湖北省2015年高考评卷过半 考生23日可查高考成绩
Χαν? Χ?λμπα?ν ο νε?τερο? | |
---|---|
![]() | |
?νομα στη μητρικ? γλ?σσα | Hans Holbein (Γερμανικ?) |
Γ?ννηση | 1497[1][2][3] ?ουγκσμπουργκ[4][5] |
Θ?νατο? | 29 Νοεμβρ?ου 1543 Λονδ?νο[4] |
Αιτ?α θαν?του | παν?λη |
Συνθ?κε? θαν?του | φυσικ? α?τια |
Εθνικ?τητα | Γερμανο?[6] |
Χ?ρα πολιτογρ?φηση? | Αγ?α Ρωμα?κ? Αυτοκρατορ?α Ελβετ?α[7][5] Γαλλ?α[5] |
Ιδι?τητα | ζωγρ?φο?[2][8][9], χαρ?κτη?[6], εικονογρ?φο?[9], πορτρετ?στα?[9], σκιτσογρ?φο?[6][5], exlibrist, εικαστικ?? καλλιτ?χνη?[10] και καλλιτ?χνη?[5] |
Τ?κνα | Philipp Holbein I |
Γονε?? | Χαν? Χ?λμπα?ν ο πρεσβ?τερο?[5] |
Αδ?λφια | Αμβρ?σιο? Χ?λμπα?ν[11][5] |
Συγγενε?? | Sigmund Holbein (θε?ο?) |
Κ?νημα | Αναγεννησιακ? τ?χνη στη Γερμαν?α και Αναγ?ννηση στη Β?ρεια Ευρ?πη[12] |
Ε?δο? τ?χνη? | πορτρα?το[8], προσωπογραφ?α[4] και θρησκευτικ? τ?χνη[4] |
Καλλιτεχνικ? ρε?ματα | Αναγεννησιακ? τ?χνη στη Γερμαν?α και Αναγ?ννηση στη Β?ρεια Ευρ?πη[12] |
Σημαντικ? ?ργα | Οι πρεσβευτ??, Madonna enthroned with child and two figures, Darmstadt Madonna και The Body of the Dead Christ in the Tomb |
![]() | |
Ο Χαν? Χ?λμπα?ν ο νε?τερο? (Hans Holbein der Jüngere, 1497[13] – μεταξ? 7 Οκτωβρ?ου και 29 Νοεμβρ?ου 1543) ?ταν Γερμαν?? ζωγρ?φο?, σχεδιαστ?? και χαρ?κτη? τη? Αναγ?ννηση?. Θεωρε?ται ?να? απ? του? μεγαλ?τερου? προσωπογρ?φου? του 16ου αι?να.[14] Επ?ση? φιλοτ?χνησε ?ργα θρησκευτικο? περιεχομ?νου, σ?τιρα? και μεταρρυθμιστικ?? προπαγ?νδα?, εν? σπουδα?α ?ταν και η συνεισφορ? του στον σχεδιασμ? βιβλ?ων. Αναφ?ρεται ω? ?ο νε?τερο?? ?στε να διακρ?νεται απ? τον πατ?ρα του, Χαν? Χ?λμπα?ν τον πρεσβ?τερο, διακεκριμ?νο ζωγρ?φο τη? ?στερη? Γοτθικ?? τεχνοτροπ?α?.
Γεννημ?νο? στο ?ουγκσμπουργκ, ο Χ?λμπα?ν εργ?στηκε κυρ?ω? στη Βασιλε?α κατ? τα πρ?τα χρ?νια τη? σταδιοδρομ?α? του. Αρχικ? ζωγρ?φιζε τοιχογραφ?ε? και θρησκευτικ? ?ργα, εν? παρ?λληλα σχεδ?αζε υαλογραφ?ε? και ?ντυπα βιβλ?α. Αναλ?μβανε, ακ?μη, πορτρα?τα, κ?νοντα? α?σθηση διεθν?? με προσωπογραφ?ε? του ?ρασμου, ουμανιστ? φιλοσ?φου απ? το Ρ?ττερνταμ. ?ταν η Μεταρρ?θμιση ?φτασε στη Βασ?λεια, ο Χ?λμπα?ν εργ?στηκε για πελ?τε? και απ? τι? δ?ο αντιμαχ?μενε? θρησκευτικ?? παρατ?ξει?. Η μ?χρι τ?τε γοτθικ? τεχνοτροπ?α του εμπλουτ?στηκε απ? ν?ε? καλλιτεχνικ?? τ?σει? στην Ιταλ?α, τη Γαλλ?α και τι? Κ?τω Χ?ρε?, καθ?? και απ? τον Αναγεννησιακ? Ουμανισμ?. Το αποτ?λεσμα ?ταν μια μικτ? αισθητικ? καθαρ? προσωπικο? χαρακτ?ρα.
Ο Χ?λμπα?ν ταξ?δεψε στην Αγγλ?α το 1526 αναζητ?ντα? εργασ?α, με συστατικ? επιστολ? απ? τον ?ρασμο. ?γινε δεκτ?? στον ουμανιστικ? κ?κλο του Τ?μα? Μορ, ?που και γρ?γορα ?γινε δι?σημο?. Μετ? απ? ν?α τετραετ? παραμον? στη Βασιλε?α, συν?χισε τη δραστηρι?τητ? του στην Αγγλ?α το 1532. Αυτ? τη φορ? εργ?στηκε για δ?ο χρηματοδ?τε?, την ?ννα Μπολ?υν και τον Τ?μα? Κρ?μγουελ. Το 1535, ε?χε εξελιχθε? σε Βασιλικ? Ζωγρ?φο στην αυλ? του Ερρ?κου Η' τη? Αγγλ?α?. Απ? τη θ?ση αυτ?, σχεδ?ασε ?χι μ?νο πορτρα?τα και εορταστικ?? διακοσμ?σει?, αλλ? και κοσμ?ματα, πι?τα και ?λλα πολυτελ? αντικε?μενα. Τα πορτρα?τα του τη? βασιλικ?? οικογ?νεια? και δι?φορων ευγεν?ν αποτελο?ν ζωνταν? αν?μνηση μια? λαμπρ?? αυλ?? στη βαρυσ?μαντη εποχ? που ο Ερρ?κο? εδρα?ωνε την κυριαρχ?α του π?νω στην Εκκλησ?α τη? Αγγλ?α?.
