肇庆校园掀起优秀传统文化热 滋润未成年人成长之路

Ο Δ?ντη?, ο ?μηρο? και ο Βιργ?λιο? στην τοιχογραφ?α του Παρνασσο? του Ραφα?λ (1511)

百度 统筹推进、统一标准、分级实施，使道路设施品质提升工作与道路规划、建设、日常养护、交通综治、绿化照明景观提升、地下管线改造等工作有机结合，最终建设成为空铁海联运枢纽为支撑的粤港澳大湾区交通枢纽核心区，强力支撑“弯曲核心、智创高地、共享家园”的战略目标。

Με τον ?ρο Λογοτεχν?α ορ?ζονται τα γραπτ? και μη προφορικ? προ??ντα του ?ντεχνου λ?γου. Η λογοτεχν?α ε?ναι ?ννοια στεν?τερη απ? τη γραμματε?α, που περιλαμβ?νει το σ?νολο των - γραπτ?ν κατ? καν?να- κειμ?νων μια? συγκεκριμ?νη? κοιν?τητα?. Αυτ?, λοιπ?ν, που διαφοροποιε? τα λογοτεχνικ? κε?μενα απ? τα μη λογοτεχνικ? ε?ναι η ?λογοτεχνικ?τητα?. Η ?ννοια τη? λογοτεχνικ?τητα? β?βαια δεν μπορε? να οριστε? ε?κολα, γι' αυτ? και ο χ?ρο? τη? Λογοτεχν?α? δεν μπορε? να καθοριστε? με αυστηρ? ?ρια.

Για τον καθορισμ? τη? ?ννοια? τη? λογοτεχνικ?τητα? ?χουν γ?νει πολλ?? προσπ?θειε?, οι οπο?ε? μπορο?ν να διακριθο?ν σε δ?ο ομ?δε?, αν?λογα με τι? κατευθ?νσει? που ακολουθο?ν: η μ?α ε?ναι η οντολογικ? εξ?ταση, αυτ? δηλαδ? που προσπαθε? να ορ?σει τη Λογοτεχν?α ?εκ των ?σω?, με εσωτερικ? κριτ?ρια, με τα οπο?α προσπαθε? να προσδιορ?σει κ?ποια σταθερ? χαρακτηριστικ? του λογοτεχνικο? λ?γου. Κ?ποιε? απ? τι? προσπ?θειε? οντολογικο? ορισμο? ε?ναι οι ορισμο? τη? Λογοτεχν?α? ω? ?μυθοπλαστικ?? γραφ???, ω? ?αποκλ?νουσα? χρ?ση? τη? γλ?σσα?? ? ω? κειμ?νου που προσφ?ρει ?αισθητικ? απ?λαυση?.

Η δε?τερη κατε?θυνση ε?ναι η ιστορικο-εξελικτικ? εξ?ταση, που μελετ? το ?τι θεωρ?θηκε κατ? καιρο?? λογοτεχν?α?. Μια τ?τοια εξ?ταση, η οπο?α β?βαια δε στοχε?ει στη διατ?πωση κ?ποιου ορισμο?, μα? ε?ναι ιδια?τερα χρ?σιμη, γιατ? μα? επιτρ?πει να κατανο?σουμε τι? δι?φορε? μεταβολ?? τη? αντιμετ?πιση? τη? Λογοτεχν?α? και τη? λογοτεχνικ?τητα?.

