憋屎会造成什么后果

百度 　　78名患结核病高考生能否顺利体检　　桃江四中78名患肺结核病考生已有59人返校湖南教育厅同意他们高考体检推迟两个月学生们正在备考供图/中国桃江网　　昨天是世界防治结核病日。

Ακρωτ?ρι
Ακρωτ?ρι Ακρωτ?ρι
Διο?κηση
Χ?ρα	Ελλ?δα
Αποκεντρωμ?νη Διο?κηση	Αιγα?ου
Περιφ?ρεια	Νοτ?ου Αιγα?ου
Περιφερειακ? Εν?τητα	Θ?ρα?
Δ?μο?	Θ?ρα?
Δημοτικ? Εν?τητα	Θ?ρα?
Γεωγραφ?α
Γεωγραφικ? διαμ?ρισμα	Νησι? Αιγα?ου Πελ?γου?
Νομ??	Κυκλ?δων
Υψ?μετρο	120
Πληροφορ?ε?
Ταχ. κ?δικα?	847 00
Σχετικ? πολυμ?σα

Το Ακρωτ?ρι ε?ναι χωρι? τη? Σαντορ?νη? με πληθυσμ? 432 κατο?κου?, β?σει τη? Απογραφ?? 2021. Βρ?σκεται στο νοτιοδυτικ? ?κρο του νησιο?, σε απ?σταση 15 χιλιομ?τρων απ? τα Φηρ? (πρωτε?ουσα). Ε?ναι ?δρα ομ?νυμη? τοπικ?? κοιν?τητα? του Δ?μου Θ?ρα?. Κατ? του? μεσαιωνικο?? χρ?νου? (ενετικ? κατ?κτηση), αποτελο?σε ?να απ? τα καστ?λια του νησιο?. Σ?μερα, στην κορυφ? του υψ?ματο? π?νω στο οπο?ο βρ?σκεται κτισμ?νο το σ?γχρονο χωρι?, στ?κει ακ?μη ο Ενετικ?? π?ργο? (Γουλ??), το παλι? δηλαδ? καστ?λο. ?γινε παγκοσμ?ω? γνωστ? χ?ρη στον προ?στορικ? οικισμ?, που ανακαλ?φθηκε στι? ανασκαφ??, τι? οπο?ε? διεν?ργησε συστηματικ? στην περιοχ? ο Σπ?ρο? Μαριν?το?, το 1967. Γεωγραφικ?, η περιοχ? αποτελε? πραγματικ? ακρωτ?ριο, με απ?κρημνε? ακτ??, το οπο?ο προβ?λλει επ? 3 μ?λια δυτικ? του ν?τιου τμ?ματο? τη? Σαντορ?νη?.

Τοπικ? κοιν?τητα

Η τοπικ? κοιν?τητα Ακρωτηρ?ου ε?ναι χαρακτηρισμ?νη ω? αγροτικ?? πεδιν?? οικισμ??, με ?κταση 6,849 χλμ2 (2011). Περιλαμβ?νει και του? οικισμο?? ?γιο? Νικ?λαο? και Φ?ρο?-Μ?σα Χωρι?.

Πληθυσμ??

Μ?νιμο?

?το?	Πληθυσμ??
1991	335
2001	419
2011	355 (489)

Πραγματικ?? (de facto)

?το?	Πληθυσμ??
1961	248
1971	224
1981	207
1991	333
2001	450
2011	355 (494)

(σε παρ?νθεση ο πληθυσμ?? τη? τοπικ?? κοιν?τητα?)

Μετ? τι? τελευτα?ε? εκλογ?? Πρ?εδρο? ?χει εκλεχτε? ο Γουλι?λμο? Μπ?ικα?

Ο προ?στορικ?? οικισμ?? του Ακρωτηρ?ου

Πανοραμικ? θ?α τη? τριγωνικ?? πλατε?α? του Προ?στορικο? οικισμο?.

Οι Ανασκαφ??

Κ?τοψη του προ?στορικο? οικισμο? του Ακρωτηρ?ου, ?πω? ?ταν κατ? την ?στερη Εποχ? του Χαλκο?.

Στοιχε?α για την κατο?κηση τη? Θ?ρα? κατ? την προ?στορικ? εποχ? ?ρχισαν να ?ρχονται στο φω? απ? το δε?τερο ?μισυ του 19ου αι?να, ?ταν λ?γω τη? χρησιμοπο?ηση? θηρα?κ?? γη? για τη μ?νωση των τοιχωμ?των τη? δι?ρυγα? του Σου?ζ απ? τον Γ?λλο μηχανικ? Φερντιν?ν ντε Λεσσ?ψ (Ferdinard de Lesseps) το 1866 αποκαλ?φθηκαν προ?στορικ?? αρχαι?τητε?. Οι πρ?τε? ανασκαφ?? στο Ακρωτ?ρι ?γιναν απ? τον Γ?λλο γεωλ?γο και ηφαιστειολ?γο Φερντιν?ν Φουκ? (Ferdinand André Fouqué). Μικρ? ανασκαφικ? ?ρευνα επιχειρ?θηκε το 1870 απ? τη Γαλλικ? Αρχαιολογικ? Σχολ?, με τον γεωλ?γο Ανρ? Γκορσ? (Henri Gorceix) και τον Ανρ? Μαμ? (Henri Mamet) στη θ?ση Φαβατ?? (η περιοχ? ?που αποκαλ?φθηκε το Συγκρ?τημα Δ των σημεριν?ν ανασκαφ?ν, ονομαζ?ταν ?φαβατ??? γιατ? το μ?ρο? ?βγαζε πολλ? φ?βα), ν?τια του σ?γχρονου χωριο? Ακρωτ?ρι. Στη θ?ση αυτ? περνο?σε χε?μαρρο?, ο οπο?ο? ?φτανε στο επ?πεδο των αρχαιοτ?των και ε?χε ?δη αρχ?σει να αποκαλ?πτει κ?ποιε? απ? αυτ??. Οι συστηματικ??, π?ντω?, ανασκαφ?? ξεκ?νησαν το 1967 απ? τον καθηγητ? Σπυρ?δωνα Μαριν?το, με τι? υποδε?ξει? του ντ?πιου (Μεσαγωνι?τη) Ν?κου Πελ?κη και στο ?διο σημε?ο που ?καναν τι? ανασκαφ?? του? οι Γ?λλοι. Ο Σπ. Μαριν?το? ξεκ?νησε τι? ανασκαφ?? στο Ακρωτ?ρι στην προσπ?θεια του να επαληθε?σει μια παλι? δικ? του θεωρ?α, που ε?χε δημοσιε?σει ω? ?φορο? Αρχαιοτ?των Κρ?τη? το 1939 ?τι η ?κρηξη του ηφαιστε?ου τη? Θ?ρα? προκ?λεσε την κατ?ρρευση του πολιτισμο? τη? Μινωικ?? Κρ?τη?. Η προετοιμασ?α ?γινε το δι?στημα 1962 με 1965. Μετ? τον θ?νατο του καθηγητ? Μαριν?του το 1974, η ανασκαφ? συνεχ?ζεται κ?τω απ? τη διε?θυνση του καθηγητ? Χρ?στου Ντο?μα.

Γενικ? για τον προ?στορικ? οικισμ?

Ο χ?ρο? των ανασκαφ?ν.

Απ? τα ευρ?ματα των ανασκαφ?ν ε?ναι πλ?ον γνωστ? ?τι η περιοχ? του Ακρωτηρ?ου κατοικ?θηκε για πρ?τη φορ? κατ? την ?στερη Νεολιθικ? περ?οδο (γ?ρω στο 4500 π.Χ.) και κατ? τον 18ο αι?να π.Χ. ε?χε εξελιχθε? σε π?λη. Στι? αρχ?? του 17ου αι?να π.Χ. υπ?στη μεγ?λε? καταστροφ?? απ? σειρ? σεισμ?ν, αλλ? στη συν?χεια πολλ? απ? τα κτ?ρια επισκευ?στηκαν και ?λλα ?μειναν ?πω? ?ταν, εν? ν?α κτ?ρια κτ?στηκαν κοντ? στα παλαι?τερα και η π?λη επεκτ?θηκε προ? τα β?ρεια. Η π?λη ?κμαζε κατ? την Υστεροκυκλαδικ? Ι περ?οδο, μ?χρι τον ενταφιασμ? τη? απ? τη λεγ?μενη ?Μινωικ? ?κρηξη?. Η Υστεροκυκλαδικ? Ι Περ?οδο? ε?ναι σ?γχρονη με την Υστερομινωικ? ΙΑ Περ?οδο στην Κρ?τη, περ?οδο? κατ? την οπο?α ?κμαζαν τα ν?α αν?κτορα (Νεοανακτορικ? Περ?οδο?) εκε?.

Η θ?ση ?ταν ιδανικ? για ασφαλ?? αγκυροβ?λιο, καθ?τι ?ταν προστατευμ?νη απ? του? β?ρειου? αν?μου?, εν? ταυτ?χρονα η μορφολογ?α του εδ?φου? ευνοο?σε την αν?πτυξη γεωργικ?ν δραστηριοτ?των. Πιθανολογε?ται ?τι ?ταν η πρωτε?ουσα του νησιο?, αλλ? αυτ? δεν ?χει ακ?μη επιβεβαιωθε?. Η ?κταση των ανασκαφ?ν ε?ναι κοντ? στα 14 στρ?μματα και ?χει αποκαλυφθε? ?να μικρ? ποσοστ? τη? προ?στορικ?? π?λη?.