Η τ?χνη του Χ?λμπα?ν εκτιμ?θηκε απ? νωρ?? στη σταδιοδρομ?α του. Ο Γ?λλο? ποιητ?? και μεταρρυθμιστ?? Νικολ? Μπουρμπ?ν (περ?που 1503-1550) τον αποκ?λεσε ?Απελλ? τη? εποχ?? μα??, ?να χαρακτηριστικ? δε?γμα αναγν?ριση? απ? του? συγχρ?νου? του.[15][16] Ο Χ?λμπα?ν επ?ση? ?χει περιγραφε? ω? φαιν?μενο που συν?βη μοναχ? μια φορ? στην ιστορ?α τη? τ?χνη?, καθ?? δεν δημιο?ργησε σχολ?.[17] Μετ? τον θ?νατ? του, ορισμ?να απ? τα ?ργα του χ?θηκαν, αλλ? τα περισσ?τερα μπ?καν σε συλλογ?? και μ?χρι τον 19ο αι?να ε?χε αναγνωριστε? ω? ?να? απ? του? μεγ?λου? δεξιοτ?χνε? τη? προσωπογραφ?α?. Πρ?σφατε? εκθ?σει? τ?νισαν την ποικιλομορφ?α στο ?ργο του. Αφι?ρωσε την ενεργητικ?τητ? του σε σχ?δια που κυμα?νονται απ? περ?τεχνα κοσμ?ματα μ?χρι μνημει?δει? τοιχογραφ?ε?. Η τ?χνη του Χ?λμπα?ν ?χει αποκαλεστε? ρεαλιστικ?, καθ?? σχεδ?αζε και ζωγρ?φιζε με σπ?νια ακρ?βεια. Τα πορτρα?τα του ?ταν φημισμ?να στην εποχ? του? για την ομοι?τητα με τα πραγματικ? πρ?σωπα και ε?ναι μ?σα απ? τα μ?τια του Χ?λμπα?ν που πολλ?? δι?σημε? μορφ?? των ημερ?ν του, ?πω? ο ?ρασμο? και ο Μορ, εξακολουθο?ν ?να πα?ρνουν εικ?να?. Ο Χ?λμπα?ν, ωστ?σο, δεν ?ταν ποτ? ικανοποιημ?νο? απλ?? με την εξωτερικ? εμφ?νιση. Ενσωμ?τωνε στρ?ματα συμβολισμο?, αλληγορ?α? και παρ?δοξου στην τ?χνη του, που εξακολουθο?ν να γοητε?ουν του? μελετητ??. Σ?μφωνα με την ?ποψη του ιστορικο? τ?χνη? ?λλι? Γου?τερχαου? (1905-1985), οι προσωπογραφ?ε? του ?παραμ?νουν αξεπ?ραστε? για τη σιγουρι? και την οικονομ?α τη? δ?λωση?, τη διε?σδυση στον χαρακτ?ρα και ?να συνδυασμ?νο πλο?το στην καθαρ?τητα τη? τεχνοτροπ?α??.[18]
Βιογραφικ? στοιχε?α
[Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα]Αρχ?? σταδιοδρομ?α?
[Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα]
Ο Χ?λμπα?ν γενν?θηκε στην ελε?θερη αυτοκρατορικ? π?λη του ?ουγκσμπουργκ κατ? τη δι?ρκεια του χειμ?να του 1497-98.[α][19][20] ?ταν γιο? του ζωγρ?φου και σχεδιαστ? Χαν? Χ?λμπα?ν του πρεσβ?τερου, του οπο?ου και ακολο?θησε το επ?γγελμα απ? κοινο? με τον μεγαλ?τερο αδελφ? του, τον Αμβρ?σιο. Ο Χ?λμπα?ν ο πρεσβ?τερο? διατηρο?σε ?να μεγ?λο και πολυσ?χναστο εργαστ?ριο στο ?ουγκσμπουργκ, ?που βοηθο?σε ορισμ?νε? φορ?? και ο αδερφ?? του και επ?ση? ζωγρ?φο?, Σιγισμο?νδο?.[21]

Μ?χρι το 1515, o Χαν? και ο Αμβρ?σιο? μετακ?μισαν ω? πλαν?διοι καλλιτ?χνε? στην π?λη τη? Βασιλε?α?, κ?ντρο μ?θηση? αλλ? και τη? τ?χνη? τη? χαρακτικ??.[β][22] Εκε? μαθ?τευσαν κοντ? στον εξ?χοντα ζωγρ?φο τη? π?λη?, τον Χαν? Χ?ρμπστερ[γ][23][24][25]. Τα αδ?ρφια βρ?καν εργασ?α στην π?λη ω? σχεδιαστ?? ξυλογραφι?ν και κ?φτε? μετ?λλων για τυπογρ?φου?.[26] Το 1515, ο κ?ρυκα? και θεολ?γο? ?σβαλντ Μυκ?νιου? (1488-1552) του? προσκ?λεσε να προσθ?σουν σχ?δια με μελ?νι στο περιθ?ριο εν?? αντιγρ?φου του ?ργου ?Μωρ?α? Εγκ?μιον? του ουμανιστ? λογ?ου ?ρασμου (1466-1536) απ? την π?λη του Ρ?τερνταμ.[δ][27][28] Τα σχ?δια αποτελο?ν πρ?ιμη απ?δειξη τη? ευστροφ?α? και τη? ουμανιστικ?? εκπα?δευση? του Χ?λμπα?ν. Τα ?λλα του νεανικ? ?ργα, περιλαμβανομ?νου του διπλο? πορτρα?του του δημ?ρχου τη? Βασιλε?α?, Jakob Meyer zum Hasen και τη? συζ?γου του Δωροθ?α?, ακολουθο?ν το στυλ του πατ?ρα του.[ε][29]
Το 1517, πατ?ρα? και γιο? ξεκινο?ν ?να κοιν? ?ργο στη Λουκ?ρνη, ζωγραφ?ζοντα? εσωτερικ?? και εξωτερικ?? τοιχογραφ?ε? για τον ?μπορο Jakob von Hertenstein.[στ] Εν? βρισκ?ταν στη Λουκ?ρνη ο Χ?λμπα?ν επ?ση? σχεδ?αζε προσχ?δια για υαλογραφ?ε?.[24][30] Τα αρχε?α τη? π?λη? μαρτυρο?ν πω? στι? 10 Δεκεμβρ?ου 1517, ?λαβε πρ?στιμο για π?ντε λ?βρε? επειδ? ξεκ?νησε καυγ? σε δημ?σιο χ?ρο με ?ναν χρυσοχ?ο που ονομαζ?ταν Κ?σπαρ, ο οπο?ο? τιμωρ?θηκε επ?ση? με το ?διο ποσ?.[ζ][30][31] Τον χειμ?να εκε?νο, ο Χ?λμπα?ν επισκ?φτηκε πιθαν?? τη Β?ρεια Ιταλ?α, αν και δεν διασ?ζεται καν?να αποδεικτικ? στοιχε?ο του ταξιδιο?. Πολλο? μελετητ?? υποστηρ?ζουν πω? εκε? μελ?τησε τι? τοιχογραφ?ε? μεγ?λων καλλιτεχν?ν τη? περιοχ??, ?πω? ο Αντρ?α Μαντ?νια, προτο? επιστρ?ψει στη Λουκ?ρνη.[η][32][33][34][35] Κ?λυψε δ?ο επιφ?νειε? στην οικ?α του Hertenstein με αντ?γραφα ?ργων του Μαντ?νια, συμπεριλαμβανομ?νων των ?Θρι?μβων του Κα?σαρα?.[θ][36]

