【宝马5系汽车图片】华晨宝马
 |
Το λ?μμα παραθ?τει τι? πηγ?? του α?ριστα, χωρ?? παραπομπ??. |
| Μ?χη του Μποροντ?νο | |||
|---|---|---|---|
| Γαλλικ? εισβολ? στη Ρωσ?α | |||
 Μ?χη του Μποροντ?νο, 7 Σεπτεμβρ?ου 1812 | |||
| Χρονολογ?α | 7 Σεπτεμβρ?ου 1812 | ||
| Τ?πο? | Μποροντ?νο, Ρωσ?α | ||
| ?κβαση |
| ||
| Αντιμαχ?μενοι | |||
| |||
| Ηγετικ? πρ?σωπα | |||
| Δυν?μει? | |||
| |||
| Απ?λειε? | |||
| |||
Η Μ?χη του Μποροντ?νο (Μποροντ?νο στην ελληνικ? ιστοριογραφ?α, Μπαραντιν? η προφορ? στα ρωσικ?) διεξ?χθη στι? 7 Σεπτεμβρ?ου 1812, και αποτ?λεσε μια σημαντικ? σ?γκρουση των Ναπολε?ντειων Πολ?μων κατ? τη δι?ρκεια τη? γαλλικ?? εισβολ?? στη Ρωσ?α. Στη μ?χη συμμετε?χαν περ?που 250.000 στρατι?τε? και οι απ?λειε? ?φθασαν τουλ?χιστον τι? 70.000, μετατρ?ποντα? το Μποροντ?νο την πιο αιματηρ? μ?χη των Ναπολε?ντειων Πολ?μων. Η Μεγ?λη Στρατι? υπ? τον Ναπολ?οντα εξαπ?λυσε φοβερ?? επιθ?σει? στον Ρωσικ? Στρατ? υπ? τον Μιχα?λ Κουτο?ζοφ και π?τυχε να τον απωθ?σει απ? τι? αρχικ?? θ?σει? του, αλλ? δεν κατ?φερε να πετ?χει μια αποφασιστικ? ν?κη. Μετ? τη μ?χη και οι δ?ο πλευρ?? ?ταν εξαντλημ?νε?, και οι Ρ?σοι ?χοντα? χ?σει το 1/3 του στρατο? του?, αποφ?σισαν να μη ρισκ?ρουν ακ?μη μ?α σημαντικ? εμπλοκ?, υποχωρ?ντα? την επ?μενη ημ?ρα.
Το Μποροντ?νο ?ταν η τελευτα?α προσπ?θεια των Ρ?σων να σταματ?σουν την προ?λαση των Γ?λλων προ? τη Μ?σχα, η οπο?α ?μελλε να π?σει μια εβδομ?δα αργ?τερα. Ωστ?σο ο Ρωσικ?? Στρατ?? δεν ε?χε καταστραφε? και ο Ναπολ?ων δεν μπ?ρεσε να αναγκ?σει τον τσ?ρο Αλ?ξανδρο Α? σε διαπραγματε?σει? για ειρ?νη. Ω? εκ το?του, μετ? απ? π?ντε εβδομ?δε? παραμον?? στη Μ?σχα, οι Γ?λλοι υποχ?ρησαν προ? το Σμολ?νσκ, ?χοντα? ν? αντιμετωπ?σουν το φοβερ? ρωσσικ? χειμ?να, την πε?να, τη λιποταξ?α, του? Κοζ?κου? και την επ?μονη καταδ?ωξη των Ρ?σων. Το αποτ?λεσμα ?ταν η καταστροφ? τη? Μεγ?λη? Στρατι??.
Στην ?ναρξη τη? εκστρατε?α? οι Ρ?σοι απ?φευγαν συγκρο?σει? με του? Γ?λλου? και υποχωρο?σαν συνεχ??. Ωστ?σο η τ?ξη των Ρ?σων ευγεν?ν δεν ?ταν ευχαριστημ?νη με αυτ? τη στρατηγικ? και ?πεισε τον τσ?ρο Αλ?ξανδρο Α? να απολ?σει τον αρχιστρ?τηγο Μπ?ρκλε? ντε Τ?λλυ (Barclay de Tolly). Στη θ?ση του, τοποθ?τησε τον Μιχα?λ Ιλλαρι?νοβιτ? Κουτο?ζοφ. Σε μια τελευτα?α προσπ?θεια να σ?σουν τη Μ?σχα, οι Ρ?σοι αποφ?σισαν να αντισταθο?ν στην πεδι?δα του χωριο? Μποροντ?νο, 125 χιλι?μετρα δυτικ? τη? Μ?σχα?. Αφο? οχ?ρωσε τον στρατ? του, ο Κουτο?ζοφ αν?μενε τι? γαλλικ?? επιθ?σει?. Η ρωσικ? δεξι? πτ?ρυγα τοποθετ?θηκε σε ?να ιδανικ? αμυντικ? ?δαφο?, με αποτ?λεσμα οι Γ?λλοι να επιτ?θενται συνεχ?? στην αδ?ναμη αριστερ? πλευρ? του ρωσικο? στρατο? για το μεγαλ?τερο μ?ρο? τη? μ?χη?. Η κ?ρια σ?γκρουση, ωστ?σο, διεξ?χθη στο "Οχυρ? του Ραγ?φσκι" στη δεξι? πλευρ? του ρωσικο? κ?ντρου, δ?πλα απ? το ?διο το χωρι? του Μποροντ?νο. Οι Γ?λλοι μετ? απ? σφοδρ? μ?χη κατ?φεραν να καταλ?βουν οριστικ? το οχυρ? και να αναγκ?σουν τον Ρωσικ? Στρατ? να αποσυρθε? απ? τι? αρχικ?? θ?σει? του. Οι Ρ?σοι υπ?στηκαν τρομερ?? απ?λειε?, χ?νοντα? σχεδ?ν το 1/3 του στρατο? του?. Οι γαλλικ?? απ?λειε? ?ταν επ?ση? σοβαρ?τατε?, μει?νοντα? σημαντικ? τι? εφεδρε?ε? του στρατε?ματο? και επιδειν?νοντα? τι? επιμελητειακ?? δυσκολ?ε? που ?δη αντιμετ?πιζε ο Ναπολ?ων κατ? τη δι?ρκεια τη? εκστρατε?α?.
Τα εξαντλημ?να γαλλικ? στρατε?ματα και η ?λλειψη πληροφορι?ν για την κατ?σταση του Ρωσικο? Στρατο? ?πεισαν τον Ναπολ?οντα να με?νει στο πεδ?ο τη? μ?χη? με το στρατ? του, αντ? να εξαπολ?σει μια σ?ντονη και επ?μονη καταδ?ωξη αντ?ξια των προηγο?μενων εκστρατει?ν. Η Αυτοκρατορικ? Φρουρ?, η ελ?τ μον?δα του γαλλικο? στρατο?, που δεν ε?χε πολεμ?σει καθ?λου εκε?νη την ημ?ρα, ?ταν διαθ?σιμη να εξαπολυθε? στη μ?χη την κρ?σιμη στιγμ?, ?ταν δηλαδ? οι Ρ?σοι αποσ?ρονταν απ? τι? αρχικ?? του? θ?σει? με αρκετ? σ?γχυση. Με την ?ρνηση τη? αποστολ?? τη? Φρουρ??, κ?ποιοι ιστορικο? θεωρο?ν πω? ο Γ?λλο? αυτοκρ?τορα? ?χασε την τελευτα?α του ευκαιρ?α να καταστρ?ψει τον Ρωσικ? Στρατ? και να νικ?σει στον π?λεμο. Η ακ?λουθη κατ?ληψη τη? Μ?σχα? αποδε?χτηκε "κο?φια" ανταμοιβ?, μια? και οι Ρ?σοι δεν ε?χαν καμ?α πρ?θεση να διαπραγματευτο?ν με τον Ναπολ?οντα για ειρ?νη. Οι Γ?λλοι εγκατ?λειψαν λ?γω ελλε?ψεω? εφοδ?ων τη ρωσικ? πνευματικ? πρωτε?ουσα (τ?τε διοικητικ? πρωτε?ουσα τη? Ρωσ?α? ?ταν η Αγ?α Πετρο?πολη) τη 19η Οκτωβρ?ου 1812, εγκαινι?ζοντα? μια πολ? δ?σκολη υποχ?ρηση η οπο?α θα τελε?ωνε τον Δεκ?μβριο του ?διου ?του? με το μεγαλ?τερο μ?ρο? τη? Μεγ?λη? Στρατι?? να ?χει χαθε? ολοσχερ??, με αποτ?λεσμα την παρ?ταση των επ?μενων συγκρο?σεων για την ?νοιξη του 1813, οπ?τε και ξεκ?νησε ο Π?λεμο? του ?κτου Συνασπισμο? εναντ?ον του Ναπολ?οντα.
Υπ?βαθρο
[Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα]Η γαλλικ? εισβολ? στη Ρωσ?α
[Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα]Η γαλλικ? Μεγ?λη Στρατι? ξεκ?νησε την εισβολ? στη Ρωσ?α στι? 16 Ιουν?ου 1812. Σε απ?ντηση, ο τσ?ρο? Αλ?ξανδρο? Α? κ?ρυξε τον περ?φημο Πατριωτικ? Π?λεμο και ετοιμ?στηκε να αντιμετωπ?σει του? Γ?λλου?. Σ?μφωνα με το σχ?διο του Γερμανο? αντιστρατ?γου Καρλ Λο?ντβιχ φον Πφο?ελ (von Pfuel), που υπηρετο?σε πλ?ον ω? σ?μβουλο? στο Ρωσικ? Γενικ? Επιτελε?ο, το μεγαλ?τερο τμ?μα των ρωσικ?ν στρατευμ?των υπ? τι? διαταγ?? του κ?μη Μιχα?λ Μπ?ρκλε? ντε Τ?λλυ θα αντιμετ?πιζε τη Μεγ?λη Στρατι? στην περιοχ? τη? Β?λνα?, εν? τα εναπομε?ναντα στρατε?ματα υπ? τον στρατηγ? Πιοτρ Μπαγκρατι?ν (Bagration) θα εξαπ?λυαν επ?θεση στο γαλλικ? ν?τιο πλευρ? και ν?τα. Παρ' ?λα αυτ?, το σχ?διο του φον Πφο?ελ σ?ντομα αποδε?χθηκε θαν?σιμο λ?θο?, καθ?? η τερ?στια Μεγ?λη Στρατι? ?ταν περισσ?τερο απ? αρκετ? για να διαχωρ?σει και συντρ?ψει και τι? δ?ο ρωσικ?? στρατι?? ταυτ?χρονα. Επιπλ?ον, η συμμετοχ? στην ?λη κατ?σταση του τσ?ρου Αλ?ξανδρου Α? ω? αρχιστρατ?γου προκ?λεσε μεγαλ?τερο χ?ο? στον Ρωσικ? Στρατ?. Οι ρωσικ?? δυν?μει? που ε?χαν συγκεντρωθε? κατ? μ?κο? των ρωσοπολωνικ?ν συν?ρων υποχρε?θηκαν τελικ?? να οπισθοχωρ?σουν εν?πιον τη? γοργ?? προ?λαση? των Γ?λλων.