Η δ?μηση ?ταν πυκν? και δι?θετε πολυ?ροφα κτ?ρια με πλο?σιε? τοιχογραφ?ε?, οργανωμ?νε? αποθ?κε?, βιοτεχνικο?? χ?ρου?, ?ριστη πολεοδομικ? οργ?νωση με δρ?μου?, πλατε?ε? και αποχετευτικ? σ?στημα, το οπο?ο περνο?σε κ?τω απ? το λιθ?στρωτο και συνδε?ταν απευθε?α? με τα σπ?τια.

Τα οικοδομικ? υλικ? ?ταν π?τρε? διαφ?ρων μεγεθ?ν και σχημ?των, κυρ?ω? ηφαιστειακ??, πηλ?? για συνδετικ? κον?αμα, ?ψητε? πλ?νθοι (το?βλα) που ενισχ?ονταν με ?χυρο, ξυλε?α και ασβεστοκον?αμα. Το μεγ?λο πλ?θο? απ? τοιχογραφ?ε?, με τι? οπο?ε? ?ταν διακοσμημ?νοι πολλο? απ? του? χ?ρου? των κτιρ?ων, κατ? καν?να των ?νω ορ?φων, υποδηλ?νουν μια εξελιγμ?νη και εκλεπτυσμ?νη αστικ? κοινων?α, η οπο?α ντυν?ταν με πολυτ?λεια, κομψ?τητα, και εντυπωσιακ? πολυχρωμ?α.

Τα πρ?δρομα φαιν?μενα και η ?κρηξη

Το γεγον?? ?τι στον οικισμ? δεν βρ?θηκαν καθ?λου ανθρ?πινοι σκελετο? μαρτυρ? ?τι μια σειρ? απ? προειδοποιητικο?? σεισμο?? εξαν?γκασε του? κατο?κου? να τον εγκαταλε?ψουν ?γκαιρα. Π?ντω? πριν ταφε? ο οικισμ?? απ? την ελαφρ?πετρα και την τ?φρα τη? ηφαιστειακ?? ?κρηξη?, ε?χε χτυπηθε? απ? μεγ?λο σεισμ?, αλλ? η κατο?κηση στην π?λη δεν σταμ?τησε τ?τε. ?λλα πρ?δρομα τη? ηφαιστειακ?? εκρ?ξεω? φαιν?μενα, ?μω?, αν?γκασαν του? κατο?κου? να εγκαταλε?ψουν την π?λη, ?πω? αποδεικν?ει το γεγον?? ?τι οι εργασ?ε? δι?νοιξη? των δρ?μων δεν ολοκληρ?θηκαν ποτ?, εν? ?να? μεγ?λο? αριθμ?? απ? αγγε?α βρ?θηκαν π?νω σε σωρο?? μπ?ζων, ?που, προφαν??, ε?χαν τοποθετηθε? αρχικ? για να μεταφερθο?ν σε πιο ασφαλε?? θ?σει?.. Επ?ση?, ενδε?ξει? τη? κατ?σταση? εκτ?κτου αν?γκη? που επικρατο?σε εκε?νε? τι? ημ?ρε? στην π?λη αλλ? και την πεπο?θηση των κατο?κων ?τι κ?ποια μ?ρα θα επ?στρεφαν στα σπ?τια του?, μαζε?ουμε απ? τα π?λινα αγγε?α, τα υφ?σματα και τα διαφ?ρων υλικ?ν σκε?η που βρ?θηκαν σωρευμ?να κ?τω απ? π?ρτε? ? σε κ?γχε? των δωματ?ων. Ενδε?ξει? για το που κατ?φυγαν οι κ?τοικοι δεν ?χουμε. Ο χρ?νο?, π?ντω?, μεταξ? του μεγ?λου σεισμο? και τη? ηφαιστειακ?? ?κρηξη? δεν πρ?πει να υπερ?βαινε τι? λ?γε? δεκ?δε? μ?ρε?, εν? η χρονικ? δι?ρκεια απ? τι? πρ?τε? εκρ?ξει? μ?χρι τη δημιουργ?α τη? καλδ?ρα? υπολογ?ζεται σε δ?ο με τρ?α εικοσιτετρ?ωρα.

Τα αλλεπ?λληλα κ?ματα ελαφρ?πετρα? και τ?φρα? παρ?συραν τι? στ?γε? και τα αν?τερα τμ?ματα των κτηρ?ων του οικισμο?. Μετ? την ηφαιστειακ? ?κρηξη και την απ?θεση των ηφαιστειακ?ν υλικ?ν που οδ?γησε στον ενταφιασμ? του οικισμο?, ακολο?θησε καταρρακτ?δη? βροχ?, η οπο?α προκ?λεσε τη δι?βρωση τη? ελαφρ?πετρα? και τη? τ?φρα? και σε πολλ?? περιπτ?σει? ?φτασε μ?χρι και το προεκρηξιακ? ?δαφο?. Η βροχ? αυτ? μετ?φερε ρευστ? λ?σπη στα ισ?γεια των κτιρ?ων του οικισμο?, κ?τι που οδ?γησε τ?σο στη διατ?ρηση του περιεχομ?νου του?, ?σο και (σε αρκετ?? περιπτ?σει?) στη διατ?ρηση στη θ?ση του? των δαπ?δων των υπερκε?μενων ορ?φων.

Η χρονολογ?α τη? ?κρηξη?

Η αρχικ? χρονολ?γηση τη? Μινωικ?? ?κρηξη? βασ?στηκε σε συγκριτικ?? μελ?τε? τη? τεχνικ?? των π?λινων αγγε?ων και σε Αιγυπτιακ?? πηγ?? και ε?χε εκτιμηθε? ?τι η ?κρηξη του ηφαιστε?ου που κατ?στρεψε την π?λη ε?χε συμβε? το 1500 π.Χ. Οι απ?λυτε? χρονολογ?σει?, ?μω?, που ?γιναν με β?ση τον ραδιενεργ? ?νθρακα, τη δενδροχρονολ?γηση και την παγοχρονολ?γηση μετατ?πισαν την ημερομην?α 100 με 150 χρ?νια παλαι?τερα, εν? η πλ?ον πρ?σφατη χρονολ?γηση με ραδιενεργ? ?νθρακα εν?? κλαδιο? ελι?? που θ?φτηκε απ? την τ?φρα τη? ?κρηξη? τοποθετε? την ημερομην?α μεταξ? 1627 και 1600 π.Χ. με πιο πιθαν? το δι?στημα μεταξ? 1613 με 1614 π.Χ.. Η ν?α χρονολ?γηση αποδεικν?ει τη μη σ?νδεση τη? ?κρηξη? με την καταστροφ? του Μινωικο? πολιτισμο?., που συν?βη πολ? αργ?τερα και ε?χε περισσ?τερο τον χαρακτ?ρα παρακμ??. Η λεγ?μενη ?μινωικ?? ?κρηξη τη? Θ?ρα? θεωρ?θηκε ?τι ?ταν δυνατ?τερη ακ?μη και απ? εκε?νη του ηφαιστε?ου Κρακατ?α (Ινδονησ?α) το 1883 [1]. Λ?γω τη? μεγ?λη? δ?ναμη? τη? ?κρηξη? που προκ?λεσε μεγ?λε? γεωμορφολογικ?? αλλαγ?? στο νησ? και την αν?δυση του ηφαιστειακο? κ?νου τη? Ν?α? Καμμ?νη? (εκε? που βρ?σκεται ο κρατ?ρα? του ηφαιστε?ου σ?μερα), αλλ? και λ?γω του σχ?ματο? του νησιο? (μοι?ζει με ημισ?ληνο με τα δ?ο μικρ? νησ?κια (παλαι? και ν?α Καμμ?νη) στο μ?σον τη? βαθι?? λεκ?νη? (caldera), το νησ? συνδ?θηκε με τον μ?θο τη? βυθισμ?νη? Ατλαντ?δα?, ?πω? την περι?γραψε ο Πλ?των. Φυσικ?, καμ?α επιστημονικ? απ?δειξη δεν υπ?ρχει ?ω? τ?ρα ο?τε για την ?παρξη τη? Ατλαντ?δα?, αλλ? κυρ?ω? για την τα?τιση τη? με το νησ? τη? Θ?ρα?. Σε σχ?ση με την εποχ? του χρ?νου που ?γινε η ?κρηξη, πιθανολογε?ται ?τι ?ταν ?νοιξη, καθ?? ?χουν ανακαλυφθε? στο στρ?μα των υλικ?ν τη? ?κρηξη? κ?κκοι γ?ρη? απ? ελι?? και κωνοφ?ρα δ?ντρα.

Η αρχιτεκτονικ? του οικισμο?

Αναπαρ?σταση προ?στορικο? οικισμο? στο Ακρωτ?ρι τη? Θ?ρα?, Τεχνολογικ? Μουσε?ο Θεσσαλον?κη?.