Το 1519, ο Χ?λμπα?ν μετακ?μισε π?σω στη Βασιλε?α. Τα ?χνη του αδερφο? του χ?νονται την περ?οδο αυτ? και η επικρατο?σα υπ?θεση ε?ναι πω? απεβ?ωσε.[ι][37][38] Ο Χ?λμπα?ν αν?κτησε τη θ?ση του στου? καλλιτεχνικο?? κ?κλου? τη? π?λη?, διατηρ?ντα? ?να σταθερ? απασχολημ?νο εργαστ?ριο. Εισ?λθε στη συντεχν?α των ζωγρ?φων και ?λαβε τα δικαι?ματα δημ?τη τη? π?λη?. Παντρε?τηκε την ?λσμπεθ Σμιντ, μια χ?ρα ελ?χιστα μεγαλ?τερη απ? εκε?νον, η οπο?α μεγ?λωνε ?δη ?να βρ?φο?, τον Φραντζ, και διατηρο?σε το βυρσοδεψε?ο του αποθαν?ντο? συζ?γου τη?. Χ?ρισε στον Χ?λμπα?ν επ?ση? ?να γιο, τον Φ?λιπ, κατ? τον πρ?το χρ?νο του γ?μου του?.[39]

Ο Χ?λμπα?ν υπ?ρξε παραγωγικ?? κατ? τη δι?ρκεια τη? περι?δου αυτ?? στη Βασιλε?α, η οπο?α συν?πεσε με την ?φιξη του Λουθηρανισμο? στην π?λη. Αν?λαβε ?να σ?νολο σημαντικ?ν ?ργων, ?πω? οι εξωτερικ?? τοιχογραφ?ε? του Ο?κου του Χορο? και οι εσωτερικ?? τοιχογραφ?ε? τη? α?θουσα? συνεδρι?σεων του Δημαρχε?ου τη? π?λη?. Για τι? πρ?τε? μαθα?νουμε απ? τα προπαρασκευαστικ? του? σχ?δια.[ια] Απ? εκε?νε? του Δημαρχε?ου σ?ζονται μ?νο κακοδιατηρημ?να τμ?ματα.[ιβ][40][41] Ο Χ?λμπα?ν επ?ση? φιλοτ?χνησε μια σειρ? απ? θρησκευτικο?? π?νακε?, καθ?? και σχ?δια για υαλογραφ?ε?.[ιγ] Σε μια επαναστατικ? για την εικονογρ?φηση βιβλ?ων περ?οδο, εργ?στηκε για τον εκδ?τη Johann Froben. Στα χαρακτικ? τη? περι?δου αυτ?? συναντο?με το ?Χορ? του Θαν?του?,[ιδ] τι? ?Εικ?νε?? (με θ?ματα απ? την Παλαι? Διαθ?κη) [ιε] και τη σελ?δα που ?φερε τον τ?τλο τη? Β?βλου του Μαρτ?νου Λο?θηρου.[ιστ][42][43][44] Μ?σω τη? χαρακτικ??, ο Χ?λμπα?ν απ?κτησε πιο εκλεπτυσμ?νη αντ?ληψη των τεχνικ?ν απ?δοση? τη? ?κφραση? και του χ?ρου.[45]
Ο καλλιτ?χνη? ασχολ?θηκε στη Βασιλε?α επ?ση? με αναμνηστικ? πορτρα?τα, αν?μεσα στα οπο?α και το διπλ? πορτρα?το των Jakob και Dorothea Meyer, και, το 1519, εκε?νο του νεαρο? ακαδημα?κο? Boniface Amerbach. Σ?μφωνα με τον ιστορικ? τη? τ?χνη? Πωλ Γκανζ, το πορτρα?το του Amerbach σηματοδοτε? μια πρ?οδο στην τεχνικ? του, κυρ?ω? με τη χρ?στη αδι?σπαστων χρωμ?των.[46] Για τον Meyer ζωγρ?φισε ?να ρετ?μπλ με την Παναγ?α, το οπο?ο και περιελ?μβανε πορτρα?τα του δωρητ?, τη? συζ?γου και τη? κ?ρη? του.[ιζ][46] Το 1523, ο Χ?λμπα?ν ζωγρ?φισε τα πρ?τα του πορτρα?τα του εξ?χοντο? λογ?ου τη? Αναγ?ννηση?, ?ρασμου, που απαιτο?σαν πιστ?τητα προκειμ?νου ο τελευτα?ο? να τα στε?λει σε φ?λου? και θαυμαστ?? του σε ολ?κληρη την Ευρ?πη.[ιη][42][47] Αυτ? κατ?στησαν τον Χ?λμπα?ν καλλιτ?χνη διεθνο?? εμβ?λεια?. Επισκ?φτηκε τη Γαλλ?α το 1524, πιθαν?? σε αναζ?τηση δουλει?? στην αυλ? του Φραγκ?σκου Α'.[24][48] ?ταν αποφ?σισε να κ?νει το ?διο στην Αγγλ?α το 1526, ο ?ρασμο? τον συν?στησε στον φ?λο του, Τ?μα? Μορ, λ?γιο και πολιτικ?. ?Οι τ?χνε? παγ?νουν στο μ?ρο? αυτ? του κ?σμου?, ?γραψε, ?κι αυτ?? ε?ναι ο μ?νο? τρ?πο? ?στε να αποκτ?σει η Αγγλ?α μερικο?? αγγ?λου?? .[49]
Αγγλ?α, 1526–1528
[Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα]

Ο Χ?λμπα?ν, κατ? τη δι?ρκεια του ταξιδιο? του, πραγματοπο?ησε μια στ?ση στην Αμβ?ρσα. Εκε? αγ?ρασε καμβ?δε? απ? βελανιδι? και ?σω? συν?ντησε τον ζωγρ?φο Quentin Matsys (1466-1569).[50] Ο Σερ Τ?μα? Μορ τον υποδ?χτηκε στην Αγγλ?α και του εξασφ?λισε ?να σ?νολο παραγγελι?ν. ?Ο ζωγρ?φο? σου, αγαπητ? μου ?ρασμε,? ?γραψε, ?ε?ναι θαυμ?σιο? καλλιτ?χνη??.[51] Ο Χ?λμπα?ν φιλοτ?χνησε μια δι?σημη προσωπογραφ?α του Μορ, καθ?? κι ?να πορτρα?το με το σ?νολο τη? οικογ?νει?? του. Το ομαδικ? αυτ? πορτρα?το, πρωτ?τυπη? σ?λληψη?, ε?ναι σ?μερα μελετ?σιμο μ?νο απ? ?να προπαρασκευαστικ? σχ?διο καθ?? και απ? αντ?γραφα ?λλων καλλιτεχν?ν.[52][53] Σ?μφωνα με τον ιστορικ? τ?χνη? Andreas Beyer, ?προσ?φερε το πρελο?διο εν?? ε?δου? που δε γν?ρισε πραγματικ? αποδοχ? παρ? μ?σω τη? δαν?ζικη? ζωγραφικ?? του 17ου αι?να?.[54]