Ο Ναπολ?ων προωθ?θηκε απ? το Β?τεμπσκ, ελπ?ζοντα? να προλ?βει και εμπλ?ξει σε μ?χη τον Ρωσικ? Στρατ? σε ανοιχτ? ?δαφο?, προκειμ?νου να τον εξολοθρε?σει ολοκληρωτικ??. Ο Γαλλικ?? Στρατ?? δεν ε?χε ?μω? σωστ? δι?ταξη για παρατεταμ?νη εκστρατε?α στην ξηρ?. Το πλησι?στερο σημε?ο ανεφοδιασμο? του ?ταν 925 χλμ. δυτικ?τερα στο Κ?βνο (Κ?βνο στα πολωνικ?, η π?λη αν?κε τ?τε στο Δουκ?το τη? Βαρσοβ?α?, σημεριν? Κ?ουνα? τη? Λιθουαν?α?). Οι γαλλικ?? γραμμ?? ανεφοδιασμο? ?ταν ευ?λωτε? στου? Κοζ?κου? ιππε?? και στι? μον?δε? ελαφρο? ιππικο? των Ρ?σων, τι? δυν?μει? των ανταρτ?ν, ακ?μη και στου? Γ?λλου? λιποτ?κτε?, οι οπο?οι προκειμ?νου να επιζ?σουν επετ?θεντο σε συμπατρι?τε? του? προκαλ?ντα? σοβαρ?? ζημι?? στι? γαλλικ?? φ?λαγγε? εφοδιασμο?. Η κεντρικ? γαλλικ? δ?ναμη υπ? την ?μεση ηγεσ?α του ?διου του Ναπολ?οντα ε?χε διασχ?σει τον ποταμ? Νι?μεν με 286.000 ?νδρε?, αλλ? τη στιγμ? τη? μ?χη? η δ?ναμη αυτ? ε?χε μειωθε? κατ? πολ?, κυρ?ω? λ?γω ασιτ?α?, ασθενει?ν και εξ?ντληση? απ? τι? ατελε?ωτε? πορε?ε?, αριθμ?ντα? πια 161.475 ?νδρε?. Παρ' ?λα αυτ?, ο Ναπολ?ων, επιδι?κοντα? μια αποφασιστικ? μ?χη με τον συνεχ?? υποχωρο?ντα Ρωσικ? Στρατ?, προκειμ?νου να ολοκληρ?σει σ?ντομα την εκστρατε?α, εξαναγκ?ζοντα? του? Ρ?σου? σε συντριπτικ? ?ττα και συνθηκολ?γηση, προχωρο?σε βαθ?τερα στην αχαν? ρωσικ? ενδοχ?ρα, επεκτε?νοντα? ?τσι ακ?μα περισσ?τερο τι? γραμμ?? εφοδιασμο? του.
Οι διαμ?χε? μεταξ? των υφισταμ?νων του Μπ?ρκλε? ντε Τ?λλυ επανειλημμ?να απ?τρεψαν τον Ρ?σο διοικητ? απ? το να αποφασ?σει να συν?ψει μ?χη με του? προελα?νοντε? Γ?λλου?. Οι ?λλοι στρατηγο? και η ρωσσικ? Αυλ? θεωρο?σαν τη συνεχ? υποχ?ρηση του Μπ?ρκλε? ντε Τ?λλυ απροθυμ?α για μ?χη. Ω? αποτ?λεσμα, του αφαιρ?θηκε η ηγεσ?α του στρατο? και αντικαταστ?θηκε απ? τον γηραι? πρ?γκιπα Μιχα?λ Κουτο?ζοφ στι? 19 Αυγο?στου 1812. Παρ' ?λο που ο 67χρονο? στρατηγ?? Κουτο?ζοφ δεν θεωρο?ταν απ? του? συγχρ?νου? του ισ?ξιο? του Ναπολ?οντο?, ε?χε αναγνωρισμ?νη ικαν?τητα στο αμυντικ? ε?δο? πολ?μου. Προτιμ?θηκε δε επειδ? ?ταν Ρ?σο?, εν? ο Μπ?ρκλε? ντε Τ?λλυ ?ταν σκωτικ?? καταγωγ?? απ? τη Βαλτικ? (περιοχ? κατεχ?μενη τ?τε απ? του? Ρ?σου?, στην οπο?α ?να? πρ?γον?? του ε?χε μεταναστε?σει παλαι?τερα απ? τη Σκωτ?α), ω? εκ το?του οι υφιστ?μενοι αξιωματικο? θα αποδ?χονταν ευκολ?τερα τον ν?ο αρχηγ?, αυξ?νοντα? ?τσι τη συνοχ? του στρατο?. ?τσι, στι? 18 Αυγο?στου 1812 ο Κουτο?ζοφ ?φτασε στο Σ?ρεβο (Сарево, στην ευρ?τερη περιοχ? του Γιαροσλ?βλ) για να αναλ?βει και απευθ?νει χαιρετισμ? στο στρ?τευμα.
Μετ? την αν?ληψη τη? ηγεσ?α? του στρατο?, ο Κουτο?ζοφ οργ?νωσε μια ισχυρ? δ?ναμη οπισθοφυλακ?? υπ? τη διο?κηση του στρατηγο? Κονοβν?τσιν και δι?ταξε τον στρατ? να ετοιμαστε? για μ?χη. Ο Κουτο?ζοφ αντιλαμβαν?ταν ?τι η απ?φαση του Μπ?ρκλε? ντε Τ?λλυ να υποχωρ?σει ?ταν σωστ?, αλλ? ?τι οι Ρ?σσοι στρατι?τε? και οι κρατικο? παρ?γοντε? δεν μπορο?σαν να ανεχθο?ν περαιτ?ρω υποχ?ρηση. ?ταν απαρα?τητη η διεξαγωγ? μια? σημαντικ?? μ?χη? ?στε να διατηρηθε? το ηθικ? του?. Ο ν?ο? διοικητ??, μην καταφ?ρνοντα? να οργαν?σει μια αμυντικ? θ?ση (?σω? και ηθελημ?να για να αποφ?γει ακ?μη να δ?σει μ?χη, χωρ?? αντιδρ?σει? απ? του? στρατι?τε? και του? υπ?λοιπου? αξιωματο?χου?), δι?ταξε ν?α υποχ?ρηση στο Γκζατσκ (σημεριν? Γκαγκ?ριν), στι? 30 Αυγο?στου, και συγκεκριμ?να λ?γο ανατολικ?τερα αυτο?, στο χωρι? Μποροντ?νο, μ?λι? 125 χλμ. απ? τη Μ?σχα, ?ταν και η αναλογ?α των γαλλικ?ν προ? τι? ρωσικ?? δυν?μει? ε?χε μειωθε? απ? το 3:1 στο 5:4. Η ?ρα για μια μεγ?λη μ?χη ε?χε φτ?σει.
Η Μεγ?λη Στρατι? του Ναπολ?οντα πλησ?αζε τη Μ?σχα απ? δυτικ? και νοτιοδυτικ?, κατ? μ?κο? των δ?ο κεντρικ?ν οδ?ν (τη? παλαι?? νοτι?τερα και τη? ν?α? οδο? βορει?τερα) που περνο?σαν απ? το Σμολ?νσκ, ?χοντα? τον ποταμ? Μ?σκοβα στο αριστερ? τη? πλευρ?. Μια ρωσικ? αμυντικ? γραμμ? ε?χε οργανωθε? στην καλ?τερη δυνατ? τοποθεσ?α κατ? μ?κο? του δρ?μου αυτο? κοντ? στο χωρι? Μποροντ?νο. Παρ' ?λο που η πεδι?δα στο χωρι? Μποροντ?νο ?ταν αρκετ? ανοικτ? και ε?χε πολ? λ?γα φυσικ? εμπ?δια για να αποτελ?σει επαρκ? προστασ?α του κ?ντρου και του αριστερο? πλευρο? του Ρωσικο? Στρατο?, επιλ?χθηκε εξαιτ?α? τη? προστασ?α? που παρε?χε ο ποταμ?? Καλατσ?, καθ?? μπλ?καρε αμφ?τερε? τι? οδο?? (παλαι? και ν?α) Σμολ?νσκ-Μ?σχα? και επ?ση? επειδ? απλ?? δεν υπ?ρχαν προσφορ?τερε? αμυντικ?? τοποθεσ?ε?. Με αρχ? την 3η Σεπτεμβρ?ου, ο Κουτο?ζοφ ?ρχισε την εν?σχυση του μετ?που του με χωμ?τινα οχυρωματικ? ?ργα, ?πω? το "Οχυρ? Ραγ?φσκι" στα δεξι? του κ?ντρου τη? αμυντικ?? ρωσικ?? δι?ταξη? και τα τρ?α "Β?λη του Μπαγκρατι?ν" (ε?δο? χωμ?τινων οχυρωματικ?ν ?ργων με σχ?μα αιχμ?? β?λου?, ανοιχτ?ν στην π?σω πλευρ?, ονομ?στηκαν ?τσι απ? τον στρατηγ? Μπαγκρατι?ν) στην αριστερ? πτ?ρυγα.
Η μ?χη στο οχυρ? Σεβαρντιν?
[Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα]
Η αρχικ? ρωσικ? δι?ταξη, που εκτειν?ταν ν?τια τη? ν?α? οδο? του Σμολ?νσκ, ε?χε ω? β?ση στ?ριξη? του αριστερο? τη? πλευρο? ?να πενταγωνικ? χωμ?τινο οχυρ? σε ?ναν γ?λοφο κοντ? στο χωρι? Σεβαρντιν?. Οι Ρ?σοι στρατηγο? σ?ντομα αντιλ?φθηκαν ?τι το αριστερ? του? πλευρ? ?ταν πολ? εκτεθειμ?νο και τρωτ?. ?τσι, η ρωσικ? γραμμ? ?μυνα? μετακιν?θηκε π?σω απ? αυτ? την τοποθεσ?α, αλλ? το οχυρ? παρ?μεινε επανδρωμ?νο, καθ?τι ο Κουτο?ζοφ ?θελε, ?πω? ο ?διο? δ?λωσε, να καθυστερ?σει την προ?θηση των γαλλικ?ν δυν?μεων. Ο Ρ?σο? στρατηγ?? και ιστορικ?? Ντμ?τρι Μπουτο?ρλιν (1790-1849) αναφ?ρει ?τι το οχυρ? αυτ? χρησιμοποιε?το ω? σημε?ο παρατ?ρηση? προκειμ?νου να σχηματιστε? σαφ?? ?ποψη απ? το ρωσικ? γενικ? επιτελε?ο για την κατε?θυνση τη? γαλλικ?? προ?λαση?. Πολλο? δε ιστορικο? αναφ?ρουν ?τι χρησιμοποιε?το ω? οχυρωματικ? θ?ση για να απειλε? το δεξι? γαλλικ? πλευρ?, παρ' ?τι αυτ? βρισκ?ταν εκτ?? αποτελεσματικο? βεληνεκο?? των κανονι?ν τη? περι?δου εκε?νη?.
Ο επιτελ?ρχη? τη? 1η? Ρωσικ?? Στρατι?? (επικεφαλ?? δηλ. του επιτελε?ου του διοικητ? τη? στρατι?? Μπ?ρκλε? ντε Τ?λλυ), Αλεξ?ι Γερμ?λοφ, αν?φερε στα απομνημονε?ματ? του ?τι το αριστερ? πλευρ? των Ρ?σων ?λλαζε θ?ση, ?ταν ο Γαλλικ?? Στρατ?? ?φτασε συντομ?τερα απ? ?,τι αναμεν?ταν στην περιοχ?. Ω? εκ το?του, η μ?χη του Σεβαρντιν? εξελ?χθηκε σε προσπ?θεια καθυστ?ρηση? των Γ?λλων μ?χρι να αναπτυχθε? στη ν?α του γραμμ? ?μυνα? το ρωσικ? αριστερ? πλευρ?. Η κατασκευ? του οχυρο? π?ντω? και ο σκοπ?? του αποτελε? ακ?μη και σ?μερα αντικε?μενο διαμ?χη? μεταξ? των ιστορικ?ν.