Τα κτ?ρια ε?χαν δ?ο ? τρει? ορ?φου? και πολλ? δωμ?τια. Τα πλουσι?τερα ?ταν κατασκευασμ?να απ? πελεκητ?? π?τρε? (κυβ?λιθοι απ? ηφαιστειακ? πετρ?ματα με ιδια?τερα αδρ? επιφ?νεια που ο Μαριν?το? ον?μασε ξεστ?? π?τρε? και αντ?στοιχα ον?μασε τα μεγ?λα, πανταχ?θεν ελε?θερα κτ?ρια των οπο?ων οι εξωτερικο? το?χοι ε?χαν κατασκευασθε? απ? του? κυβ?λιθου? αυτο??, ?Ξεστ???). Τα υπ?λοιπα κτ?ρια ?ταν κατασκευασμ?να απ? ακαν?νιστε? π?τρε? στου? εξωτερικο?? του? το?χου? και το?βλα λ?σπη? ενισχυμ?να με ?χυρα, ξ?λα και γ?ψο στου? ελαφρ?τερου? εσωτερικο?? το?χου? των ορ?φων. Η θεμελ?ωση κατ? καν?να ?ταν ρηχ? και πολλ?? φορ?? υπ?ρχε τεχνητ? επ?χωση. Σε δ?ο περιπτ?σει?, κ?τω απ? την Ξεστ? 3 και κ?τω απ? τα θεμ?λια του μεσοκυκλαδικο? κτιρ?ου, π?νω στα ερε?πια του οπο?ου χτ?στηκε η Δυτικ? οικ?α, βρ?θηκε στρ?ση απ? χαλαρ? θρα?σματα πορ?δου? λ?βα? διατομ?? 4 με 6 εκατοστ?ν (αδρ?λια), η οπο?α ?παιζε τον ρ?λο σεισμικ?? μ?νωση?. Τα δ?πεδα των ισογε?ων δωματ?ων κατασκευ?ζονταν απ? πατημ?νο χ?μα ? σχιστολιθικ?? πλ?κε? και σε μια περ?πτωση απ? σπασμ?να ?στρεα πορφ?ρα? και μα?ρα β?τσαλα, εν? εκε?να των ορ?φων κατασκευ?ζονταν απ? ξ?λα και καλ?μια, π?νω στα οπο?α υπ?ρχε πατημ?νο χ?μα, στο οπο?ο συχν? τοποθετο?σαν σχιστολιθικ?? πλ?κε? ? β?τσαλα. Με ξ?λα και καλ?μια κατασκευαζ?ταν και η στ?γη, π?νω στην οπο?α τοποθετο?σαν, επ?ση?, πατημ?νο χ?μα, το οπο?ο δρο?σε ω? μονωτικ? και εξασφ?λιζε δροσι? το καλοκα?ρι και ζ?στη τον χειμ?να.

Τα δωμ?τια του ισογε?ου χρησιμοποιο?νταν ω? αποθ?κε?, εργαστ?ρια ? μ?λοι, εν? οι π?νω ?ροφοι ?ταν οι χ?ροι διαμον?? των κατο?κων. Στα πιο πλο?σια σπ?τια, συχν?, οι το?χοι των π?νω ορ?φων ?ταν διακοσμημ?νοι με τοιχογραφ?ε?. Οι δρ?μοι τη? π?λη? ?ταν λιθ?στρωτοι. Η αποχ?τευση των κτιρ?ων γιν?ταν με π?λινου? σωλ?νε? που βρ?σκονταν μ?σα στου? το?χου? των κτιρ?ων και κατ?ληγαν σε χτιστο?? υπον?μου? κ?τω απ? του? λιθ?στρωτου? δρ?μου?.

Οι τοιχογραφ?ε?

Μικρ? π?λινο αγγε?ο χωρ?? λαβ?? (σκ?φο?), που περι?χει ασβεστοκον?αμα. Αυτ?? ο τ?πο? αγγε?ου συνηθιζ?ταν πολ? στα νησι? των Κυκλ?δων κατ? την Εποχ? του Χαλκο? και για αυτ? ονομ?στηκε ?Κυκλαδικ???.

Το μεγ?λο πλ?θο? απ? τοιχογραφ?ε? που βρ?θηκε κατ? τη δι?ρκεια των ανασκαφ?ν ε?ναι πολ?τιμη πηγ? πληροφορι?ν για την καθημεριν? ζω? στο Ακρωτ?ρι, τη θρησκε?α και τη φ?ση του νησιο?. ?χουν φιλοτεχνηθε? κατ? β?ση με την τεχνικ? τη? νωπογραφ?α? (buon fresco), δηλαδ? η απ?δοση του ?ργου γιν?ταν π?νω στο νωπ? ακ?μη ασβεστοκον?αμα. Αυτ? ε?χε ω? αποτ?λεσμα τα χρ?ματ? του? να παραμ?νουν ανεξ?τηλα. Συχν?, ?μω?, το κον?αμα στ?γνωνε πριν την ολοκλ?ρωση τη? εργασ?α? του καλλιτ?χνη, ο οπο?ο? συν?χιζε την εργασ?α του π?νω σε στεγν? πλ?ον το?χο. Σε αυτ? τα σημε?α, η προστασ?α τη? τοιχογραφ?α? γ?νεται σ?μερα με χημικ? μ?σα. Λεπτομ?ρειε? προσθ?τονταν αργ?τερα.

Υπ?ρχαν δ?ο τ?ποι χρωμ?των: τα ορυκτ?, ?πω? ?ταν το σκο?ρο κ?κκινο, το οπο?ο ?ταν υλικ? με μεγ?λη περιεκτικ?τητα σε σ?δηρο και τα τεχνητ?, ?πω? το γαλ?ζιο το οπο?ο ?ταν πυρ?τιο με οξε?δια χαλκο? και ασβεστ?ου. Μεγ?λη ?κπληξη προκαλε? στου? επιστ?μονε? το γεγον?? ?τι με τη φασματοσκοπικ? μ?θοδο ανακαλ?φθηκε ?τι το ι?δε? χρ?μα σε λεπτομ?ρειε? τη? τοιχογραφικ?? σ?νθεση? με τι? κροκοσυλλ?κτριε? προ?ρχεται απ? την κατεργασ?α του οστρ?ου τη? πορφ?ρα?, γεγον?? που αποδεικν?ει ?τι το επ?πεδο τεχνογνωσ?α? και πολιτισμο? του νησιο? ?ταν ιδια?τερα υψηλ?. Τα θ?ματα των τοιχογραφι?ν ?ταν ιδια?τερα πρωτ?τυπα και τα περισσ?τερα εμπν?ονταν απ? τον φυτικ? και ζωικ? κ?σμο, εν? δεν ?λειπαν και οι αφηγηματικ?? σκην?? με ανθρ?που?, μυθολογικ? ?ντα και θε?τητε?.

Σημαντικ?? ?ταν και οι λεγ?μενε? μικρογραφικ?? τοιχογραφ?ε?, οι οπο?ε? ?ταν μεγ?λου μ?κου? ζωγραφικ?? παραστ?σει? (ζωφ?ροι) με μορφ?? μικρο? μεγ?θου?, οι οπο?ε? ?ταν τοποθετημ?νε? ψηλ? στον το?χο

Σχεδ?ν σε ?λα τα ανασκαμμ?να κτ?ρια διαπιστ?θηκε η ?παρξη τοιχογραφι?ν παλαι?τερων απ? εκε?νε? που κοσμο?σαν του? το?χου? του? ?ταν ?γινε η καταστροφικ? ηφαιστειακ? ?κρηξη. Αυτ? δε?χνει ?τι οι τοιχογραφ?ε? ?ταν ?να? καθιερωμ?νο? τρ?πο? διακ?σμηση? των εσωτερικ?ν χ?ρων, πιθαν?τατα απ? τι? αρχ?? του 17ου αι?να π.Χ.

Τ?χνε? σε φθαρτ? υλικ?

Το στρ?μα τ?φρα? και ελαφρ?πετρα? που κ?λυψε τον οικισμ? μετ? την ηφαιστειακ? ?κρηξη δημιο?ργησε στο Ακρωτ?ρι το ιδανικ? περιβ?λλον ?λλειψη? οξυγ?νου που απαιτε?ται για τη διατ?ρηση φθαρτ?ν υλικ?ν. ?τσι το Ακρωτ?ρι ε?ναι ?να? απ? του? ελ?χιστου? χ?ρου? στην Ελλ?δα που διασ?ζει μαρτυρ?ε? για προ?στορικ?? τ?χνε? ?πω? η επιπλοποι?α, η ξυλογλυπτικ?, η καλαθοπλεκτικ? και η κατασκευ? μουσικ?ν οργ?νων, τ?χνε? ουσιαστικ? ?γνωστε?, κατ? τα ?λλα, στη σ?γχρονη ?ρευνα του προ?στορικο? Αιγα?ου ? γνωστ?? μ?νο ?μμεσα απ? απεικον?σει? στην τ?χνη και αναφορ?? στα μυκηνα?κ? αρχε?α τη? Γραμμικ?? Β γραφ??. Στη διατ?ρηση αντικειμ?νων απ? φθαρτ? υλικ? στο Ακρωτ?ρι συν?βαλε σε ορισμ?νε? περιπτ?σει? και η μερικ? απανθρ?κωσ? του?. Στι? περιπτ?σει? που τα υλικ? ε?χαν αποσυντεθε? τελικ?, ?μειναν συχν? στη θ?ση του?, μ?σα στο ηφαιστειακ? υλικ?, κοιλ?τητε? ? αποτυπ?ματα αντ?στοιχου σχ?ματο?. Γεμ?ζοντα? τ?τοιε? κοιλ?τητε? με γ?ψο κατ? τη δι?ρκεια τη? ανασκαφ?? ανακτ?νται πιστ? εκμαγε?α των αντικειμ?νων που αποσυντ?θηκαν.