Ιστορ?α του ?ρου

Ο ?ρο? Λογοτεχν?α εμφαν?ζεται για πρ?τη φορ? τον 12ο αι. σε κε?μενο του Νικ?τα Ευγενειανο?, με τη σημασ?α τη? ρητορικ?? χρ?ση? του λ?γου, τη? καλλι?πεια?. Με τη σημεριν? σημασ?α χρησιμοποι?θηκε για πρ?τη φορ? απ? τον Ιω?ννη Πανταζ?δη το 1886, στο ?ρθρο του ?Φιλολογ?α, Γραμματολογ?α, Λογοτεχν?α?, στο περιοδικ? Εστ?α. Ο συντ?κτη? του ?ρθρου εξηγε? ?τι χρησιμοποιε? τον ?ρο λογοτεχν?α για να δηλ?σει την τ?χνη του λ?γου, σε αντιστοιχ?α με του? ?ρου? ?καλλιτ?χνη?? και ?καλλιτεχν?α?. Μια πρ?τη ν?ξη για τη χρ?ση του ?ρου ε?χε γ?νει το 1867 απ? τον Α. Κυπριαν?, στον πρ?λογο τη? μετ?φραση? τη? Ιστορ?α? τη? ελληνικ?? φιλολογ?α? του K. O. Αλ? Π?σα? Εκε? ο συγγραφ?α? εξηγο?σε ?τι προτ?μησε τελικ? τον καθιερωμ?νο ?ρο ?φιλολογ?α?, φοβο?μενο? μ?πω? ο καινοφαν?? ?ρο? ?λογοτεχν?α? (τον οπο?ον χρησιμοποιο?σε ?πειτα απ? υπ?δειξη του Ι. Πανταζ?δη) ξεν?σει του? αναγν?στε?. Μ?χρι τ?τε χρησιμοποιε?το ο ?ρο? ?φιλολογ?α? για να δηλ?σει και το αντικε?μενο, δηλαδ? τα μνημε?α του λ?γου και την επιστ?μη. Για να αποφε?γεται μ?λιστα η σ?γχυση υπ?ρχε και ο ?ρο? ?ελαφρ? φιλολογ?α?, που αναφερ?ταν στα λογοτεχνικ? ?ργα. Σ?μφωνα με μαρτυρ?ε? τη? εποχ??, ο ?ρο? ?ελαφρ? φιλολογ?α? ?ταν σε χρ?ση μ?χρι και το 1920 περ?που .για αυτο και ο μηνα? ειναι κουκλο?.696969 για ολου?!

Απ?πειρε? ορισμο? τη? λογοτεχν?α? με εσωτερικ? κριτ?ρια

Η Λογοτεχν?α ω? μυθοπλασ?α

Μυθοπλασ?α ε?ναι η σ?νθεση εν?? πλαστο? μ?θου, δηλαδ? εν?? μ?θου επινοημ?νου απ? τον συγγραφ?α, με φαντασιακ? στοιχε?α . Ο ορισμ?? τη? Λογοτεχν?α? με αυτ? το κριτ?ριο παρουσι?ζει τι? εξ?? αδυναμ?ε?:

• η δι?κριση μεταξ? μυθοπλαστικ?? αφ?γηση? και αφ?γηση? γεγον?των δεν ?ταν σαφ??, ιδ?ω? στου? προηγο?μενου? αι?νε?.
• στη Λογοτεχν?α παλαι?τερα συμπεριλαμβ?νονταν κε?μενα που δεν μπορο?ν να θεωρηθο?ν μυθοπλαστικ?, ?πω? επιστολ??, πραγματε?ε?, φιλοσοφικ? κε?μενα.
• τα μυθοπλαστικ? κε?μενα δε θεωρο?νται π?ντα λογοτεχνικ?, ?πω? για παρ?δειγμα τα κ?μικ?.

Η Λογοτεχν?α ω? ιδια?τερη χρ?ση τη? γλ?σσα?

?να? πολ? συνηθισμ?νο? ορισμ?? τη? Λογοτεχν?α? ε?ναι ο ορισμ?? τη? λογοτεχνικ?? γραφ?? ω? γραφ?? που αποκλ?νει απ? τη συνηθισμ?νη χρ?ση τη? γλ?σσα?. Αυτ?ν την κατε?θυνση στη μελ?τη τη? λογοτεχν?α? ?δωσαν οι Ρ?σοι φορμαλιστ??, οι οπο?οι θεωρο?σαν χαρακτηριστικ? τη? λογοτεχνικ?τητα? την ιδια?τερη οργ?νωση τη? γλ?σσα?: ο λογοτ?χνη? με τη χρ?ση διαφ?ρων ?τεχνασμ?των? ?παραμ?ρφωνε? τη συμβατικ? γλ?σσα, η οπο?α γιν?ταν ?ανο?κεια? -εξο? και η περι?νυμη "ανοικε?ωση", στην οπο?α οι οπαδο? του κλ?δου συμπ?κνωναν τη λογοτεχνικ?τητα τη? λογοτεχν?α? . Η ανοικε?ωση δεν προ?κυπτε μ?νο απ? την τοποθ?τηση μια? αλλ?τρια? μορφ?? εκε? ?που η κοιν? γλ?σσα συν?θιζε να τοποθετε? μ?α ?λλη, πιο οικε?α, αλλ? και ο ενοφθαλμισμ?? μια? απλ?? εκε? ?που αναμεν?ταν μ?α σ?νθετη. Σε αυτ? τη β?ση η λογοτεχνικ?τητα υπ?γεται στον ?ρο "δυσπρ?σιτη μορφ?", που καλ?πτει και τι? δ?ο περιπτ?σει?. Το πρ?βλημα που προκ?πτει απ? αυτ?ν τον ορισμ? ε?ναι οι δυσκολ?ε? του ακριβο?? καθορισμο? τη? συμβατικ?? γλ?σσα?, απ? την οπο?α αποκλ?νει η λογοτεχνικ?. Δεν υπ?ρχει πλ?ρη? αντιστοιχ?α μεταξ? το? ?ρου στην ελληνικ? γλ?σσα (Λογοτεχν?α) και εκε?νου σε ?λλε? γλ?σσε? (Literature, littérature, letteratura). Ο ?ρο? Literature καλ?πτει το πεδ?ο των εργασι?ν που γενικ?? θεωρο?νται λογοτεχν?α, γιατ? δεν προδιαθ?τει η θ?τει ?ρια. Literature δε?χνει προ? την ?ννοια γρ?μματα, Belles-Lettres, και ?χι σε μια τεχνικ?. Ο λογοτ?χνη? δεν ε?ναι μ?νο τεχν?τη? (artisan) του λ?γου.