Κατ? την πρ?τη παραμον? του στην Αγγλ?α, ο Χ?λμπα?ν εργ?στηκε κυρ?ω? για ?ναν κ?κλο ουμανιστ?ν που διατηρο?σαν σχ?σει? με τον ?ρασμο. Αν?μεσα στι? παραγγελιοδ?χου? του συναντο?με τον Γου?λιαμ Γου?ρχαμ (περ.1450-1532), Αρχιεπ?σκοπο του Καντ?ρμπουρυ, ο οπο?ο? ε?χε στην κατοχ? του ?να απ? τα πορτρα?τα του ?ρασμου που ε?χε στο παρελθ?ν δημιουργ?σει ο Χ?λμπα?ν.[ιθ] Επ?ση? τον Βαυαρ? αστρον?μο και μαθηματικ? Nicholas Kratzer (1487-1550), ο οπο?ο? εργαζ?ταν ω? δ?σκαλο? για την οικογ?νεια του Μορ και του οπο?ου οι σημει?σει? διακρ?νονται στο προπαρασκευαστικ? σχ?διο τη? ομαδικ?? προσωπογραφ?α? τη? οικογ?νεια?.[52] Παρ?λο που ο ζωγρ?φο? δεν εργ?στηκε για τον βασιλι? κατ? τη δι?ρκεια τη? διετο?? αυτ?? παραμον?? του στην Αγγλ?α, δημιο?ργησε πορτρα?τα αυλικ?ν, για παρ?δειγμα του Σερ Χ?νρι Γκ?λντφορντ (1489-1532) και τη? συζ?γου του Λα?δη? Μα?ρη,[κ] ?πω? και τη? Ανν Λ?βελλ, τα χαρακτηριστικ? τη? οπο?α? αναγνωρ?στηκαν πρ?σφατα στο ?ργο ?Λα?δη με ?να σκ?ουρο και ?να ψαρ?νι?.[55][56] Τον Μ?ιο του 1527 ο καλλιτ?χνη? επ?ση? ζωγρ?φισε ?να παν?ραμα τη? πολιορκ?α? τη? Τερου?ν (γαλλικ?: Thérouanne) για την επ?σκεψη πρεσβε?α? απ? τη Γαλλ?α. Απ? κοινο? με τον Kratzer, επιν?ησαν ?να ταβ?νι με πλανητικ? σ?μβολα, κ?τω απ? το οπο?ο δε?πνησαν οι επισκ?πτε?.[52][57] Ο χρονικογρ?φο? ?ντουαρντ Χωλ (1498-1547) περι?γραψε το θ?αμα ω? απεικ?νιση ?ολ?κληρη? τη? Γη?, περιτριγυρισμ?νη? απ? τη θ?λασσα, σαν χ?ρτη?.[58]
Βασιλε?α, 1528–1532
[Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα]Στι? 29 Αυγο?στου 1528, ο Χ?λμπα?ν αγ?ρασε ο?κημα στη Βασιλε?α, στο St Johanns-Vorstadt. Υποθ?τουμε πω? επ?στρεψε στην ?δρα του προκειμ?νου να διατηρ?σει την ιδι?τητα του δημ?τη, καθ?? ε?χε εξασφαλ?σει ?δεια διετο?? απουσ?α? και μ?νο. ?χοντα? αυξ?σει την προσωπικ? του περιουσ?α στην Αγγλ?α, αγ?ρασε και δε?τερο ο?κημα το 1531. Κατ? την περ?οδο αυτ? στη Βασιλε?α, ζωγρ?φισε την ?Οικογ?νεια του Καλλιτ?χνη?, που απεικον?ζει την ?λσμπεθ, με τα δ?ο μεγαλ?τερα παιδι? του ζε?γου?, τον Φ?λιπ και την Κατερ?να, θυμ?ζοντα? αμυδρ? την Παρθ?νο με το Θε?ο Βρ?φο? και τον Βαπτιστ?. Ο ιστορικ?? τη? τ?χνη? Τζον Ρ?ουλαντ? χαρακτηρ?ζει το ?ργο ω? ??να απ? τα συγκινητικ?τερα πορτρα?τα στην ιστορ?α τη? τ?χνη??.
Η Βασιλε?α π?ρασε μια ταραγμ?νη περ?οδο κατ? τη δι?ρκεια τη? απουσ?α? του Χ?λμπα?ν. Μεταρρυθμιστ??, συνεπαρμ?νοι με τι? ιδ?ε? του Ζβ?γγλιου (1484-1531), επεδε?κνυαν εικονοκλαστικ? συμπεριφορ? απαγορε?οντα? τι? εικ?νε? στου? ναο??. Τον Απρ?λιο του 1529, ο ελε?θερα σκεπτ?μενο? ?ρασμο? ?νιωσε υποχρεωμ?νο? να εγκαταλε?ψει το καταφ?γι? του για το Φρ?ιμπουργκ ιμ Μπρ?ισγκαου. Οι εικονοκλ?στε? πιθαν?? κατ?στρεψαν ορισμ?να απ? τα θρησκευτικ? ?ργα του Χ?λμπα?ν, ωστ?σο οι λεπτομ?ρειε? παραμ?νουν ?γνωστε?. Οι γν?σει? μα? για τι? θρησκευτικ?? πεποιθ?σει? του Χ?λμπα?ν ε?ναι αποσπασματικ?? και ασαφε??. ?Η θρησκευτικ? πλευρ? των ?ργων ζωγραφικ?? του υπ?ρξε π?ντα διφορο?μενη?, υποστηρ?ζει ο ιστορικ?? τ?χνη? Τζον Νορθ, ?και ?τσι παρ?μεινε?. Σ?μφωνα με ?να μητρ?ο που δημιουργ?θηκε ?στε να επιβεβαιωθε? πω? ?λοι οι εξ?χοντε? πολ?τε? ασπ?ζονταν τα ν?α δ?γματα: ?ο Δ?σκαλο? Χαν? Χ?λμπα?ν, ο ζωγρ?φο?, λ?ει πω? πρ?πει να ε?μαστε καλ?τερα πληροφορημ?νοι για την (Αγ?α) Τρ?πεζα πριν την πλησι?σουμε?. Το 1530, οι αρχ?? κ?λεσαν τον Χ?λμπα?ν να δικαιολογ?σει την απουσ?α του απ? τη λειτουργ?α των μεταρρυθμιστ?ν. Λ?γο αργ?τερα, ωστ?σο, συμπεριλ?φθη στον κατ?λογο εκε?νων ?που δεν ?χουν σοβαρ?? ενστ?σει? και επιθυμο?ν να συνυπ?ρχουν με ?λλο? Χριστιανο???.