Σημαντικ?τερε? μαρτυρ?ε? για την κατασκευ? φθαρτ?ν τεχνουργημ?των στο Ακρωτ?ρι ε?ναι τα εκμαγε?α κρεβατι?ν απ? το Συγκρ?τημα Δ και το ?νδηρο των Κλιν?ν, το εκμαγε?ο εν?? τραπεζιο? με γλυπτ? π?δια απ? το Συγκρ?τημα Δ, ζε?γο? ξ?λινων κρουστ?ν κροτ?λων απ? την Ξεστ? 4 με αν?γλυφη παρ?σταση πουλι?ν και κρ?κων και μεγ?λο? αριθμ?? αποτυπωμ?των και απανθρακωμ?νων τεμαχ?ων πλεκτ?ν καλαθι?ν απ? το Συγκρ?τημα Δ, τον Μυλ?να του Τομ?α Α, τη Δυτικ? Οικ?α και ?λλα σημε?α του οικισμο?.

Επεμβ?σει? στα κτ?ρια

Λ?γω τη? αποσ?νθεση? των οργανικ?ν υλικ?ν, κυρ?ω? του ξ?λου, που ε?χαν χρησιμοποιηθε? στην κατασκευ? των κτιρ?ων, η απομ?κρυνση των ηφαιστειακ?ν αποθ?σεων ?θετε τα κτ?ρια σε κ?νδυνο κατ?ρρευση?. ?χρηζαν επομ?νω? στ?ριξη? τα προ?στορικ? κτ?ρια. Κατ? τη δι?ρκεια των ανασκαφ?ν του Σπ. Μαριν?του επιλ?χθηκε η μ?θοδο? τη? ?γχυση? οπλισμ?νου σκυροδ?ματο? στα κεν? που ε?χαν δημιουργηθε? στου? το?χου? των αποκαλυμμ?νων κτιρ?ων. Σε πολλ?? περιπτ?σει? ξ?λινων πλαισ?ων θυρ?ν και παραθ?ρων, το σκυρ?δεμα β?φτηκε σε χρ?μα καφ?, παρ?μοιο με του ξ?λου, εν? ζωγραφ?στηκαν σε αυτ? ρ?ζοι, ?στε να δ?νεται στον επισκ?πτη ?σο το δυνατ?ν πλησι?στερη εικ?να σε αυτ?ν που ε?χε το κτ?ριο πριν απ? την ηφαιστειακ? ?κρηξη. Σε λιγ?τερε? περιπτ?σει? κατασκευ?στηκαν εξωτερικ?? αντηρ?δε? στ?ριξη? των το?χων απ? οπλισμ?νο σκυρ?δεμα.

Τα κτ?ρια, οι τοιχογραφ?ε? και σημαντικ? ευρ?ματα

Ξεστ? 3

Η Ξεστ? 3 απ? τα ανατολικ? (Δωμ?τια 2, 4, 5).

Απ? την κ?ρια (ν?τια) ε?σοδο του στεγασμ?νου αρχαιολογικο? χ?ρου, το πρ?το κτιριακ? συγκρ?τημα στη δυτικ? πλευρ? ε?ναι η Ξεστ? 3 (παλι?τερα λεγ?ταν και Ξεστ? Ε). Η Ξεστ? 3 ?ταν ?να μεγ?λο δι?ροφο κτ?ριο, με 14 δωμ?τια σε κ?θε ?ροφο, κ?ποια απ? τα οπο?α συνδ?ονται μεταξ? του? με πολ?θυρα. Στο συγκρ?τημα αυτ? βρ?θηκε ?να? πολ? μεγ?λο? αριθμ?? απ? τοιχογραφ?ε?, με πιο σημαντικ? την τοιχογραφικ? σ?νθεση με τι? Κροκοσυλλ?κτριε? (Πρ?το? ?ροφο?, Δωμ?τιο 3Α, Ανατολικ?? το?χο?). Στον β?ρειο το?χο του ?διου δωματ?ου υπ?ρχε η τοιχογραφ?α τη? Π?τνια? θηρ?ν, η οπο?α αποτελε? κοιν? θεματικ? εν?τητα με τι? Κροκοσυλλ?κτριε?.

Σε ?να απ? τα δωμ?τια του ισογε?ου υπ?ρχει Δεξαμεν? καθαρμ?ν (?δυτο), ?να? χ?ρο? με βυθισμ?νο μικρ? τμ?μα του δαπ?δου του και κλ?μακα που οδηγε? σε αυτ?, που θεωρε?ται ιερ??. Αυτ?, σε συνδυασμ? με τη θεματολογ?α των τοιχογραφι?ν, οδηγε? στο συμπ?ρασμα ?τι στην Ξεστ? 3 πραγματοποιο?νταν δι?φορε? τελετ?? και ε?ναι το μ?νο μ?χρι τ?ρα κτ?ριο του οικισμο?, στο οπο?ο ε?ναι αρκετ? πιθαν? η λατρευτικ?/θρησκευτικ? χρ?ση. Στον β?ρειο το?χο του δωματ?ου με τη δεξαμεν? καθαρμ?ν βρισκ?ταν η τοιχογραφ?α των Λατρευτρι?ν.

Στον Προθ?λαμο 5 βρ?θηκε η τοιχογραφ?α του Κυνηγο?. Στο δωμ?τιο 3Β του ισογε?ου βρ?θηκε η τοιχογραφ?α με τα Γυμν? αγ?ρια.

Στο δωμ?τιο 9 του πρ?του ορ?φου υπ?ρχε η τοιχογραφ?α των Λυγαρι?ν, εν? στο δωμ?τιο 3Β του ορ?φου βρ?θηκαν οι Γυνα?κε? με τι? Ανθοδ?σμε?.

Στον δε?τερο ?ροφο του κτιρ?ου, ο οπο?ο? σ?μερα δεν σ?ζεται, υπ?ρχε η τοιχογραφ?α των Πολ?χρωμων Σπειρ?ν, μια τοιχογραφ?α πολ? μεγ?λων διαστ?σεων. Ομ?δα μελετητ?ν απ? το Εθνικ? Μετσ?βιο Πολυτεχνε?ο ασχολ?θηκαν με τι? μεγ?λε? αυτ?? σπε?ρε? και κατ?ληξαν στο συμπ?ρασμα ?τι οι καλλιτ?χνε? τη? Θ?ρα? γν?ριζαν τη λεγ?μενη Σπε?ρα του Αρχιμ?δη, π?νω απ? χ?λια χρ?νια πριν απ? αυτ?ν. Στο δωμ?τιο 9, επ?ση? του δευτ?ρου ορ?φου, υπ?ρχε η τοιχογραφ?α με του? Ρ?δακε?.

• 
  Οι Κροκοσυλλ?κτριε? (Ανατολικ?? το?χο?).
• 
  Οι Κροκοσυλλ?κτριε? (Απ?σπασμα απ? τον ανατολικ? το?χο).
• 
  Η Π?τνια θηρ?ν (Απ?σπασμα).
• 
  Ρ?δακε?.

Οικ?α των Θραν?ων

Ακριβ?? στα ν?τια τη? Ξεστ?? 3 ?χει αποκαλυφθε? μικρ? μ?ρο? κτιρ?ου, το οπο?ο σ?ζει κτιστ? θραν?ο στον προθ?λαμο του, οπ?τε το κτ?ριο ονομ?στηκε Οικ?α Θραν?ων. Μεταξ? τη? Οικ?α? Θραν?ων και του δυτικο? ?κρου τη? Ξεστ?? 3, στι? 12 Δεκεμβρ?ου του 1999, κατ? τη δι?ρκεια των εργασι?ν ανασκαφ?? για τη στ?ριξη των πεσσ?ν θεμελ?ωση? του ν?ου στεγ?στρου, ανακαλ?φθηκε μ?σα σε π?λινη λ?ρνακα (μικρ? κιβ?τιο), το μοναδικ? χρυσ? ειδ?λιο (αγαλματ?διο) αιγ?γρου, απ? τα ελ?χιστα πολ?τιμα αντικε?μενα που ?χουν βρεθε? στο χ?ρο των ανασκαφ?ν, το οπο?ο σ?μερα εκτ?θεται στο Μουσε?ο Προ?στορικ?? Θ?ρα?, στα Φηρ?. Το ειδ?λιο ?ταν μ?σα σε ξ?λινη θ?κη, τη? οπο?α? μ?νο το αποτ?πωμα ε?χε διατηρηθε?, εν? η π?λινη λ?ρνακα ?ταν δ?πλα σε σωρ? μεγ?λου αριθμο? απ? ζε?γη κερ?των, κατ? β?ση αιγοπροβ?των.