Το λογοτεχνικ? κε?μενο ω? ?μη πρακτικ?? κε?μενο

Το λογοτεχνικ? κε?μενο μπορε? να οριστε? ω? κε?μενο που δεν εξυπηρετε? κ?ποιον πρακτικ? σκοπ?, για παρ?δειγμα την πληροφ?ρηση για κ?ποιο θ?μα. ?τσι το λογοτεχνικ? κε?μενο διαφ?ρει, για παρ?δειγμα, απ? ?να επιστημονικ? κε?μενο. Με μια τ?τοια θε?ρηση το ενδιαφ?ρον στη μελ?τη εν?? λογοτεχνικο? κειμ?νου δεν εστι?ζεται στο θ?μα για το οπο?ο μιλ?ει το κε?μενο, αλλ? στον τρ?πο με τον οπο?ο μιλ?ει . Η πρακτικ? απ? τη μη πρακτικ? χρ?ση των κειμ?νων ?μω? ε?ναι δ?σκολο να διαχωριστε?, αφο? δεν εξαρτ?ται μ?νο απ? την πρ?θεση του συγγραφ?α να γρ?ψει ?να κε?μενο ?πρακτικ?? ? ?λογοτεχνικ??, αλλ? (κυρ?ω?) και απ? τον τρ?πο με τον οπο?ο ο αναγν?στη? επιλ?γει να διαβ?σει το κε?μενο. Γι’ αυτ? τον λ?γο, ε?ναι δυνατ?ν κ?ποιο κε?μενο να γραφτε? με ?λογοτεχνικ?? πρ?θεση, αλλ? σταδιακ? να π?ψει να αντιμετωπ?ζεται ω? λογοτεχνικ?, εν? αντ?θετα κ?ποιο ?λλο να αν?κει σε ε?δο? λ?γου που δε θεωρε?ται ?λογοτεχνικ??, αλλ? με την π?ροδο του χρ?νου να συμπεριλαμβ?νεται στα λογοτεχνικ? κε?μενα.

Η Λογοτεχν?α ω? αισθητικ? απ?λαυση

Υπ?ρχει η τ?ση να ορ?ζονται ω? λογοτεχνικ? κε?μενα τα κε?μενα που θεωρο?νται ?καλ??, που ?χουν δηλαδ? αξιολογηθε? ω? αν?τερα απ? κ?ποια ?λλα και προσφ?ρουν στον αναγν?στη αισθητικ? απ?λαυση. Μια τ?τοια θε?ρηση ε?ναι προβληματικ?, γιατ? δεν υπ?ρχουν κ?ποια εγγεν? κριτ?ρια με τα οπο?α μπορε? να αξιολογηθε? ?να κε?μενο˙ οι αισθητικ?? αντιλ?ψει? δεν παραμ?νουν αμετ?βλητε? μ?σα στον χρ?νο, γιατ? εξαρτ?νται απ?λυτα απ? το περιβ?λλον, τι? πεποιθ?σει? και του? προβληματισμο?? κ?θε εποχ??. Ε?ναι πολ? πιθαν? λοιπ?ν, ?να κε?μενο που σε μια συγκεκριμ?νη εποχ? ε?χε αναγνωρισμ?νη λογοτεχνικ? αξ?α, σε κ?ποια ?λλη να π?ψει να ανταποκρ?νεται στου? σ?γχρονου? προβληματισμο?? και να χ?σει την αξ?α του. Επιπλ?ον, η αξιολ?γηση εν?? ?ργου συχν? καθορ?ζεται απ? τη συγκεκριμ?νη εικ?να που ?χουμε σχηματ?σει για τον ?λογοτεχνικ? καν?να?: αν διαβ?σουμε ?να ?ργο γνωρ?ζοντα? ?τι ε?ναι ?ργο εν?? αναγνωρισμ?νου και καταξιωμ?νου λογοτ?χνη θα το αξιολογ?σουμε θετικ? με αυτ? το κριτ?ριο, εν? μπορε? να απορρ?ψουμε κ?ποιο ?λλο γνωρ?ζοντα? εκ των προτ?ρων ?τι πρ?κειται για ?ργο εν?? λογοτ?χνη που θεωρε?ται ελ?σσων. Ενδεικτικ? τη? σχετικ?τητα? των αξιολογικ?ν κρ?σεων ε?ναι το πε?ραμα του καθηγητ? του Πανεπιστημ?ου του Cambridge I. A. Richards, ο οπο?ο? το 1929 ?δωσε στου? φοιτητ?? του ποι?ματα χωρ?? να αποκαλ?ψει του? συγγραφε?? του? και ζ?τησε να εκφρ?σουν την αξιολογικ? του? κρ?ση: οι φοιτητ?? απ?ρριψαν πολλ? ποι?ματα καθιερωμ?νων ποιητ?ν και προτ?μησαν ?λλα, ?γνωστων ? υποτιμημ?νων.