Ο Χ?λμπα?ν εμφαν?? διατ?ρησε την ε?νοια που απολ?μβανε και με το καινο?ριο καθεστ??. Το συμβο?λιο των μεταρρυθμιστ?ν του κατ?βαλε το ποσ? των 50 φλορινι?ν και του αν?θεσε να συνεχ?σει τι? τοιχογραφ?ε? του Δημαρχε?ου. Ωστ?σο επ?λεξαν αυτ? τη φορ? θ?ματα απ? την Παλαι? Διαθ?κη σε αντ?θεση με το παρελθ?ν οπ?τε και ε?χε επιλ?ξει θ?ματα απ? την κλασικ? ιστορ?α και τι? αλληγορ?ε?. Οι τοιχογραφ?ε? του ?Ροβο?μ? και τη? ?Συν?ντηση? αν?μεσα στον Σαο?λ και τον Σαμου?λ? ε?χαν απλο?στερο σχ?διο σε σχ?ση με τι? παλαι?τερε?. Την ?δια περ?οδο ο Χ?λμπα?ν εργ?στηκε και για του? παραδοσιακο?? του πελ?τε?. Ο παλαι?? του εργοδ?τη? Jakob Meyer του αν?θεσε να συμπληρ?σει πρ?σωπα και λεπτομ?ρειε? στο οικογενειακ? παρεκκλ?σι που φιλοτ?χνησε το 1526. Η τελευτα?α παραγγελ?α προ? τον καλλιτ?χνη την περ?οδο αυτ? ?ταν η διακ?σμηση τη? ?ψη? δ?ο ρολογι?ν στην π?λη τη? π?λεω? το 1531. Η ?λλειψη χρηματοδοτ?ν στη Βασιλε?α οδ?γησε ?σω? στην απ?φαση να επιστρ?ψει στην Αγγλ?α στι? αρχ?? του επ?μενου ?του?.
Αγγλ?α, 1532–1540
[Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα]Ο Χ?λμπα?ν επ?στρεψε στην Αγγλ?α σε μια εποχ? ?που το πολιτικ? και θρησκευτικ? περιβ?λλον ?λλαζε με δραματικο?? ρυθμο??. Το 1532 ο Ερρ?κο? ο Η' προετοιμαζ?ταν να λ?βει διαζ?γιο απ? την Αικατερ?νη τη? Αραγων?α? και να παντρευτε? την ?ννα Μπολ?υν, αψηφ?ντα? τον Π?πα. Αν?μεσα σε εκε?νου? που δ?λωναν την αντ?θεσ? του? στι? πρ?ξει? του βασιλι? ?ταν και ο παλαι?? οικοδεσπ?τη? και προστ?τη?, Σερ Τ?μα? Μορ, που παραιτ?θηκε απ? Λ?ρδο? Καγκελ?ριο? τον Μ?ιο του 1532. Κατ? τα φαιν?μενα ο Χ?λμπα?ν κρ?τησε τι? αποστ?σει? του απ? τον κ?κλο του Μορ στην παραμον? του αυτ?, και, σ?μφωνα με τον ?ρασμο, ?εξαπ?τησε εκε?νου? στου? οπο?ου? ε?χε π?ει με συστ?σει??. Ο καλλιτ?χνη? βρ?κε αυτ? τη φορ? ε?νοια αν?μεσα στου? ριζοσπαστικο?? ν?ου? κ?κλου? εξουσ?α? τη? οικογ?νεια? Μπολ?υν και του Τ?μα? Κρ?μγουελ. Ο τελευτα?ο? ?γινε γραμματ?α? του βασιλ?ω? το 1534, ελ?γχοντα? ?λε? τι? πτυχ?? τη? διακυβ?ρνηση?, συμπεριλαμβανομ?νη? τη? καλλιτεχνικ?? προπαγ?νδα?. Ο Μορ εκτελ?στηκε το 1535, ?πω? και ο Τζον Φ?σερ, του οπο?ου το πορτρα?το ε?χε επ?ση? κατασκευ?σει ο Χ?λμπα?ν.
Οι παραγγελ?ε? του Χ?λμπα?ν στα πρ?τα στ?δια τη? δε?τερη? παραμον?? του στην Αγγλ?α περιλαμβ?νουν πορτρα?τα Λουθηραν?ν εμπ?ρων τη? Χανσεατικ?? ?νωση?. Οι ?μποροι κατοικο?σαν και συναλλ?σσονταν στο Στ?λγιαρντ (Steelyard), ?να σ?μπλεγμα απ? αποθ?κε?, γραφε?α και κατοικ?ε? στη β?ρεια ?χθη του Τ?μεση. Ο Χ?λμπα?ν νο?κιασε ?να σπ?τι στην κοντιν? Μ?ιντεν Λ?ιν (Maiden Lane). Απεικ?νισε ποικιλοτρ?πω? του? πελ?τε? του. Το πορτρα?το του Georg Gisze απ? το Γκντανσκ παρουσι?ζει τον ?μπορο να περιβ?λλεται απ? εξα?σια ζωγραφισμ?να σ?μβολα τη? δουλει?? του. Το πορτρα?το του Derich Berck απ? την Κολων?α, απ? την ?λλη, ε?ναι κλασικ? απλ?, πιθαν?? εμπνευσμ?νο απ? τον Τιτσι?νο. Για την ?δρα τη? συντεχν?α? στο Στ?λγιαρντ ζωγρ?φισε δ?ο μνημει?δει? αλληγορ?ε?, το ?Θρ?αμβο του Πλο?του? και το ?Θρ?αμβο τη? Φτ?χεια??, αμφ?τερα χαμ?να σ?μερα. Οι ?μποροι παρ?γγειλαν στον καλλιτ?χνη μια απεικ?νιση του Παρνασσο? για την πομπ? τη? παραμον?? τη? στ?ψη? τη? ?νν Μπολ?υν στι? 31 Μα?ου 1533.