• 
  Το χρυσ? ειδ?λιο αιγ?γρου.

Πλατε?α Ξεστ?? 3

Ο ακ?λυπτο? χ?ρο? ανατολικ? τη? Ξεστ?? 3 ?χει ονομαστε? ?Πλατε?α Ξεστ?? 3?.

Οδ?? Τελχ?νων

Απ? την Πλατε?α Ξεστ?? 3 ξεκιν?ει το μεγαλ?τερο κομμ?τι δρ?μου που ?χει ω? τ?ρα ανασκαφε?, η Οδ?? Τελχ?νων, ο οπο?ο? φα?νεται ?τι οδηγο?σε στο λιμ?νι τη? π?λη?.

Κτ?ριο Γ

Στο ξεκ?νημα τη? οδο? Τελχ?νων, στη δυτικ? τη? πλευρ?, βρ?σκεται το Κτ?ριο Γ, του οπο?ου μ?νο μερικ? δευτερε?οντα δωμ?τια ?χουν ανασκαφε?. Το κτ?ριο αυτ? ε?χε τουλ?χιστον δ?ο ορ?φου?. Στα δωμ?τια Γ1 και Γ2 ε?χαν εγκατασταθε? οι λιθοξ?οι, οι οπο?οι επιδι?ρθωναν τον τομ?α αυτ? απ? τι? ζημι?? που ε?χε υποστε? κατ? τον σεισμ? που ?γινε πριν τη μεγ?λη ?κρηξη του ηφαιστε?ου.

Κτ?ριο Β

Στην ?λλη πλευρ? (ανατολικ?) τη? οδο? Τελχ?νων, σχεδ?ν απ?ναντι απ? το Κτ?ριο Γ, βρ?σκεται το Κτ?ριο Β, το οπο?ο, επ?ση?, ε?χε τουλ?χιστον δ?ο ορ?φου?. Ε?ναι πολ? πιθαν?ν να ε?ναι στην πραγματικ?τητα δ?ο ξεχωριστ? κτ?ρια προσκολλημ?να το ?να στο ?λλο. ?χει υποστε? πολλ?? ζημι?? απ? τον χε?μαρρο που περνο?σε απ? την ανατολικ? του πλευρ?. Στο εσωτερικ? του βρ?θηκε ?να? αριθμ?? απ? σημαντικ?? τοιχογραφ?ε?, απ? τι? οπο?ε? οι πιο χαρακτηριστικ?? ε?ναι οι Πυγμ?χοι (Δωμ?τιο Β1, Ν?τιο? Το?χο?), οι Αντιλ?πε? (Δωμ?τιο Β1, Δυτικ?? Το?χο?) και οι Κυανοπ?θηκοι (Δωμ?τιο Β6, Β?ρειο? και Δυτικ?? Το?χο?). Στο δωμ?τιο Β6 βρ?θηκαν και τα σπαρ?γματα τη? τοιχογραφ?α? με τα Τετρ?ποδα (μοσχαρ?κια).

• 
  Οι Πυγμ?χοι.
• 
  Οι Αντιλ?πε?.
• 
  Οι Κυανοπ?θηκοι (Δυτικ?? το?χο?).
• 
  Η τοιχογραφ?α με τα τετρ?ποδα.

Πλατε?α Μυλ?νο?

Η οδ?? Τελχ?νων οδηγε? στα β?ρεια σε μ?α πλατε?α, η οπο?α ?χει ονομαστε? Πλατε?α Μυλ?νο?.

Συγκρ?τημα Δ

Το β?ρειο κλιμακοστ?σιο του Συγκροτ?ματο? Δ απ? βορρ? (Δωμ?τια Δ4, Δ5, Δ6, Δ7).

Στη βορειοανατολικ? πλευρ? τη? Πλατε?α? Μυλ?νο? βρ?σκεται το Συγκρ?τημα Δ, το οπο?ο αποτελε?ται απ? τ?σσερα κτ?ρια, που χωρ?ζονται απ? μεσοτοιχ?ε?. Η αρχικ? ονομασ?α του Συγκροτ?ματο? Δ ?ταν Ξεστ? 1, επειδ? οι το?χοι τη? προσ?ψεω? ?χουν κατασκευασθε? απ? ηφαιστειακο?? (ξεστο??) κυβ?λιθου?.

Στον ν?τιο, στον δυτικ? και στον β?ρειο το?χο του Δωματ?ου Δ2, εν?? μικρο? ημιυπ?γειου δωματ?ου, βρ?θηκε η περ?φημη τοιχογραφ?α τη? ?νοιξη?. Ο τ?ταρτο? το?χο? του δωματ?ου ε?χε π?ρτα και διπλ? παρ?θυρο. Πιθαν?τατα ο χ?ρο? αυτ?? ?ταν χ?ρο? ιερ??, κ?τι στο οπο?ο συνηγορε? και το γεγον?? ?τι ?ξω απ? αυτ?, προ? στην ανατολ?, βρ?θηκαν σκε?η ιερ?? σημασ?α?. Στο Δωμ?τιο Δ2 βρ?θηκε και εντυπωσιακ? μεγ?λο? αριθμ?? απ? π?λινα αγγε?α, στι? γων?ε? και κατ? μ?κο? των το?χων του. Μπροστ? απ? το ν?τιο το?χο του δωματ?ου βρισκ?ταν ?να κρεβ?τι (σ?μερα υπ?ρχει το εκμαγε?ο του), κ?τω απ? το οπο?ο ε?χαν επ?ση? τοποθετηθε? αγγε?α, πιθαν?τατα για να προστατευθο?ν απ? του? σεισμο??.

Στο Δωμ?τιο Δ15 βρ?θηκε μυλ?λιθο? για την παραγωγ? αλευριο?, εν? το δωμ?τιο Δ16 ?ταν πιθαν?τατα εργαστ?ριο κεραμικ?? καθ?? βρ?θηκε εκε? μεγ?λο? αριθμ?? κεραμικ?ν.

Στο Δωμ?τιο Δ18Α βρ?θηκαν σπαρ?γματα απ? δ?ο ? ?σω? τρει? επιγραφ?? Γραμμικ?? γραφ?? Α, οι οπο?ε? αναφ?ρουν ποσ?τητε? υλικ?ν που πιθαν?τατα σχετ?ζονταν με εμπορικ?? δραστηρι?τητε? των κατο?κων του οικισμο?, εν? στο Δ18Β βρ?θηκε μεγ?λο? αριθμ?? π?λινων σφραγισμ?των απ? πηλ? πιθαν?τατα κρητικ?? προ?λευση?.

• 
  Η τοιχογραφ?α τη? ?νοιξη? (Απ?σπασμα).
• 
  Σπαρ?γματα πινακ?δων Γραμμικ?? Α απ? το Δωμ?τιο Δ18Α.
• 
  Εκμαγε?ο ξ?λινου τραπεζιο?.

?νδηρο Κλιν?ν

Αμ?σω? βορειοδυτικ? τη? Πλατε?α? Μυλ?νο? βρ?σκεται ?να? ακ?λυπτο? χ?ρο? στον οπο?ο ανακαλ?φθηκαν τα αρνητικ? τρι?ν μικρ?ν κρεβατι?ν, απ? τα οπο?α προ?κυψαν τα γ?ψινα εκμαγε?α του?.

Οικ?α τη? ?γκυρα?

Στα β?ρεια τη? πλατε?α? Μυλ?νο? και δυτικ? του Συγκροτ?ματο? Δ βρ?σκεται η Οικ?α τη? ?γκυρα?. Ονομ?στηκε ?τσι επειδ? σε αυτ? βρ?θηκε μελαν?? λ?θο? με οπ?, β?ρου? 65 κιλ?ν, που προφαν?? ε?χε τη χρ?ση ?γκυρα?. Ο τ?πο? αυτ?? θεωρε?ται ?τι ε?ναι τη? Μεσοκυκλαδικ?? περι?δου.

• 
  Η οικ?α τη? ?γκυρα?.

Πλατε?α Τριγ?νου

Στη δυτικ? πλευρ? του Συγκροτ?ματο? Δ βρ?σκεται η Πλατε?α Τριγ?νου ? Τριγωνικ? Πλατε?α, η οπο?α ονομ?ζεται ?τσι λ?γω του σχ?ματο? τη?

Δυτικ? Οικ?α

Στα δυτικ? τη? Πλατε?α? Τριγ?νου βρ?σκεται η Δυτικ? Οικ?α. Η οικ?α αυτ? ε?χε περ?μετρο 49,65 μ?τρα. Η ταρ?τσα τη? ?ταν καλυμμ?νη με πατημ?νο χ?μα το οπο?ο εξασφ?λιζε τη μ?νωση τη?. Στο ισ?γειο τη? υπ?ρχαν αποθ?κε? τροφ?μων, εργαστ?ρια, μαγειρε?ο και χ?ρο? μυλων?. Στον πρ?το ?ροφο υπ?ρχε δωμ?τιο με αργαλειο?? (Δωμ?τιο 3), μια αποθ?κη σκευ?ν και τροφ?μων, ?να αποχωρητ?ριο (Δωμ?τιο 4Α) και δ?ο δωμ?τια με τοιχογραφ?ε? (Δωμ?τια 4 και 5). Στο ?να απ? τα δ?ο, στο Δωμ?τιο 5, βρ?θηκαν οι δ?ο τοιχογραφ?ε? των Ψαρ?δων (Δυτικ?? το?χο?), η τοιχογραφ?α τη? νεαρ?? ι?ρεια? (Νοτιοανατολικ? ε?σοδο? / ανατολικ?? παραστ?τη?), η τοιχογραφ?α με το ποτ?μι (Ανατολικ?? το?χο?) και η δι?σημη μικρογραφικ? ζωφ?ρο? του στ?λου που βρ?σκεται και στου? τ?σσερι? το?χου? του.