Η μ?χη ουσιαστικ? ξεκ?νησε στι? 5 Σεπτεμβρ?ου 1812, ?ταν οι προωθημ?νε? δυν?μει? του στρατ?ρχη Ζοακ?μ Μυρ? ?ρθαν σε επαφ? με τη ρωσικ? οπισθοφυλακ? του στρατηγο? Κονοβν?τσιν, οπ?τε και ακολο?θησε μαζικ? σ?γκρουση ιππικο?, με του? Ρ?σου? τελικ?? να υποχωρο?ν στο παρακε?μενο μοναστ?ρι Κολορζκ?ι ?ταν το πλευρ? του? απειλ?θηκε. Η μ?χη επαναλ?φθηκε την επ?μενη μ?ρα, με τον Κονοβν?τσιν να υποχωρε? και π?λι, ?ταν το 4ο Σ?μα Στρατο? του στρατηγο? Ευγ?νιου ντε Μπωαρνα? (Eugène de Beauharnais), θετο? γιου του Ναπολ?οντα, ?φτασε στο σημε?ο, απειλ?ντα? το πλευρ? των Ρ?σων. Οι τελευτα?οι αποσ?ρθηκαν στο οχυρ? Σεβαρντιν?, ?που ξεκ?νησε μ?χη σ?μα με σ?μα. Ο Μυρ? ηγ?θηκε του 1ου Σ?ματο? Ιππικο? του στρατηγο? ντε Νανσουτ? και του 2ου Σ?ματο? Ιππικο? του στρατηγο? Μονμπρ?ν και, υποστηριχθε?? απ? τη μεραρχ?α του στρατηγο? Κομπ?ν του 1ου Σ?ματο? Πεζικο? του στρατ?ρχη Νταβο?, εξαπ?λυσε επ?θεση κατ? του οχυρο? Σεβαρντιν?. Παρ?λληλα, το πεζικ? του Πολωνο? πρ?γκιπα Γιο?ζεφ Πονιατ?φσκι (πολωνικ?: Józef Poniatowski) επιτ?θηκε στην τοποθεσ?α απ? τα ν?τια. Η σ?γκρουση ?ταν πολ? σκληρ?, καθ?? οι Ρ?σοι αρνο?νταν να υποχωρ?σουν, μ?χρι που ο Κουτο?ζοφ προσωπικ?? το?? δι?ταξε να το κ?νουν. Οι Γ?λλοι κατ?λαβαν το οχυρ? με κ?στο? 4.000-5.000 ανδρ?ν, εν? οι Ρ?σοι ε?χαν 6.000 απ?λειε?. Το μικρ? οχυρ? καταστρ?φηκε και καλ?φθηκε απ? τα σ?ματα των νεκρ?ν στρατιωτ?ν αμφοτ?ρων των αντιπ?λων.
Οι Γ?λλοι αναπ?ντεχα προ?λασαν απ? τα δυτικ?, εν? η πτ?ση του οχυρο? Σεβαρντιν? προκ?λεσε τη δι?λυση τη? αρχικ?? ρωσικ?? δι?ταξη? μ?χη?. Μια? και το αριστερ? πλευρ? τη? αμυντικ?? του? δι?ταξη? βρισκ?ταν υπ? κατ?ρρευση, οι ευρισκ?μενε? σε αυτ? ρωσικ?? δυν?μει? αποσ?ρθηκαν στα ανατολικ?, κατασκευ?ζοντα? μια πρ?χειρη οχ?ρωση γ?ρω απ? το χωρι? Ουτ?τσα. Το αριστερ? πλευρ? τη? ρωσικ?? δι?ταξη? ?ταν πλ?ον ευ?λωτο και ?τοιμο να δεχθε? ν?α πλευρικ? επ?θεση.
Αντ?παλε? δυν?μει?
[Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα]
Μια σειρ? μεταρρυθμ?σεων στον Ρωσικ? Στρατ? ε?χαν ξεκιν?σει το 1802, οπ?τε και δημιουργ?θηκαν συντ?γματα των τρι?ν ταγμ?των, με κ?θε τ?γμα να ?χει τ?σσερει? λ?χου?. Οι ?ττε? των ?ουστερλιτ?, ?ιλαου (?χει επικρατ?σει ω? Ε?λ?ου στου? ?λληνε? ιστοριογρ?φου?, ορθ? προφορ? ?ιλ?ου στα γερμανικ?) και Φρ?ντλαντ οδ?γησαν σε σημαντικ?? πρ?σθετε? μεταρρυθμ?σει?, παρ' ?τι οι συνεχε?? συρρ?ξει? των τρι?ν πολ?μων με τη Γαλλ?α, των δ?ο με τη Σουηδ?α και των δ?ο με την Οθωμανικ? Αυτοκρατορ?α δεν ε?χαν παρ?σχει τον απαρα?τητο χρ?νο για να απορροφηθο?ν πλ?ρω?. Το σ?στημα των μεραρχι?ν εισ?χθη το 1806, εν? το 1812 εισ?χθησαν τα σ?ματα στρατο?. Η πρωσικ? επιρρο? ?ταν εμφαν?? στο οργανωτικ? σκ?λο? του Ρωσικο? Στρατο?.
Οι ρωσικ?? δυν?μει? που συμμετε?χαν στη μ?χη του Μποροντ?νο περιελ?μβαναν 180 τ?γματα πεζικο?, 164 ?λε? ιππικο?, 20 συντ?γματα Κοζ?κων και 55 πυροβολαρχ?ε? (σ?νολο 637 πυροβ?λων). Συνολικ?, οι Ρ?σοι παρ?ταξαν 155.200 ?νδρε?. Επιπλ?ον, υπ?ρχαν ακ?μη 10.000 Κοζ?κοι ιππε??, καθ?? και 33.000 πολιτοφ?λακε? στην περιοχ?, που δεν π?ραν ?μω? μ?ρο? στη μ?χη. Μετ? τη μ?χη οι μον?δε? πολιτοφυλακ?? διαλ?θηκαν, ?στε τα μ?λη του? να απορροφηθο?ν ω? ενισχ?σει? σε αποδεκατισμ?να τ?γματα του πεζικο?. Απ? τα 637 καν?νια τα 300 κρατ?θηκαν σε εφεδρε?α και πολλ? απ? αυτ? δεν χρησιμοποι?θηκαν ποτ? στη μ?χη.
Σ?μφωνα με τον ειδικ? στη ρωσικ? ιστορ?α και του? Ναπολε?ντειου? Πολ?μου?, τον Γεωργιαν? ιστορικ? Αλεξ?ντερ Μικαμπερ?τζε (γεν. 1978), ο Γαλλικ?? Στρατ?? παρ?μενε ο αρτι?τερο? στρατ?? τη? εποχ?? με αρκετ? διαφορ? απ? του? υπ?λοιπου? στρατο??. Οι μεταρρυθμ?σει? του Ναπολ?οντα σε συνδυασμ? με την κληρονομι? τη? Γαλλικ?? Επαν?σταση? τον ε?χαν μεταμορφ?σει σε πολεμικ? μηχαν? που απ? το ?το? 1805 και μετ? κυριαρχο?σε στην Ευρ?πη. Κ?θε σ?μα στρατο? (ΣΣ) του Γαλλικο? Στρατο? αποτελο?σε στην πραγματικ?τητα ?να μικρ? στρ?τευμα ικαν? για ανεξ?ρτητη δρ?ση. Οι γαλλικ?? δυν?μει? στο Μποροντ?νο περιελ?μβαναν 214 τ?γματα πεζικο?, 317 ?λε? ιππικο? και 587 πυροβ?λα, αριθμ?ντα? συνολικ? 128.000 ?νδρε?. Παρ' ?λα αυτ?, η Γαλλικ? Αυτοκρατορικ? Φρουρ?, που αποτελο?ταν απ? 30 τ?γματα πεζικο?, 27 ?λε? ιππικο? και 109 πυροβ?λα, αριθμ?ντα? συνολικ? 18.500 ?νδρε?, δεν ?λαβε μ?ρο? στη μ?χη. Σημειωτ?ον ?τι κ?θε ρωσικ? μον?δα ε?χε περισσ?τερου? στρατι?τε? απ? την αντ?στοιχη γαλλικ?, εξ ου και, αν και παρ?ταξαν λιγ?τερα τ?γματα και ?λε?, οι Ρ?σοι ?ταν περισσ?τεροι αριθμητικ?? στο Μποροντ?νο απ? του? Γ?λλου?.
Η μ?χη
[Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα]Δι?ταξη των αντιπ?λων
[Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα]Ο Καρλ φον Κλ?ουζεβιτ? (αποσπασμ?νο? ω? σ?μβουλο? τ?τε στο ρωσικ? γενικ? επιτελε?ο) ?γραψε για τη μ?χη του Μποροντ?νο ?τι: ?Το ?δαφο? που καταλ?μβανε η αριστερ? πτ?ρυγα του Ρωσικο? Στρατο? δεν παρουσ?αζε ιδια?τερα πλεονεκτ?ματα. Κ?ποιοι γ?λοφοι με ομαλ?? πλαγι??, ?σω? 6 μ. σε ?ψο?, μαζ? με λωρ?δε? θαμν?δου? ?κταση?, σχημ?τιζαν ?να τ?σο μπερδεμ?νο σ?νολο, που ?ταν δ?σκολο να πει? ποια πλευρ? θα ε?χε το πλεον?κτημα του εδ?φου?. ?τσι, το καλ?τερο μ?ρο? τη? τοποθεσ?α?, το δεξι? πλευρ?, θα μπορο?σε να ε?ναι ?νευ οφ?λου? αντιστ?θμιση? των ατελει?ν του αριστερο?. Η ?λη τοποθεσ?α καταδε?κνυε επ?ση? στου? Γ?λλου? εμφαν?στατα το αριστερ? πλευρ? ω? σκοπ? τη? επιχε?ρηση?, για να επιτρ?ψουν στι? δυν?μει? του? να προσελκυσθο?ν απ? το δεξ??.
Η ρωσικ? δι?ταξη στο Μποροντ?νο αποτελε?το απ? σειρ? ασ?νδετων μεταξ? του? χωμ?τινων οχυρ?σεων που σχημ?τιζαν νοητ? τ?ξο και εκτε?νονταν απ? τον ποταμ? Μ?σκοβα στα δεξι?, συνεχ?ζοντα? κατ? μ?κο? του παραποτ?μου του, Καλατσ? (του οπο?ου οι απ?τομε? ?χθε? συν?βαλλαν στην ?μυνα), ?ω? το χωρι? Ουτ?τσα στα αριστερ?. Τα πυκν? δ?ση που παρεμβ?λλονταν κατ? μ?κο? τη? αριστερ?? ρωσικ?? πτ?ρυγα? και κ?ντρου (στην πλευρ? του ποταμο? Καλατσ? ?που βρ?σκονταν οι Γ?λλοι) δυσκ?λευαν την αν?πτυξη, τον ?λεγχο και τον συντονισμ? των γαλλικ?ν δυν?μεων, βοηθ?ντα? ?τσι του? αμυν?μενου? Ρ?σου?. Το ρωσικ? κ?ντρο υπερασπ?ζονταν οι ?νδρε? του Οχυρο? Ραγ?φσκι, εν?? χωμ?τινου οχυρ?ματο? για μαζικ? ?μυνα, ανοικτο? στην π?σω πλευρ? του, με 19 πυροβ?λα των 12 λιβρ?ν (?ριχναν οβ?δε? β?ρου? 5,44 κιλ?ν περ?που), τα οπο?α ε?χαν καθαρ? πεδ?ο βολ?? ?ω? τι? ?χθε? του Καλατσ?.