Ο Χ?λμπα?ν δημιο?ργησε τα πορτρα?τα δι?φορων αυλικ?ν, γαιοκτημ?νων και επισκεπτ?ν κατ? την εποχ? αυτ?. Το διασημ?τερο και ?σω? το πιο αριστουργηματικ? ?ργο τη? περι?δου ?ταν ?Οι Πρ?σβει??. Αυτ? το πορτρα?το σε φυσικ? μ?γεθο? απεικον?ζει τον Ζαν ντε Ντιντεβ?λ, πρ?σβη του Φραγκ?σκου Α' τη? Γαλλ?α? το 1533, και το Ζ?ρζ ντε Σελβ, επ?σκοπο του Λαβ?ρ, που επισκ?φτηκε το Λονδ?νο την ?δια χρονι?. Στο ?ργο ?χουν ενσωματωθε? σ?μβολα και παρ?δοξα, συμπεριλαμβανομ?νου εν?? παραμορφωμ?νου κραν?ου. Σ?μφωνα με του? μελετητ?? σε αυτ? ε?ναι κωδικοποιημ?νε? αινιγματικ?? αναφορ?? στη μ?θηση, τη θρησκε?α, τη θνητ?τητα και την παρα?σθηση, κατ? την παρ?δοση τη? Βορειοευρωπα?κ?? Αναγ?ννηση?. Οι ιστορικο? τη? τ?χνη?, Oskar B?tschmann και Pascal Griener, υποστηρ?ζουν πω? στον π?νακα ?επιστ?με? και τ?χνε?, αντικε?μενα πολυτελε?α? και δ?ξα?, αναμετρ?νται με το μεγαλε?ο του Θαν?του?.
Επιβεβαιωμ?να πορτρα?τα τη? Ανν Μπολ?υν απ? τον Χ?λμπα?ν δεν σ?ζονται σ?μερα, ?σω? επειδ? η μν?μη τη? καταδι?χθηκε μετ? την εκτ?λεσ? τη? για προδοσ?α, αιμομιξ?α και μοιχε?α το 1536. Το ?τι ο καλλιτ?χνη? εργ?στηκε απευθε?α? για την Ανν και τον κ?κλο τη? ε?ναι, ωστ?σο, ξεκ?θαρο. Σχεδ?ασε ?να κ?πελλο στο οπο?ο χ?ραξε ?να σχ?διο δικ?? τη? ?μπνευση? με ?να γερ?κι που στ?κεται αν?μεσα σε τριαντ?φυλλα, καθ?? και κοσμ?ματα και βιβλ?α που συνδ?ονται με εκε?νη. Επ?ση? σκιτσ?ρισε αρκετ?? γυνα?κε? απ? το περιβ?λλον τη?, ?πω? την Τζ?ιν Π?ρκερ, κουνι?δα τη? βασ?λισσα?. Την ?δια περ?οδο, ο Χ?λμπα?ν εργ?στηκε για τον Τ?μα? Κρ?μγουελ που εργαζ?ταν πυρετωδ?? για τι? μεταρρυθμ?σει? του Ερρ?κου. Ο Κρ?μγουελ παρ?γγειλε στον Χ?λμπα?ν εικ?νε? σχετικ?? με τη Μεταρρ?θμιση και τη βασιλε?α, ?πω? μια σειρ? απ? ξυλογραφ?ε? που στρ?φονταν κατ? του κλ?ρου, και τη σελ?δα που φιλοξενε? τον τ?τλο τη? αγγλικ?? μετ?φραση? τη? Β?βλου απ? τον Μ?ιλ? Κ?βερντε?λ. Ο Ερρ?κο? ο Η' ε?χε παρ?λληλα ξεκιν?σει ?να μεγαλει?δε? πρ?γραμμα χρηματοδ?τηση? καλλιτεχν?ν. Οι προσπ?θει?? του να αποδ?σει δ?ξα στον καινο?ριο του ρ?λο ω? Κεφαλ? τη? Εκκλησ?α? κορυφ?θηκε με την κατασκευ? του Ανακτ?ρου Ν?νσατ? (Nonsuch Palace), που ξεκ?νησε το 1538.
Επιλογ? ?ργων
[Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα]
-
Δωροθ?α, σ?ζυγο? του Γι?κομπ Μ?γερ, 1516, Βασιλε?α, Kunstmuseum
-
Bonifacius Amerbach, 1519, Βασιλε?α, Kunstmuseum
-
Ο Χριστ?? στον τ?φο (και λεπτ.), 1521–22, Βασιλε?α, Kunstmuseum
-
Ο ?ρασμο? του Ρ?ττερνταμ γρ?φων, 1523, Παρ?σι, Μουσε?ο του Λο?βρου
-
Λα?? η Κορινθ?α, 1526, Βασιλε?α, Kunstmuseum
-
Σερ Τ?μα? Μορ, 1527, Ν?α Υ?ρκη, Frick Collection
-
Ο ?μπορο? Georg Gisze, 1532, Βερολ?νο, Πινακοθ?κη
-
Thomas Cromwell , 1533, Ν?α Υ?ρκη, Frick Collection
-
Φ?λιππο? Μελ?γχθων, μικρογραφ?α, 1530–1535, Ανν?βερο, Nieders?chsisches Landesmuseum,
-
Οι πρεσβευτ??, 1533, Λονδ?νο, Εθνικ? Πινακοθ?κη
-
Charles de Solier, ?ρχοντα? de Morette, 1534 Δρ?σδη, Πινακοθ?κη των Παλαι?ν Δασκ?λων
-
Ερρ?κο? Η?, 1537, Βι?ννη, Μουσε?ο Ιστορ?α? τη? Τ?χνη?
Δε?τε επ?ση?
[Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα]
Σημει?σει?
[Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα]α. ^ Η ημερομην?α προκ?πτει απ? την ηλικ?α που ?χει σημει?σει ο πατ?ρα? Χ?λμπα?ν σε ?να πορτρα?το των γιων του.
β. ^ Η Βασιλε?α ε?χε συμμαχ?σει απ? το 1501 με την Παλαι? Ελβετικ? Συμπολιτε?α, μια ομ?δα απ? καντ?νια που αποσπ?στηκαν απ? την αυτοκρατορικ? επιρρο?. Πολλο? δημ?τε? τη? π?λη?, ωστ?σο, παρ?μεναν περ?φανοι για τι? σχ?σει? του? με τον αυτοκρατορικ? ο?κο: η Μαντ?ννα που ο Χ?λμπα?ν ζωγρ?φισε για τον Jakob Meyer, για παρ?δειγμα, φορ? το αυτοκρατορικ? στ?μμα.
γ. ^ Ο Χαν? Χ?λμπα?ν ο πρεσβ?τερο? και ο αδερφ?? του, Σιγισμο?νδο?, επ?ση? απομακρ?νθηκαν απ? το ?ουγκσμπουργκ περ?που την ?δια περ?οδο, ωστ?σο οι λ?γοι τη? δυσαρ?σκεια? τη? οικογ?νεια? με την π?λη δεν ε?ναι γνωστο?.
δ. ^ Για παρ?δειγμα: ?να? Λ?γιο? Τσαλαπατ? ?να Καλ?θι με Αυγ? και Η Τρ?λλα Παραιτε?ται απ? τον ?μβωνα.
ε. ^ Δε?τε: Πορτρα?το του Jakob Meyer και Πορτρα?το τη? Dorothea Meyer.
στ. ^ Δε?τε: Η Λ?αινα ενωπ?ον των Δικαστ?ν, σχ?διο για την τοιχογραφ?α Hertenstein.
ζ. ^ Σε ?λλη περ?σταση, ο Χ?λμπα?ν ?λαβε πρ?στιμο για τη συμμετοχ? του σε καυγ? με μαχα?ρια.