Η ζωφ?ρο? του Στ?λου (Απ?σπασμα: Δε?τερη και Τρ?τη π?λη).

Το Δωμ?τιο 4 ?ταν διακοσμημ?νο με τα Ικρ?α, την τοιχογραφ?α των οκτ? θαλαμ?σκων πλο?ων. Το δωμ?τιο αυτ? με λεπτ? μεσοτοιχ?α χωριζ?ταν σε δ?ο δωμ?τια. Το δωμ?τιο 4Α ?ταν λουτρ?.

Στη Δυτικ? Οικ?α θεωρε?ται ?τι ?μενε ο αρχηγ?? του στ?λου. Μια μικρ? σκ?λα που βρ?θηκε στο κτ?ριο υποδηλ?νει ?τι μπορε? να υπ?ρχε και τρ?το? ?ροφο? ? κ?ποια σοφ?τα.

• 
  Η ε?σοδο? τη? Δυτικ?? Οικ?α?.
• 
  Ο ψαρ??.
• 
  Απ?σπασμα απ? τη ζωφ?ρο του Στ?λου.
• 
  Απ?σπασμα απ? τη ζωφ?ρο του Στ?λου: Η ναυμαχ?α.

Πλατε?α Κενοταφ?ου

Β?ρεια του Συγκροτ?ματο? Δ υπ?ρχει περιοχ?, η οπο?α ε?χε διαμορφωθε? σε πλατε?α κατ? την Υστεροκυκλαδικ? Ι περ?οδο και σ?μερα ?χει ονομαστε? Πλατε?α Κενοταφ?ου. Εκε? ?χει βρεθε? τραπεζοειδ?? κατασκευ? που θυμ?ζει πρωτοκυκλαδικ? τ?φο και στο εσωτερικ? τη? οπο?α? βρ?θηκαν 17 μαρμ?ρινα πρωτοκυκλαδικ? εδ?λια και θρα?σματα μαρμ?ρινων κρατηρ?σκων χωρ??, ?μω?, παρουσ?α ανθρ?πινων οστ?ν. Το ε?ρημα αυτ? ερμηνε?εται ω? ανακομιδ? εν?? κυκλαδικο? νεκροταφε?ου, για τι? αν?γκε? επ?κταση? τη? π?λη?. Στην ?δια περιοχ?, στα βορειοανατολικ? του Συγκροτ?ματο? Δ, σε μεγαλ?τερο β?θο? απ? αυτ? που βρισκ?ταν το κενοτ?φιο, βρ?θηκε τμ?μα δαπ?δου με ?ντονα ?χνη φωτι?? και μεγ?λο αριθμ? απ? οστ? ζ?ων και κερ?των και κεραμικ??, το οπο?ο ?χει ονομαστε? Πυρ? τη? Θυσ?α? και αν?γεται στην Πρωτοκυκλαδικ? ΙΙΙ περ?οδο.

Οικ?α των Γυναικ?ν

Στα βορειοδυτικ? του χ?ρου των ανασκαφ?ν βρ?σκεται η Οικ?α των Γυναικ?ν, η οπο?α οφε?λει το ?νομα τη? στι? τοιχογραφ?ε? των γυναικ?ν που κ?λυπταν τον ν?τιο το?χο (γυναικε?α φιγο?ρα) και τον β?ρειο το?χο (γυμν?στηθη γυναικε?α φιγο?ρα) του ανατολικο? τμ?ματο? του Δωματ?ου 1. Στο δυτικ? τμ?μα του ?διου δωματ?ου βρ?θηκε η τοιχογραφ?α με του? Π?πυρου?. Η οικ?α αποτελε? μεγ?λο δι?ροφο οικοδ?μημα στο κ?ντρο του οπο?ου υπ?ρχε φωταγωγ??.

• 
  Γυναικε?α φιγο?ρα (Ν?τιο? το?χο?).
• 
  Γυμν?στηθη γυναικε?α φιγο?ρα (Β?ρειο? το?χο?).
• 
  Π?πυροι (Μουσε?ο Προ?στορικ?? Θ?ρα?).

Τομ?α? Α και Μυλ?να?

Εσωτερικ? του Ν?ου Στεγ?στρου (Μυλ?να? / Τομ?α? Α)

Στο β?ρειο ?κρο των ανασκαφ?ν βρ?σκεται το κτηριακ? συγκρ?τημα του Τομ?α Α ? Αποθ?κη των Π?θων, στα τρ?α μεγαλ?τερα δωμ?τια του οπο?ου βρ?θηκε μεγ?λο? αριθμ?? απ? π?θου? που περιε?χαν ?σπρια, αλε?ρι και κριθ?ρι. Στον Μυλ?να, που βρ?σκεται δ?πλα, βρ?θηκε εγκατ?σταση μ?λου και καλ?θι που περιε?χε ψ?ρια και αχινο??. Στην ευρ?τερη περιοχ? του Τομ?α Α βρ?θηκαν τα σπαρ?γματα του Αφρικανο?, των Σεβιζ?ντων πιθ?κων και του Γαλ?ζιου πτηνο?, τα οπο?α ο Σπ?ρο? Μαριν?το? ε?χε θεωρ?σει αρχικ? ?τι αν?κουν στην ?δια τοιχογραφ?α.

• 
  Ο Αφρικαν??.
• 
  Σεβ?ζοντε? Π?θηκοι.
• 
  Γαλ?ζιο πτην?.

Ξεστ? 2

Στα ανατολικ? του Συγκροτ?ματο? Δ βρ?σκεται η Ξεστ? 2. Η β?ρεια πρ?σοψη του κτιρ?ου διατηρε?ται μ?χρι και το τρ?το π?τωμα.

Ξεστ? 4

Το μεγαλ?τερο απ? τα κτ?ρια που ?χουν ανακαλυφθε? μ?χρι σ?μερα ε?ναι η Ξεστ? 4, το οπο?ο ε?ναι τρι?ροφο οικοδ?μημα του οπο?ου ?λε? οι ?ψει? ε?ναι επενδυμ?νε? με λαξευτο?? ορθογ?νιου? ?γκου? τ?φου (στρ?μα πορ?δου? πετρ?ματο?, κυρ?ω? ηφαιστειογενο??). Βρ?σκεται στα νοτιοανατολικ? του χ?ρου των ανασκαφ?ν και αποτελο?σε πιθαν?τατα δημ?σιο κτ?ριο. Δεν ?χει ανασκαφε? πλ?ρω?.

Στο Δωμ?τιο 2 τη? Ξεστ?? 4, κατ? τη δι?ρκεια ανασκαφ?ν για την υποστ?λωση του ν?ου στεγ?στρου, βρ?θηκε θρα?σμα ζωφ?ρου με παρ?σταση οδοντ?φρακτων κραν?ν (μυκηνα?κ?? τ?πο?) σε φυσικ? μ?γεθο? με λεπτομερ? απεικ?νιση και με ?λα τα στοιχε?α εν?? κρ?νου?: λοφ?ο, παραγναθ?δα, προμετωπ?δα και επ?ορτο. Η ανακ?λυψη αυτ? δημιουργε? προβληματισμο?? για τη σχ?ση του προ?στορικο? οικισμο? με την ηπειρωτικ? Ελλ?δα

Στο κλιμακοστ?σιο του κτιρ?ου ?χει βρεθε? η τοιχογραφ?α των Δωροφ?ρων, η οπο?α ε?ναι η μεγαλ?τερη τοιχογραφικ? σ?νθεση που ?χει ανακαλυφθε? μ?χρι τ?ρα στον οικισμ?.

• 
  Ξεστ? 4.

Οδ?? Κουρητ?ν

Ο δρ?μο? που περν?ει στα ν?τια τη? Ξεστ?? 4 ?χει ονομαστε? Οδ?? Κουρητ?ν (Κρητ?ν).

Κτ?ριο ΙΑ

Στα β?ρεια τη? Ξεστ?? 4 βρ?σκεται το Κτ?ριο ΙΑ ? Κτ?ριο των Καλ?ν Αγγε?ων.