Ο Κουτο?ζοφ ανησυχο?σε πολ? ?ντονα μ?πω? οι Γ?λλοι ακολουθ?σουν τη β?ρεια ν?α οδ? Σμολ?νσκ-Μ?σχα?, κινο?μενοι γ?ρω απ? τι? αμυντικ?? θ?σει? του (δηλ. τη δεξι? του πτ?ρυγα), παρακ?μπτοντ?? τε?. Για τον σκοπ? αυτ?ν τοποθ?τησε την πιο πολυ?ριθμη 1η Στρατι? υπ? τον Μπ?ρκλε? ντε Τ?λλυ στο δεξ? πλευρ? τη? ρωσικ?? δι?ταξη?, σε θ?σει? που ?ταν ?δη ισχυρ?? αμυντικ? και ουσιαστικ? απρ?σβλητε? απ? του? Γ?λλου?. Η 2η Στρατι? υπ? τον Μπαγκρατι?ν αναμεν?ταν να κρατ?σει την αριστερ? πλευρ? τη? ρωσικ?? δι?ταξη?. Η πτ?ση του οχυρο? Σεβαρντιν? οδ?γησε στην απ?λεια τη? τοποθεσ?α? στ?ριξη? τη? αριστερ?? ρωσικ?? πτ?ρυγα?, αλλ? ο Κουτο?ζοφ δεν ?κανε τ?ποτα για να αλλ?ξει την αρχικ? αυτ? δι?ταξη, εκτ?? απ? την αναγκαστικ? οπισθοχ?ρηση τη? πτ?ρυγα? αυτ?? ανατολικ?τερα και την κατασκευ? πρ?χειρη? οχ?ρωση? στο χωρι? Ουτ?τσα, παρ? τι? επανειλημμ?νε? εκκλ?σει? των στρατηγ?ν του για την αν?γκη ευρε?α? αναδι?ταξη? των ρωσικ?ν δυν?μεων.
?τσι, ?ταν η δρ?ση ?ρχισε και εξελ?χθηκε σε αμυντικ? παρ? επιθετικ? μ?χη για του? Ρ?σου?, η συντριπτικ? υπερ?σχυσ? του? στο πυροβολικ? σπαταλ?θηκε στο δεξ? του? πλευρ? (επειδ? εκε? βρ?σκονταν οι περισσ?τερε? μον?δε? του πυροβολικο? του?), το οπο?ο ?μω? δεν κινδ?νευε ιδια?τερα απ? κ?ποια εκδ?λωση γαλλικ?? επ?θεση?. Αντ?θετα, το γαλλικ? πυροβολικ?, ?ντα? ορθ?τερα τοποθετημ?νο, συνεισ?φερε τα μ?γιστα για να κερδηθε? η μ?χη. Ο συνταγματ?ρχη? φον Τολ (von Toll, τολμηρ?? αξιωματικ??, μ?λο? του επιτελε?ου του Κουτο?ζοφ) και ?λλοι ?καναν προσπ?θειε? να καλ?ψουν τα λ?θη στη δι?ταξη των ρωσικ?ν δυν?μεων, εν? μεταγεν?στερε? προσπ?θειε? αν?λυση? των γεγον?των απ? δι?φορου? ιστορικο?? πρ?σθεσαν περαιτ?ρω περιπλοκ?? στο ?λο θ?μα. Πρ?γματι, ο Πρ?σο? στρατιωτικ?? Καρλ φον Κλ?ουζεβιτ?, συγγραφ?α? του περ?φημου ?ργου Περ? Πολ?μου, υπηρετ?ν τ?τε ω? σ?μβουλο? στο ρωσικ? γενικ? επιτελε?ο, παραπον?θηκε επ?ση? για τη λανθασμ?νη τοποθ?τηση των δυν?μεων του φον Τολ, η οπο?α ε?χε τ?τοιο β?θο? και περιοριζ?ταν σε τ?σο στεν? χ?ρο, που προκαλο?σε αχρε?αστε? απ?λειε? απ? το εχθρικ? πυροβολικ?. Ω? αποτ?λεσμα, η ρωσικ? δι?ταξη ε?χε μ?λι? περ?που 8 χλμ. μ?τωπο, με περ?που 80.000 στρατι?τε? τη? 1η? Στρατι?? στα δεξι? και 34.000 τη? 2η? Στρατι?? στα αριστερ?.
Τα "Β?λη του Μπαγκρατι?ν"
[Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα]Η πρ?τη περιοχ? επιχειρ?σεων ?ταν στα λεγ?μενα Β?λη του Μπαγκρατι?ν, ?πω? ε?χαν προβλ?ψει ο Μπ?ρκλε? ντε Τ?λλυ και ο Μπαγκρατι?ν. Στο γαλλικ? στρατ?πεδο, παρ? την πρ?ταση του στρατ?ρχη Νταβο? να διενεργ?σουν ελιγμ? για να υπερφαλαγγ?σσουν το αδ?ναμο αριστερ? ρωσικ? πλευρ?, ο Ναπολ?ων δι?ταξε αντ?θετα το 1ο Σ?μα του στρατ?ρχη να κινηθε? ευθε?α μπροστ? στο κ?ντρο τη? ρωσικ?? ?μυνα?, εν? ο προταθε?? ελιγμ?? ανατ?θηκε στο αδ?ναμο 5ο Σ?μα του πρ?γκιπα Πονιατ?φσκι.
Η αρχικ? γαλλικ? επ?θεση σκ?πευε στην κατ?ληψη τρι?ν ρωσικ?ν αμυντικ?ν θ?σεων που ?ταν συλλογικ? γνωστ?? ω? Β?λη του Μπαγκρατι?ν, οι οπο?ε? αποτελο?νταν απ? συνολικ? τ?σσερει? χωμ?τινε? οχυρ?σει?, ?καστη σε σχ?μα αιχμ?? β?λου?, ευρισκ?μενε? σε τοξοειδ? δι?ταξη προ? τα αριστερ?, σχηματ?ζοντα? μια υπερυψωμ?νη εδαφικ? ?ξαρση μπροστ? απ? τον ποταμ? Καλατσ?. Οι θ?σει? αυτ?? παρε?χαν υποστ?ριξη στο αριστερ? πλευρ? τη? ρωσικ?? δι?ταξη?, το οπο?ο στερε?το εδαφικ?ν πλεονεκτημ?των. Παρουσ?αζαν ?μω? αρκετ?? ατ?λειε?, με ?ναν αξιωματικ? να σημει?νει ?τι τα χαντ?κια ?μπροσθεν αυτ?ν ?ταν πολ? ρηχ? και οι πολεμ?στρε? εκτεθειμ?νε? στην επιφ?νεια του εδ?φου?, με αποτ?λεσμα να ε?ναι ε?κολα προσπελ?σιμε?, εν? ταυτ?χρονα ?ταν πολ? πλατι?? και εξ?θεταν σε μεγ?λο βαθμ? το πεζικ? που βρισκ?ταν π?σω απ? αυτ??. Τα β?λη αυτ? υποστηρ?ζονταν απ? πυροβολικ? που ε?χε τοποθετηθε? στο χωρι? Σεμιαν?φσκαγια, το? οπο?ου η εδαφικ? ?ξαρση δ?σποζε τη? δεξι?? ?χθη? του ποταμο? Καλατσ? (στην ?χθη που βρισκ?ταν δηλ. ο κ?ριο? ?γκο? των ρωσικ?ν δυν?μεων).
Η μ?χη ξεκ?νησε στι? 6 το πρω? με τον βομβαρδισμ? του ρωσικο? κ?ντρου απ? τα 102 πυροβ?λα τη? γαλλικ?? γκραν μπατερ? (γαλ. grand batterie, ?τσι ονομαζ?ταν η προσφιλ?? στον Ναπολ?οντα τακτικ? τη? χρ?ση? συγκεντρωτικ?ν πυρ?ν πυροβολικο? και συλλογικ? τα πυροβ?λα που συμμετε?χαν). Ο στρατ?ρχη? Νταβο? ?στειλε τη μεραρχ?α του στρατηγο? Κομπ?ν (Compans) εναντ?ον του πιο ν?τια ευρισκ?μενου β?λου?, με τη μεραρχ?α του στρατηγο? Ντεσσα? (Dessaix) στα αριστερ? τη?. ?ταν οι δυν?μει? του Κομπ?ν εξ?λθαν του δ?σου? στην αντ?περα ?χθη του Καλατσ?, χτυπ?θηκαν απ? μαζικ? πυρ? του ρωσικο? πυροβολικο?. Τ?σο ο Κομπ?ν ?σο και ο Ντεσσα? τραυματ?στηκαν, αλλ? οι Γ?λλοι συν?χισαν την επ?θεσ? του?. Ο σωματ?ρχη? Νταβο?, βλ?ποντα? τη σ?γχυση που επικρατο?σε, ηγ?θηκε προσωπικ?? του 57ου Συντ?γματο? τη? Γραμμ?? (με την επωνυμ?α Το Τρομερ?, γαλλ. Le Terrible), μ?χρι που το ?λογ? του χτυπ?θηκε απ? πυρ?, με αποτ?λεσμα να π?σει τ?σο απ?τομα και β?αια στο ?δαφο? που ο στρατηγ?? Σορμπι? (Sorbier) τον αν?φερε ω? νεκρ?. Ο στρατηγ?? ?μω? Ραπ (Rapp) που κατ?φθασε να τον αντικαταστ?σει, βρ?κε παραδ?ξω? τον Νταβο? ζωνταν? και μ?λιστα να οδηγε? το 57ο Σ?νταγμα τη? Γραμμ?? ξαν? εμπρ??.
Στι? 7:30 π.μ. ο Νταβο? ε?χε κερδ?σει τον ?λεγχο των τρι?ν βελ?ν. Ο πρ?γκιπα? Μπαγκρατι?ν ηγ?θηκε αντεπ?θεση? απωθ?ντα? του? Γ?λλου? απ? τα β?λη, στην οπο?α απ?ντησαν οι Γ?λλοι με την επ?θεση των πεζικ?ν δυν?μεων του 24ου Συντ?γματο? Πεζικο? του στρατηγο? Ν?υ, ανακτ?ντα? τι? οχυρωμ?νε? αυτ?? θ?σει?. Παρ' ?τι ο Μπαγκρατι?ν δεν συμπαθο?σε τον Μπ?ρκλε? ντε Τ?λλυ, στρ?φηκε σε αυτ?ν για βο?θεια, αγνο?ντα? εντελ?? τον Κουτο?ζοφ. Ο Μπ?ρκλε? ντε Τ?λλυ αντ?δρασε αμ?σω?, στ?λνοντα? 3 συντ?γματα τη? Αυτοκρατορικ?? Φρουρ??, 8 τ?γματα γρεναδι?ρων και 24 καν?νια των 12 λιβρ?ν, κινο?μενα στον πιο γρ?γορο ρυθμ? του? για να ενισχ?σουν την τοποθεσ?α Σεμιαν?φσκαγια. Στι? 9 το πρω? ο συνταγματ?ρχη? φον Τολ και ο Κουτο?ζοφ μετακ?νησαν εμπρ?? τι? μον?δε? τη? Εφεδρικ?? Αυτοκρατορικ?? Φρουρ??.
Κατ? τη δι?ρκεια τη? συγκεχυμ?νη? σ?γκρουση?, οι γαλλικ?? και ρωσικ?? μον?δε? κιν?θηκαν εμπρ?? μ?σα σε ?να αδιαπ?ραστο σ?ννεφο καπνο? και αμφ?τερε? συνετρ?βησαν απ? τα πυρ? του πυροβολικο? και των μουσκ?των, τα οπο?α ?ταν φοβερ? ακ?μη και για τι? προδιαγραφ?? τη? ναπολε?ντεια? δρ?ση?. Το πεζικ?, ?πω? και το ιππικ?, ε?χαν δυσκολ?α να ελιχθο?ν μ?σα στον σωρ? των πτωμ?των και τι? μ?ζε? των πληγωμ?νων. Οι Ρ?σοι κατ?φεραν π?ντω? να επανακτ?σουν τα β?λη. Ο στρατ?ρχη? Μυρ? ελ?χθηκε με το ιππικ? του γ?ρω απ? τα β?λη για να επιτεθε? στο πεζικ? του Μπαγκρατι?ν, αλλ? αντιμετωπ?στηκε απ? τη 2η Μεραρχ?α Θωρακοφ?ρων του στρατηγο? Ντο?κα (Duka), που υποστηρ?χθηκε απ? το πεζικ? του στρατηγο? Νεβερ?φσκυ (Neverovsky).