Συμπ?ρασμα

Οι οντολογικ?? θεωρ?σει? του φαινομ?νου τη? Λογοτεχν?α? τελικ? καταλ?γουν σε αδι?ξοδο, γιατ? στηρ?ζονται στην παραδοχ? ?τι τα ?λογοτεχνικ?? χαρακτηριστικ? ε?ναι σταθερ? και μ?νιμα. Αυτ? η ?ποψη ?μω? ανατρ?πεται ε?κολα απ? το γεγον?? ?τι ?οι αντιλ?ψει? για τη φ?ση και τη λειτουργ?α τη? λογοτεχν?α? αλλ?ζουν διαρκ??? και ?τα χαρακτηριστικ? τη? δεν γ?νονται αποδεκτ? ω? ειδοποι? σε οποιονδ?ποτε τ?πο και χρ?νο? .

Ιστορικο-εξελικτικ? θε?ρηση του λογοτεχνικο? φαινομ?νου

Η εξ?ταση του ?τι θεωρ?θηκε κατ? καιρο?? λογοτεχν?α? μα? αποκαλ?πτει ?τι μ?χρι τον 18ο αι. περ?που η ?ννοια τη? Λογοτεχν?α? ε?χε τελε?ω? διαφορετικ? περιεχ?μενο απ? σ?μερα. Ο ?ρο? ?Λογοτεχν?α? ταυτιζ?ταν με τον ?ρο ?Γραμματε?α? και λογοτεχνικ? θεωρο?νταν οποιαδ?ποτε κε?μενα ?ταν υποδε?γματα ρητορικ?? τ?χνη?. Οι θεωρητικο? προβληματισμο? για τη λογοτεχν?α βασ?ζονταν μ?χρι τ?τε στην Ποιητικ? του Αριστοτ?λη.

Η Λογοτεχν?α ω? "μ?μηση"

Η Ποιητικ? του Αριστοτ?λη ?ταν η πρ?τη αυτοτελ?? και συστηματικ? μελ?τη για την πο?ηση, ?χι ?μω? με τη σημεριν? σημασ?α τη? πο?ηση?, αλλ? με τη σημασ?α αυτο? που σ?μερα αποκαλο?με Λογοτεχν?α. Ο Αριστοτ?λη? ορ?ζει την πο?ηση ω? ?μ?μηση? (κεφ. Ι, 1447a), δηλαδ? ω? αναπαρ?σταση τη? πραγματικ?τητα?. Τα ποιητικ? ε?δη που εξετ?ζει ε?ναι η τραγωδ?α και το ?πο? και αποκλε?ει απ? τη μελ?τη του τη λυρικ? πο?ηση, επειδ? το περιεχ?μεν? τη? ε?ναι μη αφηγηματικ?, επομ?νω? μη μιμητικ?. Ε?ναι αξιοσημε?ωτο ?τι ο Αριστοτ?λη? δεν ταυτ?ζει την ?ννοια τη? ποι?σεω? με την ?ννοια του μ?τρου, αφο? τον?ζει ?τι ?να ?ργο σε ?μμετρη μορφ? δεν ε?ναι κατ' αν?γκην ποιητικ? (κεφ. Ι, 1447b).