Συμπερ?σματα απ? τα Ευρ?ματα

Απ? τα ευρ?ματα των ανασκαφ?ν προκ?πτει ?τι η κοινων?α του Ακρωτηρ?ου δεν διοικο?νταν απ? ?ναν μον?ρχη, αλλ? απ? μια ελ?τ, η οπο?α δραστηριοποιο?νταν σε δ?ο κυρ?ω? τομε??, το θαλ?σσιο εμπ?ριο και τη βιοτεχν?α, αφο? η γεωργ?α στη γ?ρω περιοχ? δεν μπορο?σε να καλ?ψει τι? αν?γκε? του μεγ?λου πληθυσμο?. Τα πλο?α των τοιχογραφι?ν φα?νονται ικαν? για μακριν? ταξ?δια, εν? το λιμ?νι του Ακρωτηρ?ου πρ?πει να ?ταν ?να απ? τα σημαντικ?τερα τη? εποχ?? του. Απ?δειξη των εμπορικ?ν σχ?σεων των κατο?κων με ?λλε? περιοχ?? τη? Μεσογε?ου ε?ναι η ε?ρεση στο Δωμ?τιο Δ9 δοχε?ου απ? τη Χανα?ν και των σφραγισμ?των απ? την Κρ?τη στο δωμ?τιο Δ18Β.

Στα σπαρ?γματα των επιγραφ?ν που βρ?θηκαν στο Δωμ?τιο Δ18Α αναφ?ρονται εξαιρετικ? μεγ?λε? ποσ?τητε? υφασμ?των, πρ?γμα που οδηγε? στο συμπ?ρασμα ?τι ο οικισμ?? ?ταν τ?πο? συγκ?ντρωση? και επεξεργασ?α? του μαλλιο? που παραγ?ταν απ? τα γειτονικ? νησι?, πιθαν?? απ? την ?ο, τη Σ?κινο, τη Φολ?γανδρο και την Αν?φη. Παρ?λληλα στο Ακρωτ?ρι ?χουν βρεθε? ?νε? μαλλιο?, οι οπο?ε?, με β?ση εργαστηριακ?? αναλ?σει?, ε?ναι οι παλαι?τερε? διατηρημ?νε? αποδε?ξει? χρ?ση? του μαλλιο? στη Μεσ?γειο, εκτ?? απ? την περ?πτωση τη? Αιγ?πτου, ?που επ?ση? υπ?ρχουν αντ?στοιχα ευρ?ματα.

Οι κ?τοικοι του οικισμο? ε?χαν αναπτ?ξει σε υψηλ? βαθμ? την πυροτεχνολογ?α και η χρ?ση τη? φωτι?? εντοπ?ζεται τ?σο στα σπ?τια, ?σο και στι? οικονομικ?? και θρησκευτικ?? δραστηρι?τητε?. Απ? τι? αρχ?? τη? τρ?τη? χιλιετ?α? π.χ. εντοπ?ζεται η ?παρξη μ?νιμων και φορητ?ν εστι?ν μαγειρικ?? και κινητ?ν ? σταθερ?ν φο?ρνων, λε?ψανα στ?χτη? και κ?ρβουνα, ταψι?, ψηστι?ρε? και υποδοχ?? για σουβλ?κια, μαγκ?λια και επ?πεδε? πλ?κε? για το ψ?σιμο π?τα?.

Ευρ?ματα αποδεικν?ουν, επ?ση?, την καλλι?ργεια σταφυλι?ν και την παραγωγ? κρασιο?.

Το Στ?γαστρο του Προ?στορικο? Οικισμο?

Η στ?γαση τη? προ?στορικ?? π?λη? του Ακρωτηρ?ου κρ?θηκε αναγκα?α απ? τον Σπ?ρο Μαριν?το προκειμ?νου να προστατευθο?ν τα οικοδομ?ματα που ?ρχονταν στο φω?. Η ιδ?α αυτ? ε?χε ?ντονα επικριθε? την εποχ? εκε?νη. Η προσωπικ?τητα ?μω? του Μαριν?του επ?βαλε τη λ?ση αυτ?, η οπο?α τ?θηκε σε εφαρμογ? απ? το 1968. Παραπλε?ρω? του στεγ?στρου οικοδομ?θηκαν εργαστ?ρια, αποθ?κε? και ξεν?νε?, απαρα?τητα για την εξ?λιξη τη? ανασκαφικ?? δραστηρι?τητα?. Το παλαι? στ?γαστρο, στα τρι?ντα περ?που χρ?νια ζω?? του, αποδε?χθηκε σωτ?ριο για τα μνημε?α, ?μω? ο μεταλλικ?? σκελετ?? του απ? DEXION, λ?γω τη? γειτν?αση? με τη θ?λασσα και λ?γω των οξειδ?ων που περι?χονται στα ηφαιστειακ? υλικ? των επιχ?σεων, ε?χε ?ντονα διαβρωθε?, εν? η επικ?λυψη του στεγ?στρου με φ?λλα αμιαντοτσιμ?ντου ELLENIT ?ταν ανθυγιειν? και αντ?θετη με την υφιστ?μενη κοινοτικ? νομοθεσ?α. Κρ?θηκε, λοιπ?ν, απαρα?τητη η αντικατ?σταση του παλαιο? στεγ?στρου με ν?ο, το οπο?ο να καλ?πτει τ?σο τι? λειτουργικ?? αν?γκε? τη? ανασκαφ?? και ταυτ?χρονα να μπορε? να αναδε?ξει τον αρχαιολογικ? χ?ρο.

Η Κεντρικ? (Ν?τια) ε?σοδο? του ν?ου στεγ?στρου στη φ?ση τη? κατασκευ??

Η προκαταρκτικ? μελ?τη του ?ργου ?γινε σε συν?χεια του βραβευθ?ντο? Ερευνητικο? Προγρ?μματο? ?ASPIRE? (Archaeological Sites Protection Implementing Renewable Energies) και εγκρ?θηκε τον Φεβρου?ριο του 1996.

Ζε?γο? π?λινων κρατευτ?ν.

Η κατασκευ? του στεγ?στρου ανατ?θηκε ?πειτα απ? διαγωνισμ?, σε κοινοπραξ?α κατασκευαστικ?ν εταιρει?ν και οι εργασ?ε? ξεκ?νησαν τον Νο?μβριο του 1999. Το βιοκλιματικ? στ?γαστρο κατασκευ?ζεται απ? χ?λυβα, ?στε να ε?ναι μεγ?λη? αντοχ??, εν? προβλ?πεται η επικ?λυψ? του με θηρα?κ? γη, ?στε να ενταχθε? πλ?ρω? στο θηρα?κ? τοπ?ο. Παρ?λληλα, με ?πια μ?σα εξασφαλ?ζει τη δημιουργ?α κατ?λληλων συνθηκ?ν στο εσωτερικ? για αερισμ? και για επαρκ? φυσικ? φωτισμ?, εν? συλλ?γει και τα ?μβρια ?δατα σε ειδικ?? δεξαμεν??, εξασφαλ?ζοντα? μεγ?λε? ποσ?τητε? νερο?, απαρα?τητε? για τη λειτουργ?α του αρχαιολογικο? χ?ρου και των εργαστηρ?ων.

Η κατασκευ? του στεγ?στρου οδ?γησε σε ανασκαφ?? σε μεγ?λο β?θο? προκειμ?νου να στηριχθο?ν τα υποστυλ?ματ? του και ?βγαλε στην επιφ?νεια σημαντικ?? αρχαιολογικ?? ανακαλ?ψει? για την ιστορ?α τη? π?λη?, καθ?? και πολλ? ευρ?ματα, ?πω? το χρυσ? ειδ?λιο αιγ?γρου και το ζε?γο? π?λινων κρατευτ?ν.

Δυστυχ??, στι? 23 Σεπτεμβρ?ου του 2005, ?γινε κατ?ρρευση εν?? μικρο? τμ?ματο? του υπ? αν?γερση στεγ?στρου με αποτ?λεσμα τον θ?νατο εν?? Ουαλλο? τουρ?στα, του Richard-George Bennion, εν? ο χ?ρο? ?κλεισε για το κοιν?. Σημαντικ? μ?ρο? του στεγ?στρου που κατ?ρρευσε ?πεσε σε ακ?λυπτο χ?ρο, στην πλατε?α του Τριγ?νου. Το υποκε?μενο Συγκρ?τημα Δ που κυρ?ω? επλ?γη ?ντεξε εξαιτ?α? του γεγον?το? ?τι δεν ε?χε ανασκαφε? πλ?ρω? και ?ρα το εσωτερικ? του ε?ναι παραγεμισμ?νο με το υλικ? τη? ?κρηξη? που συγκρ?τησε του? το?χου? στη θ?ση του?, επειδ? ?να τμ?μα του ε?χε αναστηλωθε? με τσιμ?ντο απ? την εποχ? τη? αποκ?λυψ?? του απ? τον Σπυρ?δωνα Μαριν?το και επειδ? κρ?τησε αντ?σταση το παλαι? στ?γαστρο, το μεγαλ?τερο μ?ρο? του οπο?ου δεν ε?χε ακ?μη απομακρυνθε? απ? τη συγκεκριμ?νη θ?ση.

Ν?α μελ?τη πραγματοποι?θηκε απ? την αγγλικ? εταιρε?α OVE-ARUP σ?μφωνα με την οπο?α ?λλαξε ο μεταλλικ?? φορ?α? τη? κατασκευ??. Οι κατασκευαστικ?? εργασ?ε? ξεκ?νησαν το 2010 και ολοκληρ?θηκαν στι? 31 Ιουλ?ου του 2011. Τελικ? ο χ?ρο? ?νοιξε για το κοιν? στι? 11 Απριλ?ου του 2012.

Το Ακρωτ?ρι κατ? του? Μεσαιωνικο?? χρ?νου?