Οι Γ?λλοι πραγματοπο?ησαν επτ? επιθ?σει? εναντ?ον των βελ?ν και κ?θε φορ? απωθο?ντο μετ? απ? σκληρ? μ?χη σ?μα με σ?μα. Ο Μπαγκρατι?ν ηγ?θηκε προσωπικ? σε κ?ποιε? περιπτ?σει? των ρωσικ?ν αντεπιθ?σεων και, σε μια τελευτα?α προσπ?θεια να απωθ?σει οριστικ? του? Γ?λλου?, χτυπ?θηκε, περ?που στι? 11 π.μ., στο π?δι απ? θρα?σματα οβ?δα?. Αν και πληγωμ?νο? (κ?ποιε? μ?ρε? αργ?τερα, στι? 24 Σεπτεμβρ?ου 1812, θα π?θαινε απ? τα τρα?ματ? του), επ?μεινε να παραμε?νει στο πεδ?ο τη? μ?χη? για να δει την αποφασιστικ? επ?θεση του ιππικο? του στρατηγο? Ντο?κα.
Η αντ?δραση αυτ? των Ρ?σων οδ?γησε τον Μυρ? στην αναζ?τηση βο?θεια? απ? το συμμαχικ? πεζικ? τη? Βυρτεμβ?ργη?. Οι ενισχ?σει? δε του Μπ?ρκλε? ντε Τ?λλυ που εστ?λησαν στη μ?χη κομματι?στηκαν στην κυριολεξ?α απ? το γαλλικ? πυροβολικ?, επιτρ?ποντα? στη γαλλικ? μεραρχ?α του στρατηγο? Φρι?ν (Friant) να π?ρει τον πλ?ρη ?λεγχο των βελ?ν στι? 11.30 π.μ. Η σκ?νη, ο καπν??, η σ?γχυση και η εξ?ντληση εμπ?δισαν του? Γ?λλου? διοικητ?? στο πεδ?ο τη? μ?χη? (Νταβο?, Ν?υ, Μυρ?) να αντιληφθο?ν ?τι ?λοι οι Ρ?σοι μπροστ? του? ε?χαν υποχωρ?σει, βρ?σκονταν σε σ?γχυση και ?ταν ?τοιμοι να π?σουν στα χ?ρια του?.
Η ηγετικ? δομ? τη? 2η? Ρωσσικ?? Στρατι?? διαλ?θηκε, καθ?? ο Μπαγκρατι?ν μεταφ?ρθηκε μακρι? απ? το πεδ?ο τη? μ?χη?, εν? η αναφορ? ?τι ε?χε τραυματιστε? γρ?γορα διαδ?θηκε και προκ?λεσε την κατ?ρρευση του ηθικο? των Ρ?σων, που στ?ριζαν πολλ? στην ηγετικ? και ατρ?μητη φ?ση του. Ο Ναπολ?ων, που ?ταν ?ρρωστο? απ? κρυολ?γημα και βρισκ?ταν πολ? μακρι? απ? τη δρ?ση για να μπορε? να ?χει σαφ? ?ποψη του τι πραγματικ? συν?βαινε, αρν?θηκε να στε?λει τι? εφεδρε?ε? του και ιδια?τερα την περ?φημη Αυτοκρατορικ? Φρουρ? ευρισκ?μενο? σε ?να μ?ρο? τ?σο μακρι? απ? τη Γαλλ?α, μια απ?φαση που στο?χισε πολ? στου? Γ?λλου?, παρατε?νοντα? τη σ?γκρουση.
Οι πρ?τε? επιθ?σει? στο Οχυρ? Ραγ?φσκι
[Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα]Ο πρ?γκιπα? Ευγ?νιο? ντε Μπωαρνα? προχ?ρησε με το σ?μα στρατο? του εναντ?ον του Μποροντ?νο και διενεργ?ντα? σαρωτικ? επ?θεση το κατ?λαβε απ? του? Ρ?σου? Κυνηγο?? τη? Αυτοκρατορικ?? Φρουρ??. Παρ' ?λα αυτ?, οι προελα?νουσε? φ?λαγγε? γρ?γορα απ?λεσαν τη συνοχ? του?, καθ?? λ?γο μετ? την εκκαθ?ριση του χωριο? Μποροντ?νο απ? του? εχθρο?? και την περαιτ?ρω προ?λασ? του?, ?ρθαν αντιμ?τωπε? με ξεκο?ραστε? φ?λαγγε? εφ?δου των Ρ?σων και υποχ?ρησαν π?σω στο χωρι?. Ο γεννα?ο? στρατηγ?? Ντελζ?ν (Delzons) τοποθετ?θηκε στο Μποροντ?νο αναλαμβ?νοντα? την υπερ?σπισ? του απ? την προσπ?θεια ανακατ?ληψ?? του απ? του? Ρ?σου?.
Η γαλλικ? μεραρχ?α του στρατηγο? Μορ?ν π?ρασε τ?τε στη β?ρεια ?χθη του χειμ?ρρου Σεμι?νοφκα, εν? τα υπολε?μματα των δυν?μεων του Ευγ?νιου ντε Μπωαρνα? δι?σχισαν τρει? γ?φυρε? του Καλατσ?, λαμβ?νοντα? θ?ση στη ν?τια πλευρ? του ποταμο?, την ?δια πλευρ? ?που βρ?σκονταν και οι Ρ?σοι. Στη συν?χεια ο ντε Μπωαρνα? αν?πτυξε το μεγαλ?τερο τμ?μα του πυροβολικο? του και ?ρχισε να πι?ζει του? Ρ?σου? π?σω προ? το Οχυρ? Ραγ?φσκι. Οι μεραρχ?ε? των στρατηγ?ν Μπρουσσι? (Broussier) και Μορ?ν (Morand) προ?λασαν τ?τε μαζ? εν μ?σω καταιγιστικ?? υποστ?ριξη? του πυροβολικο?. Το Οχυρ? Ραγ?φσκι ?λλαξε ?τσι χ?ρια και π?ρασε στου? Γ?λλου?, εν? ο Μπ?ρκλε? ντε Τ?λλυ αναγκ?στηκε προσωπικ?? να ηγηθε? τη? αναδιοργ?νωση? του ατ?κτω? υποχωρο?ντο? συντ?γματο? του συνταγματ?ρχη Πασκ?βιτ? (Paskevitch), που τραυματ?στηκε, το οπο?ο κρατο?σε ?ω? τ?τε πεισματικ? αντ?σταση στι? γαλλικ?? επιθ?σει?, υφιστ?μενο τρομακτικ?? απ?λειε?.
Ο Κουτο?ζοφ δι?ταξε τον στρατηγ? Γερμ?λοφ (Yermolov) να αναλ?βει δρ?ση. Ο στρατηγ?? μετακ?νησε τρει? πυροβολαρχ?ε? ?φιππου πυροβολικο?, οι οπο?ε? ?ρχισαν να κανονιοβολο?ν εντατικ? το ανοιχτ? στην π?σω πλευρ? του Οχυρ? Ραγ?φσκι, εν? το 3ο Τ?γμα του Συντ?γματο? τη? Ουφ? και δ?ο συντ?γματα Κυνηγ?ν που ?ριξε στο πεδ?ο τη? σκληρ?? σ?γκρουση? ο Μπ?ρκλε? ντε Τ?λλυ επ?δραμαν με ξιφολ?γχη για να εξουδετερ?σουν την ταξιαρχ?α του στρατηγο? Μποναμ? (Bonami). Η σφοδρ? επ?θεση των ρωσικ?ν ενισχ?σεων ανακατ?λαβε τελικ?? το οχυρ?.
Το πυροβολικ? του Ευγ?νιου ντε Μπωαρνα? συν?χισε να σφυροκοπε? τι? ρωσικ?? φ?λαγγε? ενισχ?σεων, εν? οι στρατ?ρχε? Ν?υ και Νταβο? ?στησαν ?να δ?κτυο διασταυρο?μενων πυρ?ν με πυροβολικ? που ?ταν τοποθετημ?νο στα υψ?ματα του χωριο? Σεμιαν?φσκαγια. Ο Μπ?ρκλε? ντε Τ?λλυ αμ?νθηκε μετακιν?ντα? τι? δυν?μει? του Πρ?σου στρατηγο? δο?κα ?ιγκεν τη? Βυρτεμβ?ργη? (Duke Eugen of Württemberg) στο δεξ? ρωσικ? πλευρ?, για να ενισχ?σει τον Ρ?σο στρατηγ? Μιλορ?ντοβιτ? (Miloradovich) στην ?μυνα του Οχυρο? Ραγ?φσκι. Οι Γ?λλοι απ?ντησαν σε αυτ? την κ?νηση στ?λνοντα? μπροστ? δ?ναμη 36 πυροβ?λων υπ? τον στρατηγ? Σορμπι? (Sorbier), διοικητ? του πυροβολικο? τη? Αυτοκρατορικ?? Φρουρ??. Επιπλ?ον, ο Σορμπι? αν?λαβε τη διο?κηση 49 πυροβ?λων ?φιππου πυροβολικο? που αν?καν στο 1ο Σ?μα Ιππικο? του στρατηγο? ντε Νανσουτ? (de Nansouty) και το 4ο Σ?μα Ιππικο? του στρατηγο? ντε Λατο?ρ-Μωμπο?ρ (de Latour-Maubourg), καθ?? και στο πυροβολικ? του πρ?γκηπα ντε Μπωαρνα?, ανο?γοντα? μαζικ? πυρ και δημιουργ?ντα? ?τσι ?ναν τρομερ?? ισχ?ο? φραγμ? πυροβολικο?.
?ταν ο Μπ?ρκλε? ντε Τ?λλυ απ?στειλε δυν?μει? εναντ?ον μια? επιτιθ?μενη? γαλλικ?? ταξιαρχ?α?, περι?γραψε την ?λη κατ?σταση ω? Περ?πατο στην Κ?λαση. Στο αποκορ?φωμα τη? μ?χη?, οι υφιστ?μενοι του Κουτο?ζοφ λ?μβαναν ?λε? τι? αποφ?σει? εκ μ?ρου? του. Σ?μφωνα με τον συνταγματ?ρχη Καρλ φον Κλ?ουζεβιτ?, ο Ρ?σο? διοικητ?? ??μοιαζε να βρ?σκεται σε ?πνωση?. Με τον θ?νατο του στρατηγο? Κουτ?ισοφ, διοικητ? του Ρωσικο? Πυροβολικο?, τα περισσ?τερα καν?νια των Ρ?σων ?στεκαν ?χρηστα στα υψ?ματα στα μετ?πισθεν και ποτ? δεν ?λαβαν μ?ρο? στη μ?χη, την ?δια ?ρα που το γαλλικ? πυροβολικ? ?σπερνε τον ?λεθρο στι? ρωσικ?? γραμμ??.
Η επιδρομ? των Κοζ?κων στο β?ρειο γαλλικ? πλευρ?
[Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα]Το πρω? τη? μ?χη? γ?ρω στι? 7.30, περ?πολοι των Κοζ?κων του Ντον των δυν?μεων του αταμ?νου Ματβ?ι Πλ?τοφ (Matvei Platov) ανακ?λυψαν ?να σημε?ο δι?βαση? του ποταμο? Καλατσ? στην ?κρη του ρωσικο? δεξιο? (β?ρειου) πλευρο?. Βλ?ποντα? ?τι το ?δαφο? μπροστ? του? ?ταν ελε?θερο απ? εχθρικ?? δυν?μει?, ο Πλ?τοφ διε?δε μια ευκαιρ?α να κινηθε? γ?ρω απ? το γαλλικ? αριστερ? πλευρ? εισερχ?μενο? στα εχθρικ? μετ?πισθεν. ?στειλε αμ?σω? ?ναν απ? του? υπασπιστ?? του να ζητ?σει την ?δεια απ? τον Κουτο?ζοφ για μια τ?τοιου ε?δου? επιχε?ρηση. Ο υπασπιστ?? του Πλ?τοφ ?ταν αρκετ? τυχερ?? να συναντ?σει τον συνταγματ?ρχη φον Τολ, που πρ?τεινε να προστεθε? το 1ο Σ?μα Ιππικο? του στρατηγο? Ουβ?ροφ (Uvarov) στην επιχε?ρηση και προσφ?ρθηκε μεμι?? να παρουσι?σει το σχ?διο στον Ρ?σο αρχιστρ?τηγο.