η. ^ ?χουν εκφραστε? αμφιβολ?ε? για την παρ?δοση β?σει τη? οπο?α? ο Χ?λμπα?ν επισκ?φτηκε την Ιταλ?α, καθ?? ο βιογρ?φο? του καλλιτ?χνη Karel van Mander (1548–1606) υποστ?ριξε πω? ο καλλιτ?χνη? ποτ? δεν π?γε εκε?. Ο Peter Claussen, για παρ?δειγμα, υποστηρ?ζει πω? τα ιταλικ? μοτ?βα στο ?ργο του Χ?λμπα?ν ?σω? και να προ?ρχονται απ? χαρακτικ?, γλυπτ? και ?λλα ?ργα τ?χνη? που υπ?ρχαν στο ?ουγκσμπουργκ. Απ? την ?λλη, οι B?tschmann και Griener αναφ?ρονται σε ?να ?γγραφο του 1538 στο οπο?ο οι αρχ?? τη? Βασιλε?α? ?δωσαν στον Χ?λμπα?ν ?δεια να πουλ?σει ?ργα του ?στη Γαλλ?α, την Αγγλ?α, το Μιλ?νο ? τι? Κ?τω Χ?ρε?? ω? αποδεικτικ? στοιχε?ο του ταξιδιο? του στο Μιλ?νο, καθ?? ε?ναι γνωστ? πω? ταξ?δεψε στα ?λλα τρ?α μ?ρη που αναφ?ρονται.
θ. ^ Ο Χ?λμπα?ν εργ?στηκε απ? χαρακτικ?, αλλ? οι B?tschmann και Griener υποστηρ?ζουν πω? ο Hertenstein, που υποθετικ? ζ?τησε τα αντ?γραφα αυτ?, ?σω? και να ?στειλε στην Ιταλ?α τον καλλιτ?χνη για να μελετ?σει τα πρωτ?τυπα ?ργα.
ι. ^ Ο Γου?λσον εκφρ?ζει ?ντονη επιφ?λαξη απ?ναντι στην ε?κολη ερμηνε?α πω? ο Αμβρ?σιο? π?θανε, καθ?? και ?λλε? ερμηνε?ε? μπορο?ν να δοθο?ν για την απουσ?α του. Ωστ?σο, μ?νο ο Χαν? Χ?λμπα?ν διεκδ?κησε την περιουσ?α του πατ?ρα του? ?ταν εκε?νο? απεβ?ωσε το 1524.
ια. ^ Για παρ?δειγμα: Σχ?διο για την πρ?σοψη του Ο?κου του Χορο?.
ιβ. ^ Δε?τε: Ο Σαμου?λ Καταρι?ται τον Σαο?λ και Η Ταπε?νωση του Αυτοκρ?τορα Βαλεντινιανο? απ? τον Σαπο?ρ, Βασιλι? τη? Περσ?α? (σχ?δια για τι? τοιχογραφ?ε? του Δημαρχε?ου), και Ροβο?μ, τμ?μα των τοιχογραφι?ν του Δημαρχε?ου.
ιγ. ^ Για παρ?δειγμα: Υαλογραφ?ε? για το Θε?ο Π?θο?.
ιδ. ^ Κ?κλο? ?ργων χαρακτικ?? ?Ο Χορ?? του Θαν?του?.
ιε. ^ Δε?τε: ?ξι απ? τα χαρακτικ? με τ?τλο ?Εικ?νε??.
ιστ. ^ Δε?τε: Σελ?δα τ?τλου τη? επαν?κδοση? απ? τον ?νταμ Π?τρι τη? Μετ?φραση? τη? Καιν?? Διαθ?κη? απ? τον Λο?θηρο.
ιζ. ^ Αργ?τερα προσεθεσε το πορτρα?το τη? πρ?τη? συζ?γου του Meyer, αφο? επ?στρεψε απ? το πρ?το ταξ?δι του στην Αγγλ?α, ?ταν η ζ?τηση για λατρευτικ? θ?ματα ε?χε π?σει κατακ?ρυφα.
ιη. ^ Πολλ? αντ?γραφα πορτρα?των του ?ρασμου απ? τον Χ?λμα?ν υπ?ρχουν, ωστ?σο δεν ε?ναι π?ντοτε β?βαιο πω? αποτελο?ν αναπαραγωγ? απ? τον ?διο τον καλλιτ?χνη ? απ? το εργαστ?ρι? του.
ιθ. ^ Δε?τε: Πορτρα?το του William Warham, Αρχιεπισκ?που του Καντ?ρμπουρυ.
κ. ^ Δε?τε: Πορτρα?το του Σερ Χ?νρυ Γκ?λντφορντ και Πορτρα?το τη? Μα?ρη, Λα?δη? Γκ?λντφορντ.
Παραπομπ??
[Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα]- ↑ Εθνικ? Βιβλιοθ?κη τη? Γαλλ?α?: (Γαλλικ?) καθιερωμ?νοι ?ροι τη? Εθνικ?? Βιβλιοθ?κη? τη? Γαλλ?α?. 12030224m. Ανακτ?θηκε στι? 10 Οκτωβρ?ου 2015.
- ↑ 2,0 2,1 (Σλοβακικ?, Τσεχικ?, Αγγλικ?) Web umenia. 4001. Ανακτ?θηκε στι? 7 Απριλ?ου 2018.
- ↑ 452. Ανακτ?θηκε στι? 5 Νοεμβρ?ου 2019.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 (Ολλανδικ?) RKDartists. 39109.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 (Γερμανικ?) Κατ?λογο? τη? Εθνικ?? Βιβλιοθ?κη? τη? Γερμαν?α?. 118552953. Ανακτ?θηκε στι? 18 Ιουλ?ου 2024.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 (Αγγλικ?) Union List of Artist Names. 500005259.
- ↑ SIKART. 4022819. Ανακτ?θηκε στι? 18 Ιουν?ου 2021.
- ↑ 8,0 8,1 www
.npg .org .uk /collections /search /person /mp07116 /hans-holbein-the-younger?role=art. Ανακτ?θηκε στι? 2 Φεβρουαρ?ου 2021. - ↑ 9,0 9,1 9,2 The Fine Art Archive. 59126. Ανακτ?θηκε στι? 1 Απριλ?ου 2021.
- ↑ www
.museabrugge .be /collection /work /id /2014 _GRO0076 _III. Ανακτ?θηκε στι? 24 Μα?ου 2024. - ↑ (Αγγλικ?) Union List of Artist Names. 19 Δεκεμβρ?ου 2019. 500005259. Ανακτ?θηκε στι? 21 Μα?ου 2021.
- ↑ 12,0 12,1 www
.rct .uk /about /press-office /press-releases /the-northern-renaissance-durer-to-holbein-0 # /. - ↑ Armstrong, Alastair (2008).