Απ? την εποχ? τη? Αναγ?ννηση? ω? το τ?λο? τη? περι?δου του κλασικισμο? η θε?ρηση τη? λογοτεχν?α? στηριζ?ταν στην Ποιητικ? του Αριστοτ?λη. Για την αναφορ? στο λογοτεχνικ? φαιν?μενο χρησιμοποιε?το ακ?μα ο ?ρο? ?πο?ηση?, εν? ο πεζ?? λ?γο? (Prosa) δεν ε?χε ακ?μα θ?ση στον λογοτεχνικ? καν?να

Η λογοτεχν?α ω? ??κφραση?

Η μεγ?λη αλλαγ? στη θε?ρηση τη? λογοτεχν?α? σημει?θηκε τον 18ο-19ο αι. υπ? την επ?δραση του Ρομαντισμο?. Απ? τ?τε η λογοτεχν?α ?ρχισε να αντιμετωπ?ζεται ?χι πλ?ον ω? ?μ?μηση? τη? πραγματικ?τητα?, αλλ? ω? ??κφρασ?? τη?. Σ?μφωνα με αυτ? τη θε?ρηση, ο συγγραφ?α? με το ?ργο του δε μιμε?ται την πραγματικ?τητα, αλλ? ?δημιουργε?? μια δικ? του πραγματικ?τητα. Η λογοτεχν?α θεωρε?το πλ?ον ??κφραση? του ψυχικο? κ?σμου του δημιουργο? και η ?ννοι? τη? περιορ?στηκε και αποκλε?στηκαν ?σα κε?μενα ε?χαν μ?νο κ?ποια χρηστικ? λειτουργ?α (για παρ?δειγμα την πληροφ?ρηση ? την πειθ?). Εκε?νη την εποχ? εισ?χθησαν και οι ?ννοιε? τη? ?φαντασ?α??, τη? ?δημιουργικ?τητα?? και τη? ?πρωτοτυπ?α?? εν?? ?ργου, οι οπο?ε? παλαι?τερα δε θεωρο?νταν απαρα?τητε?, αφο? η σ?νθεση εν?? ?ργου ?πρεπε να υπακο?ει σε αυστηρο?? καν?νε?.

Την ?δια περ?οδο ?ρχισε να χρησιμοποιε?ται συχν?τερα ο ?ρο? ?litteratura? και να αντικαθιστ? σταδιακ? τον ?ρο ?πο?ηση?, ο οπο?ο? τελικ? περιορ?στηκε στη σημασ?α τη? ?λυρικ?? πο?ηση?? . Τα λογοτεχνικ? γ?νη αποκρυσταλλ?θηκαν σε ?να ν?ο σχ?μα (Δρ?μα, ?πο?, Λυρικ? πο?ηση) απ? τον Γκα?τε και τον Χ?γκελ τον 19ο αι. και παρ?λληλα ?ρχισε σταδιακ? να διευρ?νεται η ?ννοια τη? Λογοτεχν?α? για να συμπεριλ?βει τελικ? και τον πεζ? λ?γο (δι?γημα, νουβ?λα, μυθιστ?ρημα), οπο?ο? ε?χε αρχ?σει να γνωρ?ζει μεγ?λη αν?πτυξη.

Λογοτεχνικ? γλ?σσα

Η επ?μενη θε?ρηση τη? λογοτεχν?α? στηριζ?ταν αποκλειστικ? στην εξ?ταση τη? λογοτεχνικ?? γλ?σσα?, η οπο?α ?ταν το κριτ?ριο που διαφοροποιο?σε τα λογοτεχνικ? απ? τα μη λογοτεχνικ? κε?μενα. Η στροφ? προ? αυτ?ν την κατε?θυνση ?γινε στι? αρχ?? του 20ο? αι. με του? Ρ?σου? Φορμαλιστ?? αρχικ? και στη συν?χεια με του? Τσ?χου? και του? Γ?λλου? δομιστ??. Μπορε? μ?λιστα να πει κανε?? ?τι με αυτ?ν τη θε?ρηση η ?ννοια τη? Λογοτεχν?α? περιορ?στηκε και αντ? για το σ?νολο κειμ?νων αναφ?ρεται πλ?ον στο μεμονωμ?νο κε?μενο..

Σ?γχρονη θε?ρηση

Απ? τη δεκαετ?α του '80 ?γινε ?ντονο? ο προβληματισμ?? σχετικ? με το αν η Λογοτεχν?α μπορε? να οριστε? με οντολογικ?-εσωτερικ? κριτ?ρια. Αμφισβητ?θηκε η ?ποψη ?τι τα λογοτεχνικ? ?ργα ?χουν κ?ποια εγγεν? αισθητικ? αξ?α, η οπο?α παραμ?νει αμετ?βλητη. Δ?θηκε ?μφαση στην ιστορικ? θε?ρηση του φαινομ?νου και η Λογοτεχν?α ?ρχισε να μελετ?ται και να προσδιορ?ζεται σε σχ?ση με τι? κατ? καιρο?? απ?πειρε? ορισμο? τη? και θεωρ?σει? τη? λειτουργ?α? τη?.