Ξεκ?νησαν μαζ? να συναντ?σουν τον Κουτο?ζοφ, που αδι?φορα ?δωσε την ?γκρισ? του. Δεν υπ?ρχε σαφ?? σχ?διο και δεν ε?χαν καθοριστε? αντικειμενικο? σκοπο?, με τον ?λο ελιγμ? να ερμηνε?εται απ? τον Κουτο?ζοφ και τον Ουβ?ροφ ω? παραπλανητικ? επ?θεση. Οι Ουβ?ροφ και Πλ?τοφ ξεκ?νησαν την επιχε?ρηση, ?χοντα? περ?που συνολικ? 800 ιππε?? και 12 καν?νια, και καμ?α υποστ?ριξη του πεζικο?. Κινο?μενοι ο μεν Ουβ?ροφ νοτιοδυτικ? και ν?τια, ο δε Πλ?τοφ δυτικ?, ?φτασαν τελικ?? στα αφ?λακτα μετ?πισθεν του 4ου Σ?ματο? Στρατο? του πρ?γκιπα Ευγ?νιου ντε Μπωαρνα?. Αυτ? συν?βη προ? το μεσημ?ρι, καθ?? ο πρ?γκιπα? ?δινε τι? εντολ?? διεν?ργεια? ακ?μη μια? γαλλικ?? επ?θεση? εναντ?ον του Οχυρο? Ραγ?φσκι.
Η αιφν?δια εμφ?νιση μαζ?ν του εχθρικο? ιππικο? τ?σο κοντ? στο κ?ντρο εφοδιασμο? των Γ?λλων και το αρχηγε?ο του Ναπολ?οντα προκ?λεσε πανικ? και κατ?πληξη στου? Γ?λλου? και οδ?γησε τον πρ?γκιπα ντε Μπωαρνα? να ακυρ?σει αμ?σω? την επικε?μενη επ?θεση στο "Οχυρ? Ραγ?φσκι", αποσ?ροντα? δυτικ? ολ?κληρο το σ?μα στρατο? του για να αντιμετωπ?σει την εξαιρετικ? δυσμεν? αυτ? κατ?σταση. Στο μεταξ?, οι δ?ο επιτιθ?μενοι Ρ?σοι διοικητ?? του ιππικο? προσπ?θησαν να διαλ?σουν ?ποιο τμ?μα γαλλικο? πεζικο? μπορο?σαν να διακρ?νουν σε κοντιν? απ?σταση. Μην ?χοντα? ?μω? πεζικ? μαζ? του?, οι ?σχημα συντονισμ?νε? ρωσικ?? επιθ?σει? δεν προκ?λεσαν τελικ?? κ?ποιο σοβαρ? αποτ?λεσμα.
Αν?μποροι να καταφ?ρουν περισσ?τερα, οι Πλ?τοφ και Ουβ?ροφ επ?στρεψαν στι? ρωσικ?? γραμμ?? και η ?λη δρ?ση του? ερμηνε?θηκε ω? αποτυχ?α, τ?σο απ? τον Κουτο?ζοφ ?σο και απ? το Ρωσικ? Γενικ? Επιτελε?ο. ?πω? ?μω? αποδε?χθηκε αργ?τερα, η συγκεκριμ?νη δρ?ση ε?χε τη μεγαλ?τερη σημασ?α για το αποτ?λεσμα τη? μ?χη? του Μποροντ?νο, καθ?? καθυστ?ρησε την επ?θεση του 4ου Σ?ματο? Στρατο? του ντε Μπωαρνα? στο "Οχυρ? Ραγ?φσκι" για κρ?σιμο δι?στημα δ?ο ωρ?ν. Κατ? τη δι?ρκεια αυτο? του διαστ?ματο?, οι Ρ?σοι κατ?φεραν να επανεκτιμ?σουν ?σα συν?βαιναν, να αντιληφθο?ν την τρομερ? κατ?σταση στην οπο?α ε?χε περι?λθει η 2η Στρατι? του στρατηγο? Μπαγκρατι?ν και να στε?λουν ενισχ?σει? στην πρ?τη γραμμ?. Στο μεταξ?, η υποχ?ρηση του σ?ματο? στρατο? του Ευγ?νιου ντε Μπωαρνα? ε?χε αφ?σει το 2ο Σ?μα Ιππικο? του στρατηγο? Μονμπρ?ν (Montbrun) να συμπληρ?σει το κεν?, υπ? καταιγισμ? φονικ?τατων ρωσικ?ν πυρ?ν, που αποθ?ρρυναν του? ιππε?? του, μει?νοντα? δραστικ? τη μαχητικ? του? αποτελεσματικ?τητα. Η καθυστ?ρηση που προκλ?θηκε στη γαλλικ? επιθετικ?τητα και γενικ?τερη δρ?ση ερχ?ταν σε αντ?θεση με μια στρατιωτικ? αρχ? που ο Ναπολ?οντα? ε?χε εκφρ?σει πολλ?? φορ??: ?Το ?δαφο? μπορε? να ανακτηθε?, ο χρ?νο? ποτ??.
Η τελικ? επ?θεση στο "Οχυρ? Ραγ?φσκι"
[Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα]Στι? 14.00 ο Ναπολ?ων αναν?ωσε την επ?θεση στο "Οχυρ? Ραγ?φσκι", με τη μαζικ? μετωπικ? επ?θεση απ? τι? μεραρχ?ε? πεζικο? των στρατηγ?ν Μπρουσσι? (Broussier), Μορ?ν (Morand) και Ζερ?ρ (Gérard), με τη μεραρχ?α Ελαφρο? Ιππικο? του στρατηγο? Σαστ?λ (Chastel) στα αριστερ? του? και το 2ο Εφεδρικ? Σ?μα Ιππικο? του στρατηγο? Μονμπρ?ν (Montbrun) στα δεξι? του?.
Στη ρωσικ? πλευρ?, η 24η Μεραρχ?α Πεζικο? του στρατηγο? Λιχατσι?φ (ρωσ. Лихачёв) εισ?λθε στη μ?χη. Οι Ρ?σοι πολ?μησαν γεννα?α, αλλ? τα γαλλικ? στρατε?ματα πλησ?ασαν πολ? κοντ? για να μπορο?ν να συνεχ?σουν να β?λλουν εναντ?ον του? τα ρωσικ? καν?νια, και οι Ρ?σοι πυροβολητ?? αναγκ?στηκαν να χρησιμοποι?σουν οτιδ?ποτε εναντ?ον των εχθρ?ν. Ο στρατηγ?? Ωγκ?στ Ζαν-Γκαμπρι?λ ντε Κωλαινκο?ρ (Auguste-Jean-Gabriel de Caulaincourt, νε?τερο? αδελφ?? του στρατηγο? και διπλωμ?τη, Αρμ?ν Ωγκυστ?ν Λου? ντε Κωλαινκο?ρ, ακολο?θου του Ναπολ?οντα) δι?ταξε του? Θωρακοφ?ρου? ιππε?? του στρατηγο? Βατι? (Watier) να ηγηθο?ν τη? επ?θεση?. Ο Μπ?ρκλε? ντε Τ?λλυ παρακολουθο?σε τι? επιθετικ?? προετοιμασ?ε? του ντε Μπωαρνα? και ?σπευσε να τον αντιμετωπ?σει, μετακιν?ντα? τι? δυν?μει? του εναντ?ον του. Το γαλλικ? πυροβολικ?, παρ' ?λα αυτ?, ξεκ?νησε να βομβαρδ?ζει τη ρωσικ? δ?ναμη καθ?? αυτ? συγκεντρων?ταν. Ο στρατηγ?? Ωγκ?στ Ζαν-Γκαμπρι?λ ντε Κωλαινκο?ρ ηγ?θηκε τη? επ?θεση? των Θωρακοφ?ρων ιππ?ων του Βατι? στην ανοιχτ? π?σω πλευρ? του οχυρο?, βρ?σκοντα? τον θ?νατο απ? θρα?σμα οβ?δα?, εν? η επ?λαση αναχαιτ?στηκε απ? τα ρωσικ? μουσκ?τα.
Ο Σ?ξονα? στρατηγ?? φον Τ?λμαν (von Thielmann) ηγ?θηκε τ?τε 8 σαξονικ?ν και δ?ο πολωνικ?ν ιλ?ν εναντ?ον τη? π?σω πλευρ?? του οχυρο?, εν? οι ιππε?? υπ? τι? διαταγ?? του στην κυριολεξ?α εφ?ρμησαν με τα ?λογ? του? μ?σα απ? τι? πολεμ?στρε? του οχυρο?, σπ?ρνοντα? τη σ?γχυση και επιτρ?ποντα? στο γαλλικ? ιππικ? και πεζικ? να καταλ?βει την τοποθεσ?α. Η μ?χη ?μω? δεν ε?χε ακ?μα τελει?σει, με τι? δ?ο πλευρ?? τ?σο εξουθενωμ?νε? που μ?νο το πυροβολικ? ακ?μη βρισκ?ταν σε δρ?ση. Στι? 15.30 το "Οχυρ? Ραγ?φσκι" ?πεσε με του? περισσ?τερου? στρατι?τε? τη? ρωσικ?? 24η? Μεραρχ?α?. ?λοι οι Ρ?σοι πυροβολητ?? στο οχυρ? σκοτ?θηκαν δ?πλα στα καν?νια του? και ο στρατηγ?? Λιχατσι?φ αιχμαλωτ?στηκε. Δ?πλα στου? Ρ?σου? κε?τονταν ?μω? και τα πτ?ματα 1.000 Γ?λλων Θωρακοφ?ρων ιππ?ων του επ?ση? νεκρο? Κωλαινκο?ρ.
Παρ' ?λα αυτ?, η τελικ? πτ?ση του "Οχυρο? Ραγ?φσκι", λ?γω τη? χρονικ?? στιγμ?? που επ?λθε (πολ? αργ? στη μ?χη), δεν ε?χε πλ?ον πολ? μεγ?λη σημασ?α. Τα ρωσικ? στρατε?ματα επιτυχ?? μετακιν?θηκαν στα μετ?πισθεν χωρ?? να καταστραφο?ν, παρ' ?τι υπ?στησαν βαρι?? απ?λειε?. ?τσι, παρ' ?λο που οι Ρ?σοι απ?λεσαν κ?ποιε? περιοχ?? του πεδ?ου τη? μ?χη?, η συνολικ? αμυντικ? του? δι?ταξη δεν κατ?ρρευσε. Στη γαλλικ? πλευρ?, η κατ?ληψη του οχυρο? επ?φερε μεγ?λε? απ?λειε? και μετ? απ? το γεγον?? αυτ? ο ?διο? ο Ναπολ?ων δι?ταξε τα στρατε?ματ? του να υποχωρ?σουν στην αρχικ? γραμμ? του μετ?που. Οι Ρ?σοι ακολο?θω? προχ?ρησαν μπροστ? και ανακατ?λαβαν τι? προηγο?μενε? θ?σει?.
