ?χει μεγαλ?τερη πολυπλοκ?τητα απ? ?να δι?γημα. Το δι?γημα συν?θω? αποτελε?ται απ? ?να μοναδικ? επεισ?διο, ?χει συγκεκριμ?νη πλοκ?, λ?γου? αριθμητικ? χαρακτ?ρε?, ?χει ?να καθορισμ?νο χ?ρο εξ?λιξη?, και η χρονικ? ?κταση τη? ιστορ?α? ε?ναι μικρ?.

Δοκ?μιο

Το δοκ?μιο ορ?ζεται ω? συγγραφ? σε πεζ? λ?γο μικρ?? ?κταση?, που διαπραγματε?εται ?να συγκεκριμ?νο θ?μα χωρ?? να το εξαντλε? και το οπο?ο παρουσι?ζει την οπτικ? γων?α του συγγραφ?α. Αν και τα δοκ?μια συναντ?νται με πολλ?? διαφορετικ?? μορφ??, η ταυτ?τητα του δοκιμ?ου καθορ?ζεται απ? μελετ?ματα που ?χουν φιλοσοφικ?, κοινωνικ?, πολιτικ?, ηθικ?, επιστημονικ?, τεχνοκριτικ?, θεολογικ? και φιλολογικ? περιεχ?μενο. Το δοκ?μιο ω? συγγραφικ? δημιο?ργημα πρ?πει να ?χει συγκεκριμ?νε? αρετ?? στι? οπο?ε? συμπεριλαμβ?νονται η αντιδογματικ?τητα αλλ? και η ανοιχτ? ?κφραση των απ?ψεων του συγγραφ?α, χωρ?? αυτ?? να επιβ?λλονται στον αναγν?στη και οι οπο?ε? στοχε?ουν στον προβληματισμ? του και στην ανε?ρεση απαντ?σεων. Το δοκ?μιο επ?ση? δεν πρ?πει να ε?ναι ξ?νο προ? την λογοτεχν?α και η μορφ? του πρ?πει να ?χει συγκεκριμ?να καλλιτεχνικ? χαρακτηριστικ?.

Βιβλιογραφ?α

• Οι εραστ?? τη? γραφ??, Πασχαλ?α Τραυλο?, Εκδ?σει? Ψυχογι??, ISBN 978-960-453-895-9
• Creative Writing, A Workbook with Readings, Edited by Linda Anderson, Routledge Publications, ISBN 0-415-37243-7
• Λεξικ? για το σχολε?ο και το γραφε?ο, Γ. Μπαμπινι?τη, Κ?ντρο Λεξικολογ?α?, ISBN 960-86190-4-1
• Το Σ?στημα Στανισλ?βσκι, Η επαγγελματικ? εκπα?δευση εν?? ηθοποιο?, Σ?νια Μουρ, Εκδ?σει? Παρασκ?νιο, ISBN 960-7107-12-8
• Λογοτεχνικ? θεωρ?α, Μ?α συνοπτικ? εισαγωγ?, Τζ?ναθαν Κ?λλερ, Πανεπιστημιακ?? Εκδ?σει? Κρ?τη?, ISBN 978-960-524-114-8

Πηγ??

• Jacob Krueger Studio in New York
• ScreenwritingU, Screenwriting Classes
• Δημιουργικ? Γραφ?, Πανεπιστ?μιο Δυτικ?? Μακεδον?α?
• Οδ?σσεια, εκπαιδευτικ? και εγκυκλοπαιδικ? βο?θημα
• Writers Bootcamp, Screenwriting Classes LA
• International Screenwriters' Association

Δε?τε επ?ση?

• Λειπ?γραμμα
• Παντ?γραμμα
• Χρον?γραμμα (γραφ?)
• Ισοψηφισμ??