Λογοτεχνικ? Ρε?ματα

Λογοτεχνικ? ρε?μα ε?ναι μια τ?ση που εμφαν?στηκε στην τ?χνη σε μια συγκεκριμ?νη περ?οδο και ακολουθ?θηκε απ? αρκετο?? καλλιτ?χνε?.

Γ?νη και ε?δη του λ?γου

Γ?νη του λ?γου ονομ?ζονται οι ευρε?ε? κατηγορ?ε?, στι? οπο?ε? εντ?σσονται τα μνημε?α του λ?γου και ε?δη οι μικρ?τερε? υποδιαιρ?σει? του?. Υπ?ρχουν πολλ?? προτ?σει? για την κατ?ταξη των κειμ?νων σε ε?δη και γ?νη και συχν? αμφισβητε?ται ακ?μα και η χρησιμ?τητα τη? κατηγοριοπο?ηση?, αφο? τα λογοτεχνικ? ε?δη συνεχ?? εξελ?σσονται αλλ? και συχν? αναμειγν?ονται. Στην Ελλ?δα χρησιμοποιε?ται κυρ?ω? η ταξιν?μηση στι? τρει? μεγ?λε? κατηγορ?ε? τη? πεζογραφ?α?, τη? πο?ηση? και του θε?τρου. Κ?ποια απ? τα σημαντικ?τερα ε?δη του λ?γου ε?ναι: μυθιστ?ρημα, δι?γημα, νουβ?λα, ?πο?, ωδ?, σον?το, μπαλ?ντα, πεζ?μορφο πο?ημα, τραγωδ?α, κωμωδ?α. Ε?δη του πεζο? λ?γου, ?πω? τα απομνημονε?ματα, το δοκ?μιο, το χρονογρ?φημα, η αυτοβιογραφ?α, η βιογραφ?α και τα ταξιδιωτικ? κε?μενα συχν? αντιμετωπ?ζονται ω? λογοτεχνικ? με την ευρε?α σημασ?α του ?ρου.

Η επιστημονικ? μελ?τη τη? λογοτεχν?α?

Ο κλ?δο? που ασχολε?ται με την επιστημονικ? μελ?τη τη? λογοτεχν?α? ονομ?ζεται στα ελληνικ? ?φιλολογ?α?. Για τον ?διο κλ?δο ?χουν προταθε? επ?ση? οι ?ροι ?γραμματολογ?α? και ?επιστ?μη τη? λογοτεχν?α??. Η μελ?τη τη? λογοτεχν?α? περιλαμβ?νει του? ακ?λουθου? κλ?δου?:

• Ιστορ?α τη? λογοτεχν?α?
• Θεωρ?α τη? λογοτεχν?α?
• Κριτικ? τη? λογοτεχν?α?
• Συγκριτικ? γραμματολογ?α

Ιστορ?α τη? λογοτεχν?α?

Ιστορ?α τη? λογοτεχν?α? ε?ναι ο κλ?δο? που εξετ?ζει ιστορικ? την εξελικτικ? πορε?α τη? λογοτεχνικ?? παραγωγ?? εν?? ?θνου? (συνηθ?στερα), αλλ? και μια? ευρ?τερη? ? στεν?τερη? ομ?δα?. Η ιστορ?α τη? λογοτεχν?α? β?βαια δεν περιορ?ζεται στα ?ργα που μπορο?ν να θεωρηθο?ν λογοτεχνικ? μ?νο με τι? τρ?χουσε? αντιλ?ψει?, αλλ? εξετ?ζει ?σα ?ργα θεωρο?νταν λογοτεχνικ? και λειτουργο?σαν ω? λογοτεχνικ? την εποχ? που γρ?φτηκαν. Επιπλ?ον, ε?ναι απαρα?τητο η εξ?ταση τη? ιστορ?α? τη? λογοτεχν?α? να συνδυαστε? με τη μελ?τη γενικ?τερα τη? ιστορ?α? των γραμμ?των, τη? παιδε?α? και τη? πνευματικ?? κ?νηση? τη? συγκεκριμ?νη? ομ?δα?, χωρ?? φυσικ? να αποκλε?εται η αναζ?τηση των επιδρ?σεων των ιστορικ?ν, κοινωνικ?ν και πολιτικ?ν γεγον?των στην πνευματικ? και λογοτεχνικ? ζω?. Η παρουσ?αση του υλικο? στην Ιστορ?α τη? Λογοτεχν?α? δεν πρ?κειται β?βαια για απλ? παρ?ταξη του υλικο?· αυτ? που προ?χει ε?ναι η εξ?ταση των αλληλεπιδρ?σεων και των σχ?σεων μεταξ? των πνευματικ?ν φαινομ?νων.