Σ?ρραξη στο χωρι? Ουτ?τσα
[Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα]Η τρ?τη περιοχ? επιχειρ?σεων ?ταν γ?ρω απ? το χωρι? Ουτ?τσα. Το χωρι? βρισκ?ταν στο ν?τιο τ?ρμα των ρωσικ?ν θ?σεων και κατ? μ?κο? του παλαιο? δρ?μου του Σμολ?νσκ. Θεωρε?το και δικα?ω? πιθαν? αδ?νατο σημε?ο στη ρωσικ? ?μυνα, καθ?? η προ?λαση κατ? μ?κο? του δρ?μου θα μπορο?σε να ανατρ?ψει ?λη τη ρωσικ? αμυντικ? δι?ταξη. Παρ? τι? ανησυχ?ε? αυτ??, η περιοχ? ?ταν μια μ?ζα απ? τραχ? ?δαφο? με πυκν? χαμηλ? δασικ? βλ?στηση, ιδανικ? για την αν?πτυξη του ελαφρο? πεζικο?. Το εκε? ευρισκ?μενο δ?σο? ?ταν πυκν?, το ?δαφο? βαλτ?δε?, με αποτ?λεσμα να αναπτυχθο?ν εκε? κ?ποιοι αριθμο? Ρ?σων Κυνηγ?ν. Ο Ρ?σο? στρατηγ?? Το?τσκοφ (Tuchkov) ε?χε περ?που 23.000 στρατι?τε?, αλλ? οι μισο? ?ταν ανεκπα?δευτοι πολιτοφ?λακε? (Απαλτσι?νιε, Opolchenye), οπλισμ?νοι μ?νο με λ?γχε? και τσεκο?ρια και σε καμ?α περ?πτωση ?τοιμοι για μ?χη.
Ο Πολων?? στρατηγ?? Πονιατ?φσκι ε?χε περ?που 10.000 ?νδρε?, ?λου? εκπαιδευμ?νου? και πρ?θυμου? για μ?χη, αλλ? η πρ?τη του προσπ?θεια ?ταν κιν?θηκε εναντ?ον των Ρ?σων δεν εξελ?χθηκε καλ?. ?γινε αμ?σω? αντιληπτ? ?τι τα συγκεντρωμ?να στρατε?ματα και πυροβολικ? δεν μπορο?σαν να κινηθο?ν μ?σα απ? το δ?σο? εναντ?ον τη? αντ?σταση? των Ρ?σων Κυνηγ?ν, αναγκαζ?μενα ?τσι να αλλ?ξουν πορε?α και να κινηθο?ν νοτι?τερα προ? το χωρι? Γ?λνια, και κατ?πιν ανατολικ?. Ο στρατηγ?? Το?τσκοφ ε?χε αναπτ?ξει την 1η Μεραρχ?α Γρεναδι?ρων του σε γραμμ? υποστηρ?ζοντ?? την με την 3η Μεραρχ?α διατεταγμ?νη σε φ?λαγγε? αν? τ?γμα. Τ?σσερα συντ?γματα εκλ?θησαν να βοηθ?σουν στην υπερ?σπιση των ρωσικ?ν οχυρ?ν που βρ?σκονταν βορει?τερα υπ? επ?θεση και ?λλα 2 συντ?γματα Ρ?σων Κυνηγ?ν αναπτ?χθηκαν στα δ?ση τη? Ουτ?τσα, εξασθεν?ντα? ?τσι περαιτ?ρω την αμυντικ? θ?ση εντ?? του χωριο?.
Το πολωνικ? τμ?μα του Πονιατ?φσκι διεκδ?κησε τον ?λεγχο του χωριο? Ουτ?τσα, καταλαμβ?νοντ?? το με την πρ?τη απ?πειρα. Ο στρατηγ?? Το?τσκοφ αργ?τερα στι? 8.00 π.μ. εκδ?ωξε του? Γ?λλου? απ? το χωρι?. Ο στρατηγ?? Ζυν? (Junot) ?μω? οδ?γησε του? Βεστφαλο?? να συμμετ?χουν στην επ?θεση και ανακατ?λαβε την Ουτ?τσα, που ε?χε πυρποληθε? απ? του? υποχωρο?ντε? Ρ?σου?. Μετ? την κατοχ? του χωριο?, οι Ρ?σοι και Πολωνο? συν?χισαν να αψιμαχο?ν και να βομβαρδ?ζουν ο ?να? τον ?λλο για το υπ?λοιπο τη? ημ?ρα?, χωρ?? να σημει?σουν ιδια?τερη πρ?οδο. Η πυκν? δασικ? βλ?στηση δυσκ?λεψε τι? προσπ?θειε? του Πονιατ?φσκι, αλλ? τελικ?? ο Πολων?? στρατηγ?? ?φτασε κοντ? στο να αποκ?ψει τι? δυν?μει? του στρατηγο? Το?τσκοφ απ? τον υπ?λοιπο ρωσικ? στρατ?.
Ο στρατηγ?? Μπ?ρκλε? ντε Τ?λλυ ?στειλε βο?θεια με τον αντιστρ?τηγο φον Μπ?γκοβουτ (von Baggovut), με την υποστ?ριξη του στρατηγο? Κονοβν?τσιν (Konovnitsyn), με αποτ?λεσμα κ?θε ελπ?δα πραγματικ?? προ?δου απ? του? Πολωνο?? να χαθε?.
?ρνηση του Ναπολ?οντα για εμπλοκ? τη? Αυτοκρατορικ?? Φρουρ??
[Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα]Κοντ? στι? 15.00, μετ? απ? ?ρε? αντ?σταση?, ο Ρωσικ?? Στρατ?? βρισκ?ταν σε τρομερ? δυσχερ? κατ?σταση, αλλ? οι γαλλικ?? δυν?μει? ?ταν εξουθενωμ?νε? και δεν ε?χαν ο?τε την αναγκα?α αντοχ? ο?τε και την απαρα?τητη θ?ληση να διεξαγ?γουν ?λλη μ?α επ?θεση. Εκε?νη την κρ?σιμη στιγμ?, ο επιτελ?ρχη? του Μυρ?, στρατηγ?? Μπελλι?ρ (Belliard), κ?λπασε ευθ?? στο αρχηγε?ο του Ναπολ?οντα και, σ?μφωνα με τον στρατηγ? Σεγκ?ρ (Ségur) που ?γραψε μια ιστορ?α τη? εκστρατε?α?, το? ε?πε ?τι η ρωσικ? γραμμ? του μετ?που ε?χε διαρραγε?, ?τι ο δρ?μο? προ? το Μοζ?ισκ, π?σω απ? τι? εχθρικ?? γραμμ??, ?ταν ορατ?? απ? το κεν? τη? δι?ταξη? που ε?χε δημιουργ?σει η γαλλικ? επ?θεση, ?τι τερ?στιο πλ?θο? φυγ?δων και οχημ?των υποχωρο?σε βιαστικ? και ?τι μια τελικ? π?εση θα ?ταν αρκετ? να καθορ?σει τη μο?ρα του Ρωσικο? Στρατο? και του ?διου του πολ?μου. Οι στρατηγο? Νταρ? (Daru), Ντυμ? (Dumas) και ο στρατ?ρχη? Μπερτι? επ?ση? παρεν?βησαν στη συζ?τηση και ε?παν στον Γ?λλο αυτοκρ?τορα πω? ?λοι π?στευαν ?τι ε?χε ?ρθει η ?ρα για την Αυτοκρατορικ? Φρουρ? να εμπλακε? στη μ?χη.
Δεδομ?νη? τη? αγρι?τητα? τη? ρωσικ?? ?μυνα?, καθ?να? ?ξερε ?τι μια τ?τοια κ?νηση θα κ?στιζε τη ζω? χιλι?δων Αυτοκρατορικ?ν Φρουρ?ν, αλλ? θεωρε?το ?τι η παρουσ?α τη? περ?φημη? αυτ?? μον?δα? θα εν?σχυε το ηθικ? ολ?κληρου του στρατο? για μια τελικ? αποφασιστικ? προ?θηση. Αξιοσημε?ωτη εξα?ρεση αποτ?λεσε ο στρατ?ρχη? Μπεσσι?ρ, διοικητ?? του ιππικο? τη? Αυτοκρατορικ?? Φρουρ??, που ?ταν ?να? απ? του? πολ? λ?γου? σημαντικο?? στρατηγο?? που συμβο?λευσε με επιμον? εναντ?ον τη? παρ?μβαση? αυτ??. Καθ?? το γενικ? επιτελε?ο συζητο?σε το θ?μα, ο στρατηγ?? Ραπ (Rapp), απ? του? βασικο?? υπασπιστ?? του Ναπολ?οντα, μεταφ?ρθηκε απ? το πεδ?ο τη? μ?χη? τραυματισμ?νο?.
Ο στρατηγ?? Ραπ αμ?σω? σ?στησε στον αυτοκρ?τορα την αν?γκη εμπλοκ?? τη? Φρουρ??, στην οπο?α σ?σταση ο Ναπολ?ων λ?γεται πω? ανταπ?ντησε: ?Αναμφ?βολα ?χι· δεν επιθυμ? να τη δω να διαλ?εται. Ε?μαι β?βαιο? ?τι θα κερδ?σουμε τη μ?χη χωρ?? την παρ?μβασ? τη??. Αποφασισμ?νο? να μην εμπλ?ξει αυτ? την πολ?τιμη τελικ? εφεδρε?α τ?σο μακρι? απ? τη Γαλλ?α, ο Ναπολ?ων απ?ρριψε ?λλο ?να παρ?μοιο α?τημα, αυτ? τη φορ? απ? τον στρατ?ρχη Ν?υ. Αντιθ?τω?, ο Ναπολ?ων κ?λεσε τον διοικητ? τη? Ν?α? Αυτοκρατορικ?? Φρουρ??, στρατ?ρχη Μορτι? (Mortier), και τον δι?ταξε να φρουρε? το πεδ?ο τη? μ?χη? χωρ?? να κινηθε? μπροστ? ? π?σω, εν? την ?δια ?ρα εξαπ?λυε μπαρ?ζ πυροβολικο? με τα 400 καν?νια του.
Τ?λο? τη? μ?χη?
[Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα]
Ο Ναπολ?ων κιν?θηκε μπροστ? για να εκτιμ?σει την κατ?σταση απ? τι? πρ?ην ρωσικ?? πρ?τε? γραμμ?? λ?γο μετ? την τελικ? κατ?ληψη των οχυρ?ν απ? του? Γ?λλου?. Οι Ρ?σοι ε?χαν αναγκαστε? να υποχωρ?σουν στην επ?μενη πλησι?στερη λοφοσειρ? σε κατ?σταση σ?γχυση? και αταξ?α?. Παρ' ?λα αυτ?, η αταξ?α αυτ? δεν φαιν?ταν απ? απ?σταση απ? τον καπν? τη? μ?χη?, αλλ? και τη σκ?νη που προκαλο?σε κατ? την κ?νησ? του ο υποχωρ?ν στρατ??. Ο Κουτο?ζοφ δι?ταξε την Αυτοκρατορικ? Φρουρ? να κρατ?σει τη γραμμ?, πρ?γμα που ?κανε. ?λο το διαθ?σιμο πυροβολικ? των Γ?λλων δεν ?ταν αρκετ? για να τη μετακιν?σει απ? τι? θ?σει? που ε?χε καταλ?βει. Αν και τα συνεκτικ? τετρ?γωνα των Ρ?σων Φρουρ?ν αποτελο?σαν ιδανικο?? στ?χου? για το γαλλικ? πυροβολικ?, η Ρωσικ? Αυτοκρατορικ? Φρουρ? ?μεινε ακ?νητη στη θ?ση τη? για δ?ο ?ρε?, απ? τι? 4-6 μ.μ., υφιστ?μενη ?τσι τερ?στιε? απ?λειε?. Ο Ναπολ?ων μπορο?σε να δει μ?νο μ?ζε? ρωσικ?ν στρατευμ?των σε απ?σταση, με αποτ?λεσμα να μην αποπειραθε? να κ?νει κ?τι δραστικ?, παρ? μ?νο να αρκεστε? στην κατοχ? του πεδ?ου τη? μ?χη?.
Τ?σο η επ?θεση που ?κανε στην αρχ? τη? μ?χη?, βασιζ?μενο? στην ωμ? δ?ναμη, ?σο και η απροθυμ?α του να χρησιμοποι?σει αργ?τερα τη Γαλλικ? Αυτοκρατορικ? Φρουρ?, ?ταν δε?γματα τη? ?λλειψη? στρατηγικο? μεγαλε?ου που χαρακτ?ρισε σε εκε?νη τη μ?χη τον Ναπολ?οντα, που επ?δειξε φτωχ? ηγετικ? απ?δοση, σπ?νια γι?αυτ?ν.