- ↑ Zwingenberger, Jeanette (1999), σελ. 9.
- ↑ Wilson, Derek (2006), σελ. 213.
- ↑ Buck, Stephanie (1999), σσ. 50 και 112.
- ↑ Wilson, Derek (2006), σελ. 281.
- ↑ Waterhouse, Ellis (1978), σελ. 17.
- ↑ Ganz, Paul (1956), σελ. 1.
- ↑ Wilson, Derek (2006), σελ. 3.
- ↑ Müller, Christian & Kemperdick, Stephan & Ainsworth, Maryan W. ... (2006), σελ. 6.
- ↑ B?tschmann, Oskar & Griener, Pascal (1997), σελ. 104.
- ↑ North, John (2004), σελ. 13-14.
- ↑ 24,0 24,1 24,2 B?tschmann, Oskar & Griener, Pascal (1997), σελ. 11.
- ↑ Claussen, Peter (2006), σελ. 47.
- ↑ Sander, Jochen (2006), σελ. 14.
- ↑ Zwingenberger, Jeanette (1999), σελ. 13.
- ↑ Wilson, Derek (2006), σσ. 30, 37-42.
- ↑ Sander, Jochen (2006), σελ. 15.
- ↑ 30,0 30,1 North, John (2004), σελ. 13.
- ↑ Rowlands, John (1985), σελ. 25.
- ↑ Wilson, Derek (2006), σσ. 53-60.
- ↑ Buck, Stephanie (1999), σελ. 20.
- ↑ B?tschmann, Oskar & Griener, Pascal (1997), σελ. 148.
- ↑ Claussen, Peter (2006), σσ. 48, 50.
- ↑ B?tschmann, Oskar & Griener, Pascal (1997), σελ. 68.
- ↑ Müller, et al, σελ. 11, 47.
- ↑ Wilson, Derek (2006), σσ. 69-70.
- ↑ Wilson, Derek (2006), σελ. 70.
- ↑ Rowlands, John (1985), σσ. 53-54.
- ↑ B?tschmann, Oskar & Griener, Pascal (1997), σελ. 64.
- ↑ 42,0 42,1 Strong, Roy (1981), σελ. 3.
- ↑ Wilson, Derek (2006), σσ. 114-115.
- ↑ Müller, et al, σσ. 442–445.
- ↑ B?tschmann, Oskar & Griener, Pascal (1997), σελ. 63.
- ↑ 46,0 46,1 Ganz, Paul (1956), σελ. 9.
- ↑ Rowlands, John (1985), σσ. 56-59.
- ↑ Müller, et al, σσ. 12, 16, 48–49, 66.
- ↑ Γρ?μμα στον Pieter Gillis (Petrus Aegidius), Α?γουστο? 1526. Αναφορ? Wilson, Derek (2006), 120. ?γγελο? ?ταν το ?νομα εν?? αγγλικο? νομ?σματο?.
- ↑ B?tschmann, Oskar & Griener, Pascal (1997), σελ. 158.
- ↑ B?tschmann, Oskar & Griener, Pascal (1997), σελ. 160. Γρ?μμα με ημερομην?α 18 Δεκεμβρ?ου 1526.
- ↑ 52,0 52,1 52,2 Strong, Roy (1981), σελ. 4.
- ↑ Wilson, Derek (2006), σσ. 157-158.
- ↑ Beyer, Andreas (2006), σελ. 68.
- ↑ Wilson, Derek (2006), σελ. 140.
- ↑ Foister, Susan (2007), σελ. 30.
- ↑ Claussen, Peter (2006), σελ. 50.
- ↑ North, John (2004), σελ. 21.
Βιβλιογραφ?α
[Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα]- Armstrong, Alastair (2008). ?Henry VIII: Authority, Nation and Religion 1509-1540?, Edexcel, ISBN 9780435308100.
- B?tschmann, Oskar & Griener, Pascal (1997). ?Hans Holbein?, Λονδ?νο: Reaktion Books, ISBN 9781861890405.
- Beyer, Andreas (2006). ?The London Interlude: 1526–1528? στη συλλογ? δοκιμ?ων ?Hans Holbein the Younger: The Basel Years, 1515–1532?, Müller, Μ?ναχο: Prestel, ISBN 9783791335803.
- Buck, Stephanie (1999). ?Hans Holbein der Jungere (Masters of German art)?, Κολων?α: K?nemann, ISBN 9783829025836.
- Claussen, Peter (2006). ?Holbein's Career between City and Court? στη συλλογ? δοκιμ?ων ?Hans Holbein the Younger: The Basel Years, 1515–1532?, Müller, Μ?ναχο: Prestel, ISBN 9783791335803.
- Foister, Susan (2007). ?Holbein in England?, Λονδ?νο: Tate, ISBN 9781854376459.
- Ganz, Paul (1956). ?The Paintings of Hans Holbein: First Complete Edition?, Λονδ?νο: Phaidon, OCLC 2105129.
- Müller, Christian & Kemperdick, Stephan & Ainsworth, Maryan W. ... (2006). ?Hans Holbein the Younger: The Basel Years, 1515–1532?, Μ?ναχο: Prestel, ISBN 9783791335803.
- North, John (2004). ?The Ambassadors' Secret: Holbein and the World of the Renaissance?, Λονδ?νο: Phoenix, ISBN 9781842126615.
- Rowlands, John (1985). ?Holbein: The Paintings of Hans Holbein the Younger?, Βοστ?νη: David R. Godine, ISBN 9780879235789.
- Sander, Jochen (2006). ?The Artistic Development of Hans Holbein the Younger as Panel Painter during his Basel Years? στη συλλογ? δοκιμ?ων ?Hans Holbein the Younger: The Basel Years, 1515–1532?, Müller, Μ?ναχο: Prestel, ISBN 9783791335803.
- Strong, Roy (1981). ?Holbein: The Complete Paintings?, Λονδ?νο: Granada, ISBN 9780586051443.
- Waterhouse, Ellis (1978). ?Painting in Britain, 1530–1790?. Λονδ?νο: Penguin, ISBN 9780140561012.
- Wilson, Derek (2006). ?Hans Holbein: Portrait of an Unknown Man?, Λονδ?νο: Pimlico, Revised Edition, ISBN 9781844139187.
- Zwingenberger, Jeanette (1999). ?The Shadow of Death in the Work of Hans Holbein the Younger?, Λονδ?νο: Parkstone Press, ISBN 9781859954928.
Εξωτερικο? σ?νδεσμοι
[Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα]- ?Ο Χαν? Χολμπ?ιν στην Αγγλ?α?[νεκρ?? σ?νδεσμο?], ?ρθρο στην εφημερ?δα ?Η Καθημεριν??, μετ?φραση ?ρθρου τη? εφημερ?δα? The Guardian, 22 Σεπτεμβρ?ου 2006
- Χαν? Χ?λμπα?ν ο νε?τερο?