Η ιστορ?α τη? λογοτεχν?α? διαιρε? το υπ? εξ?ταση υλικ? σε περι?δου?, δηλαδ? μεγ?λα χρονικ? διαστ?ματα, στα οπο?α γενικ? εμφαν?ζεται σχετικ? ομοιογ?νεια στη λογοτεχνικ? κ?νηση. Η ταξιν?μηση σε περι?δου? δε γ?νεται π?ντα με λογοτεχνικ? κριτ?ρια· συχν? χρησιμοποιο?νται σημαντικ? ιστορικ? γεγον?τα. Η κατ?τμηση αυτ? φυσικ? δεν ε?ναι απ?λυτη, καθ?? τα πνευματικ? φαιν?μενα δεν προκ?πτουν εκ του μηδεν?? ο?τε αντικαθιστο?ν αμ?σω? τα προ?π?ρχοντα.

Γενι??, Σχολ?? και Κιν?ματα

Οι περ?οδοι διαιρο?νται επιπλ?ον σε μικρ?τερα τμ?ματα, τι? γενι??, τι? σχολ?? και τα κιν?ματα. Η λογοτεχνικ? γενι? διακρ?νεται κυρ?ω? με βιολογικ? κριτ?ρια, περι?χει δηλαδ? συγγραφε?? περ?που συνομ?λικου?, που ?χουν δεχθε? κοιν? ερεθ?σματα και επιδρ?σει?, τα ?ργα του? ?χουν αρκετ? κοιν? χαρακτηριστικ? και φυσικ? διαφοροποιο?νται απ? την προηγο?μενη γενι?. Η κατ?ταξη σε γενι??, που συχν? αμφισβητε?ται, δε βασ?ζεται στο κριτ?ριο τη? χρονολογ?α? δημοσ?ευση? των ?ργων, γιατ? ε?ναι συχν? φαιν?μενο ?να? συγγραφ?α? να εμφανιστε? μαζ? με του? συγγραφε?? μια? συγκεκριμ?νη? γενι??, αλλ? το ?ργο του να ?χει τα χαρακτηριστικ? τη? προηγο?μενη?, ? να ?χει εντελ?? ιδι?μορφο χαρακτ?ρα. Η σχολ? ε?ναι μια ομ?δα λογοτεχν?ν που ?χουν κοιν? χαρακτηριστικ?, κοιν?? αντιλ?ψει?, ?χουν την επ?γνωση ?τι αν?κουν σε μια κοιν? ομ?δα και κυρ?ω? αποδ?χονται ω? ?αρχηγ?? και πρωτοπ?ρο ?ναν συγκεκριμ?νο λογοτ?χνη, τον οπο?ον ακολουθο?ν ω? πρ?τυπο, ?πω? για παρ?δειγμα οι ποιητ?? τη? Ν?α? Αθηνα?κ?? Σχολ?? και ο Κωστ?? Παλαμ??. Συγγεν?? με του? ?ρου? ?σχολ?? και ?γενι?? ε?ναι και ο ?ρο? κ?νημα, ο οπο?ο? προσδιορ?ζει μια ομ?δα καλλιτεχν?ν, που εκτ?? απ? τα χαρακτηριστικ? τη? σχολ?? διαθ?τουν επιπλ?ον το γν?ρισμα ?τι ?χουν στ?χο τη ριζικ? ανατροπ? των τ?σεων που επικρατο?ν και την επιβολ? των δικ?ν του? αισθητικ?ν αντιλ?ψεων. Τα μ?λη εν?? κιν?ματο? κ?νουν δυναμικ? αισθητ? την παρουσ?α του? και προβ?λλουν ?ντοντα το ?ργο του? για να επιτ?χουν τον σκοπ? του?.

Θεωρ?α τη? λογοτεχν?α?

Θεωρ?α τη? λογοτεχν?α? ε?ναι η μελ?τη του λογοτεχνικο? φαινομ?νου, η οπο?α προσπαθε? να απαντ?σει σε ερωτ?ματα σχετικ? με τη φ?ση, τι? ιδι?τητε? και τα χαρακτηριστικ? τη? λογοτεχν?α? και να προσδιορ?σει την ?ννοια τη? λογοτεχνικ?τητα? και τη λειτουργ?α των λογοτεχνικ?ν κειμ?νων.