Στην πλευρ? των Ρ?σων, ο Κουτο?ζοφ κατηγορ?θηκε για λανθασμ?νη δι?ταξη των στρατευμ?των του, παρ? τι? διαμαρτυρ?ε? του Μπαγκρατι?ν και του Μπ?ρκλε? ντε Τ?λλυ που δεν ε?χαν συμφων?σει με αυτ?ν εξαρχ??. Τ?σο δε ο Καρλ φον Κλ?ουζεβιτ? ?σο και ο τσ?ρο? Αλ?ξανδρο? Α? σημε?ωσαν την ?σχημη τοποθ?τηση των ρωσικ?ν στρατευμ?των που αποτελο?σε τροχοπ?δη για την ?μυνα. Ο Μπ?ρκλε? ντε Τ?λλυ επικοιν?νησε με τον Κουτο?ζοφ για να λ?βει περαιτ?ρω οδηγ?ε?. Σ?μφωνα με μια αναφορ? (?μπλεη σαρκασμο?) του Λο?ντβιχ φον Βολτσ?γκεν, Πρ?σου συνταγματ?ρχη του Ρωσικο? Αυτοκρατορικο? Στρατο? (στο επιτελε?ο του Μπ?ρκλε? ντε Τ?λλυ), ο Ρ?σο? αρχιστρ?τηγο? βρ?θηκε απ? τον αγγελιοφ?ρο του Μπ?ρκλε? ντε Τ?λλυ σε απ?σταση μισ?? ?ρα? δρ?μου απ? το πεδ?ο τη? μ?χη?, στρατοπεδευμ?νο? με μια ακολουθ?α νεαρ?ν ευγεν?ν, αναφ?ροντα? μεγαλοφ?νω? ?τι θα εκδ?ωκε τον Ναπολ?οντα την επ?μενη μ?ρα.
Παρ? τη φαινομενικ? αλαζονε?α του, ο Κουτο?ζοφ ?ξερε απ? μην?ματα ?τι ο στρατ?? του ε?χε χτυπηθε? πολ? ?σχημα για να συνεχ?σει τη μ?χη την επ?μενη μ?ρα. Γν?ριζε ακριβ?? τι ?κανε. Αντιμετωπ?ζοντα? του? Γ?λλου? σε μ?χη εκ παρατ?ξεω?, μπορο?σε τ?ρα να υποχωρ?σει με τον Ρωσικ? Στρατ? ακ?μη σχετικ?? αν?παφο, να οργαν?σει την αν?καμψη και αναδιοργ?νωσ? του, και να αναγκ?σει τι? εξασθενημ?νε? γαλλικ?? δυν?μει? να κινηθο?ν ακ?μη μακρ?τερα απ? τι? β?σει? ανεφοδιασμο? του?. Η ?λη κατ?σταση αποτ?λεσε παρ?δειγμα τη? σημασ?α? τη? υλικ?? υποστ?ριξη? για ?ναν στρατ? που βρισκ?ταν μακρι? απ? τι? β?σει? των εφοδ?ων του. Στι? 8 Σεπτεμβρ?ου, ο Ρωσικ?? Στρατ?? κιν?θηκε μακρι? απ? το πεδ?ο τη? μ?χη? σε δ?δυμε? φ?λαγγε? προ? το Σεμολ?νο, επιτρ?ποντα? στον Ναπολ?οντα να προχωρ?σει και να καταλ?βει την ανυπερ?σπιστη και ?ρημη πλ?ον Μ?σχα, ?που περ?μενε για το κρ?σιμο, ?πω? αποδε?χθηκε αργ?τερα, δι?στημα 5 εβδομ?δων την παρ?δοση των Ρ?σων, η οπο?α ?μω? δεν ?ρθε ποτ?.
Απ?λειε?
[Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα]Με τι? δ?ο πλευρ?? ισοδ?ναμε? και τον Ναπολ?οντα να αρκε?ται στην αποστολ? των στρατευμ?των του απευθε?α? μπροστ? στι? εχθρικ?? οχυρωμ?νε? προπαρασκευασμ?νε? θ?σει?, η μ?χη κατ?ληξε σε αιματηρ?, δαπανηρ? και εξουθενωτικ? αδι?ξοδη κατ?σταση.
Οι απ?λειε? τη? μ?χη? ?ταν φοβερ??: ο ανθ?? τη? γαλλικ?? και ρωσικ?? νεολα?α? χ?θηκε στη μ?χη αυτ?. Σ?μφωνα με τον Γ?λλο επιθεωρητ? του Γενικο? Επιτελε?ου, Ντεν?, η Μεγ?λη Στρατι? ?χασε περ?που 28.000 στρατι?τε?, εκ των οπο?ων 6.562 (μεταξ? αυτ?ν 269 αξιωματικο?) αναφ?ρθηκαν ω? νεκρο? και 21.450 ω? τραυματ?ε?. Σ?μφωνα ?μω? με τον Γ?λλο ιστορικ? Αριστ?ντ Μαρτινι?ν, τουλ?χιστον 460 Γ?λλοι αξιωματικο? (γνωστο? ονομαστικ?) σκοτ?θηκαν στη μ?χη. Συνολικ?, η Μεγ?λη Στρατι? ε?χε 1.928 αξιωματικο?? νεκρο?? και τραυματ?ε?, με 49 στρατηγο?? μεταξ? αυτ?ν. Η λ?στα των σκοτωμ?νων περιελ?μβανε του? υποστρ?τηγου? Ωγκ?στ Ζαν-Γκαμπρι?λ ντε Κωλαινκο?ρ, Λου?-Πιερ ντε Μονμπρ?ν, Ζαν-Βικτ?ρ Ταρρ? και του? ταξ?αρχου? Κλωντ-Αντου?ν Κομπ?ρ, Φρανσου?-Ωγκ?στ Νταμ?, Λεον?ρ Ζαν Ωμπρ? Υ?ρ ντε Σαιντ-Ωμπ?ν, Ζαν-Πιερ Λαναμπ?ρ, Σαρλ-Στανισλ?? Μαρι?ν, Λου?-Ωγκ?στ Μαρσ?ν ντε Πλωζ?ν και Ζαν-Λου? Ρομ?φ.
Η αιμορραγ?α που υπ?στησαν στο Μποροντ?νο ισοδυναμο?σε με θανατικ? ποιν? για του? Γ?λλου?, καθ?? οι δυν?μει? του? δεν δι?θεταν αρκετ? τροφ? για του? υγιε?? ?νδρε? και ακ?μα λιγ?τερη για του? αρρ?στου?. Ω? συν?πεια, ?σοι αριθμο? τραυματισμ?νων στρατιωτ?ν με του? σκοτωμ?νου? στη μ?χη π?θαναν απ? ασιτ?α, απ? τα τρα?ματ? του? ? χ?θηκαν λ?γω τη? γενικ?τερη? αμ?λεια? και αβλεψ?α?. Χρησιμοποι?ντα? την ?δια υπολογιστικ? μ?θοδο για του? δ?ο αντιπ?λου?, προκ?πτει ?τι οι γαλλικ?? απ?λειε? αριθμο?σαν 34.000-35.000 ?νδρε?.
Περ?που 52.000 Ρ?σοι στρατι?τε? αναφ?ρθηκαν ω? νεκρο?, τραυματ?ε? ? αγνοο?μενοι, μεταξ? αυτ?ν και 1.000 αιχμ?λωτοι. Περ?που 8.000 ?νδρε? αποκ?πηκαν απ? τι? μον?δε? του?, αυξ?νοντα? τι? συνολικ?? ρωσικ?? απ?λειε? σε 44.000 ?νδρε?, απ? του? οπο?ου? επ?στρεψε ?να? αριθμ?? τι? επ?μενε? λ?γε? μ?ρε?, Σκοτ?θηκαν ? τραυματ?στηκαν 22 Ρ?σοι στρατηγο?, μεταξ? αυτ?ν ο πρ?γκιπα? Πιοτρ Μπαγκρατι?ν, που π?θανε απ? τα τρα?ματ? του στι? 24 Σεπτεμβρ?ου. Ο ιστορικ?? Γκου?ν Ντ?ιερ συν?κρινε τη σφαγ? στο Μποροντ?νο με ?συντριβ? εν?? γεμ?του με επιβ?τε? Boeing 747, χωρ?? επιζ?ντε?, κ?θε π?ντε λεπτ? επ? οκτ? ?ρε??. Αν συμπτυχθε? σε μ?α μ?ρα, ?ταν η πιο πολ?νεκρη μ?χη των Ναπολε?ντειων Πολ?μων με απ?λειε? μεταξ? 64.000-65.000 ανδρ?ν. Η αμ?σω? επ?μενη ?ταν η μ?χη του Βατερλ?, με περ?που 55.000.
Στην ιστορικ? καταγραφ? τη? μ?χη?, οι αριθμο? των απωλει?ν μει?θηκαν σκοπ?μω? απ? του? στρατηγο?? και πολιτικο?? των δ?ο πλευρ?ν, ?στε να μειωθε? ο αντ?κτυπο? που θα υπ?ρχε στην κοιν? γν?μη τ?σο μετ? τη μ?χη ?σο και εκατ? και πλ?ον χρ?νια αργ?τερα, στη σοβιετικ? περ?οδο και την περ?οδο του Ψυχρο? Πολ?μου, για πολιτικο?? λ?γου?.
Βιβλιογραφ?α
[Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα]- Chandler, David G. (1995). The Campaigns of Napoleon. New York: Simon & Schuster. ISBN 978-0-02-523660-8.
- Chandler, David G. (1999) [First published 1993]. Dictionary of the Napoleonic Wars. Ware, UK: Wordsworth Editions. ISBN 978-1-84022-203-6.
- Chandler, David; Nafziger, George F. (1988). Napoleon's Invasion of Russia. Novato CA: Presidio Press. ISBN 978-0-89141-661-6.
- Duffy, Christopher (1972). Borodino and the War of 1812. London: Cassell & Company. ISBN 978-0-304-35278-4.
- Dyer, Gwynne (1988). War. Crown Pub. ISBN 978-0-517-55615-3.
- Haythornthwaite, Philip (2012). Borodino 1812; Napoleon's great gamble. Osprey Publishing; Campaign Series #246. ISBN 978-1-84908-696-7.
- Hourtoulle, F.G. (2000). Borodino: The Moskova. The Battle for the Redoubts. Paris: Histoire & Collections. ISBN 978-2-908182-96-5.
- Mikaberidze, Alexander (2007). The Battle of Borodino: Napoleon Against Kutuzov. London: Pen & Sword. ISBN 978-1-84884-404-9.
- Markham, David (2005). Napoleon for Dummies. New York: John Wiley & Sons. ISBN 978-0-7645-9798-5.
- Pigeard, Alain (2004). Dictionnaire des batailles de Napoléon. Tallandier, Bibliothèque Napoléonienne. ISBN 2-84734-073-4.
- Razin, Eugene A. (1966). История военного искусства (History of Military Art). Moscow: Воениздат.
- Riehn, Richard K. (2001). 1812: Napoleon's Russian Campaign. New York: John Wiley & Sons. ISBN 978-0-471-54302-2.
- Smith, Digby (1998). The Greenhill Napoleonic Wars Data Book. London: Greenhill Books. ISBN 978-1-85367-276-7.
- Smith, Digby (2003). Charge! Great Cavalry Charges of the Napoleonic Wars. London: Greenhill Books. ISBN 978-1-85367-541-6.
- Sokolov, Oleg (2005). L'armée de Napoléon. éditions Commios. ISBN 978-2-9518364-1-9.
- Troitsky, Nikolai (2003). Фельдмаршал Кутузов: Мифы и Факты (Field Marshal Kutuzov: Myths and Facts). Moscow: Центрполиграф.