Θεωρ?ε? λογοτεχν?α?

• Φορμαλισμ??
• Ν?α Κριτικ?
• Τσ?χικο? δομισμ??
• Γαλλικ?? δομισμ??
• Σημειωτικ?
• Θεωρ?α τη? Πρ?σληψη?
• Μεταδομισμ??
• Αποδ?μιση
• Μαρξισμ??
• Φαινομενολογ?α

Βραβε?α λογοτεχν?α?

• Βραβε?ο Ν?μπελ Λογοτεχν?α? - απ? το 1901
• Βραβε?ο Ντ??γκραμ, απ? το 1978 (κωμικο? περιεχομ?νου)
• Βραβε?ο Φραντ? Κ?φκα - απ? το 2001
• Διεθν?? βραβε?ο Μαν Μπο?κερ - απ? το 2005

Δε?τε επ?ση?

• Αρχα?α ελληνικ? λογοτεχν?α
• Βραβε?α Ν?μπελ Λογοτεχν?α?
• Γερμανικ? λογοτεχν?α
• Προφορικ? λογοτεχν?α
• Πο?ηση
• Θ?ατρο

Πηγ??

• Γ. Βελουδ??, Γραμματολογ?α. Θεωρ?α Λογοτεχν?α?, εκδ. Δωδ?νη, Αθ?να 1994
• Π.Δ. Μαστροδημ?τρη, Εισαγωγ? στη νεοελληνικ? φιλολογ?α, εκδ. Δ?μο?, ΑΘ?να 2005
• Γ. Δ. Παγαν??, Η νεοελληνικ? λογοτεχν?α. Θεωρ?α και πρ?ξη, τ. Α και Β, εκδ. Κ?δικα?, Θεσσαλον?κη 2002
• Ι.Πανταζ?δη?, "Φιλολογ?α, Γραμματολογ?α, Λογοτεχν?α",Εστ?ατ.ΚΒ' (1886)σ. 545-548
• Ν. Παρ?ση?, Ι. Παρ?ση?, Λεξικ? λογοτεχνικ?ν ?ρων, ΟΕΔΒ
• Α. Τζο?μα, Εισαγωγ? στην Αφηγηματολογ?α, εκδ. Συμμετρ?α, Αθ?να 1997
• J.Culler, Λογοτεχνικ? θεωρ?α,Μια συνοπτικ? εισαγωγ?,μετ. Κ.Διαμαντ?κου, Πανεπιστημιακ?? εκδ?σει? Κρ?τη?, Ηρ?κλειο 2000

Πρ?σθετη Βιβλιογραφ?α

• Γ. Τσι?λη?, Θεωρ?α τη? λογοτεχν?α?, εκδ. Καστανι?τη?, Αθ?να 1996.
• Δ. Δημηρο?λη?, Το φ?ντασμα τη? θεωρ?α?. Λογοτεχν?α-Κριτικ?-Ιστορ?α. εκδ. Πλ?θρον, Αθ?να 1993.
• M.H. Abrams, Ο καθρ?φτη? και το φω?, μετ. ?ρη? Μπερλ??, εκδ. Κριτικ?, Αθ?να 2001.
• A. Compagnon, Ο Δα?μων τη? Θεωρ?α?. Λογοτεχν?α και κοιν? λογικ?, μετ. Απ?στολο? Λαμπρ?πουλο?, Μετα?χμιο ("Θεωρ?α και Κριτικ? τη? Λογοτεχν?α?"), Αθ?να 2003.
• M. Delcroix - Fr. Hallyn, Εισαγωγ? στι? σπουδ?? τη? λογοτεχν?α?. Μ?θοδοι του κειμ?νου, επιμ.-μετ. Ι. Ν. Βασιλαρ?κη?, εκδ. Gutenberg, Αθ?να 1997.
• D. Fokkema-E. Ibsch, Θεωρ?ε? λογοτεχν?α? του εικοστο? αι?να, επιμ. Ε. Καψωμ?νο?, μετ. Γ. Παρ?ση?, Πατ?κη?, Αθ?να 1997.
• R. Wellek-A. Warren,Θεωρ?α λογοτεχν?α?, μετ. Στα?ρο? Γεωργ?ου Δεληγι?ργη, εκδ. Δ?φρο?, Αθ?να χ.χ.

Εξωτερικο? σ?νδεσμοι

• Βικιθ?κη - Συλλογ? πρωτογεν?ν πηγ?ν
• Project Gutenberg
• Eλληνικ? και ξ?νη λογοτεχν?α: Διευθ?νσει?, Πο?ηση