Το καστ?λι και στην κορυφ? ο Γουλ?? του Ακρωτηρ?ου.

Κατ? του? μεσαιωνικο?? χρ?νου?, το Ακρωτ?ρι αποτελο?σε ?να απ? τα καστ?λια του νησιο? και ονομαζ?ταν La Ponta. Στο κ?ντρο του οικισμο? υπ?ρχε ο Γουλ?? του Ακρωτηρ?ου (τουρκικ?: kule‎‎, "π?ργο?"), ο οπο?ο? υπ?στη μεγ?λε? ζημι?? κατ? τη σεισμικ? δραστηρι?τητα του 1956, αν και ?ταν σε πολ? καλ? κατ?σταση μ?χρι τ?τε. Το 1336 το Ακρωτ?ρι παραχωρ?θηκε απ? τον Δο?κα τη? Ν?ξου Νικ?λαο Σανο?δο στην οικογ?νεια Gozzadini, η οπο?α ε?χε καταγωγ? απ? την Μπολ?νια. Το γεγον?? ?τι η καταγωγ? του? ?ταν απ? αυτ?ν την ιταλικ? π?λη και ?χι απ? τη Βενετ?α, η οπο?α ?ταν σε π?λεμο με την Οθωμανικ? αυτοκρατορ?α, σε συνδυασμ? με την ισχ? τη? ?μυνα? του κ?στρου επ?τρεψε στην οικογ?νεια των Γοζαδ?νων να διατηρ?σει στην κατοχ? τη? το καστ?λι για μεγ?λη περ?οδο ακ?μη και κατ? τη δι?ρκεια τη? κατοχ?? τη? υπ?λοιπη? Σαντορ?νη? απ? του? Το?ρκου?. Τελικ? π?ρασε στα χ?ρια των Το?ρκων μ?λι? το 1617.

• 
  Το καστ?λι και ο Γουλ?? του Ακρωτηρ?ου.
• 
  Η ε?σοδο? στο καστ?λι του Ακρωτηρ?ου.

Ο Μπ?λο?

Ο ?γιο? Νικ?λαο? (του Μπ?λου).

Ο Μπ?λο? ? Π?λο? ε?ναι μικρ?? ?ρμο? στα βορειοδυτικ? του χωριο? του Ακρωτηρ?ου. Σ?μφωνα με την παρ?δοση, ονομ?ζεται ?τσι γιατ? "εκε? οι κοπ?λε? χ?ρευαν Μπ?λο". Τον 19ο αι?να ?ταν το λιμ?νι με το οπο?ο διακινο?νταν τα προ??ντα τη? περιοχ??. Σ?μερα η πρ?σβαση γ?νεται με δυσκολ?α, κυρ?ω? λ?γω τη? μη συντ?ρηση? του διαμορφωμ?νου μονοπατιο?. Π?νω στα βρ?χια, δ?πλα στο λιμαν?κι, υπ?ρχει το παρεκκλ?σι του Αγ?ου Νικολ?ου. Στη θ?ση αυτ? υπ?ρχουν παλι? κτ?ρια που πιθαν?τατα χρησιμοποιο?νταν ω? αποθ?κε? και υπ?σκαφε? κατοικ?ε?. Κατ? την περ?οδο τη? κατασκευ?? τη? Δι?ρυγα? του Σου?ζ, απ? τα γ?ρω τοιχ?ματα τη? καλντ?ρα? γιν?ταν εξ?ρυξη θηρα?κ?? γη?. Εκε? ε?χε διενεργ?σει ανασκαφ?? η Γαλλικ? Αρχαιολογικ? Σχολ? και ε?χε καταγραφε? η ε?ρεση προ?στορικο? κτιρ?ου, η θ?ση του οπο?ου σ?μερα δεν ε?ναι γνωστ?. Στην περιοχ? του Μπ?λου υπ?ρχει και το υπ?σκαφο παρεκκλ?σι των Εισοδ?ων τη? Θεοτ?κου, που ε?ναι γνωστ? και ω? Παναγι? του (Μ)Π?λου, στο οπο?ο η πρ?σβαση ε?ναι πολ? πιο ε?κολη μ?σω εν?? τσιμεντοστρωμ?νου μονοπατιο?. Παλι?τερα, σε σπηλι?? στα τοιχ?ματα τη? καλντ?ρα? ζο?σαν μοναχ??. Κεντρικ? σπηλι? αποτελο?σε υπ?σκαφο να? τη? Αγ?α? Τρι?δα?. Η παρ?δοση τη? περιοχ?? θ?λει να υπ?ρχουν στι? σπηλι?? αυτ?? σ?ραγγε? διαφυγ??, οι οπο?ε? προστ?τευαν τι? μοναχ?? σε περ?πτωση επιδρομ??.

• 
  Η πρ?σβαση στον ?ρμο του Μπ?λου.
• 
  Η Παναγι? του Π?λου (Εισ?δια τη? Θεοτ?κου).
• 
  Τα εδ?φη, ?ταν ε?ναι ξεπερασμ?να, ε?ναι πολ? ε?φορα. Στρ?ματα ελαφρ?πετρα? στον Μπ?λο.

Ο Φ?ρο? του Ακρωτηρ?ου

Ο Φ?ρο? του Ακρωτηρ?ου.

Το Ακρωτ?ρι βρ?σκεται ακριβ?? στον ?ξονα του θαλ?σσιου δρ?μου Πειραι? - Αλεξ?νδρεια και φ?ρει φ?ρο, ο οπο?ο? ε?ναι ?να? απ? του? καλ?τερου? του ελληνικο? δικτ?ου. Βρ?σκεται σε απ?σταση 18 χιλιομ?τρων απ? τα Φηρ? σε υψ?μετρο 58 μ?τρων και οι γεωγραφικ?? του συντεταγμ?νε? ε?ναι: Γεωγραφικ? Πλ?το? 36^ο 21' 05" Β?ρειο και Γεωγραφικ? Μ?κο? 25^ο 21' 05" Ανατολικ?.

Ο φ?ρο? κτ?σθηκε το 1892, κατ? τη δι?ρκεια τη? Οθωμανικ?? κυριαρχ?α? στο νησ?, απ? τη γαλλικ? εταιρε?α La Société Collas et Michel. Αρχικ? δο?λευε με πετρ?λαιο και η ακτινοβολ?α του ?ταν 23 ναυτικ? μ?λια. Ανακαιν?στηκε το 1925. Η λειτουργ?α του διακ?πηκε κατ? τη δι?ρκεια του Δευτ?ρου Παγκοσμ?ου Πολ?μου και ?ρχισε να ξαναλειτουργε? το 1945. Κατ? την περ?οδο αυτ? εξ?πεμπε μ?α λ?μψη κ?θε 30 δευτερ?λεπτα, η οπο?α ?ταν ορατ? μ?χρι και 25 ναυτικ? μ?λια, εν? λειτουργο?σε με προσωπικ? τεσσ?ρων αντρ?ν. To 1983 ηλεκτροδοτ?θηκε, εν? το 1988 ?γινε πλ?ρω? αυτοματοποιημ?νο? και ?κτοτε συνεχ?ζει να αποδ?δει τη μ?γιστη φωτοβολ?α. Σ?μερα ?χει ακτινοβολ?α 24 ναυτικ? μ?λια.

Στα ν?τια του φ?ρου βρ?σκεται καλ? αγκυροβ?λιο καταφυγ?? για β?ρειου? αν?μου?, το οπο?ο οι ντ?πιοι το αποκαλο?ν Λιμνιον?ρι (Ακρωτηριανο?) ? Λιμαν?ρι (Εμπορειανο?).

• 
  Ο φ?ρο? τη? Σαντορ?νη?, Ακρωτ?ρι.
• 
  Το Λιμαν?ρι.
• 
  Το Λιμαν?ρι.

Παραλ?ε?

Η πιο γνωστ? παραλ?α στο Ακρωτ?ρι ε?ναι η Κ?κκινη παραλ?α. Βρ?σκεται σχετικ? κοντ? στον χ?ρο των ανασκαφ?ν, αλλ? η πρ?σβαση γ?νεται μ?νο με τα π?δια. Χρωστ?ει το ?νομ? τη? στα κ?κκινα βρ?χια τα οπο?α χαρακτηρ?ζουν το τοπ?ο.

Τα Μ?σα Πηγ?δια ε?ναι παραθαλ?σσια τοποθεσ?α στη ν?τια πλευρ? του Ακρωτηρ?ου. Η πρ?σβαση γ?νεται μ?σω χωματ?δρομου, η αρχ? του οπο?ου βρ?σκεται σε απ?σταση 16 χιλιομ?τρων απ? τα Φηρ?.

Η ?σπρη Παραλ?α, πρ?σβαση στην οπο?α υπ?ρχει μ?νο απ? τη θ?λασσα.

Η παραλ?α Αλμυρ? βρ?σκεται σε κοντιν? απ?σταση.

• 
  Η Κ?κκινη Παραλ?α.
• 
  Η Κ?κκινη Παραλ?α.
• 
  Η παραλ?α στα Μ?σα Πηγ?δια.
• 
  Η ?σπρη Παραλ?α.

Τοπικ?? Εορτ??

• Στι? 12 Μα?ου γ?νεται πανηγ?ρι στην εκκλησ?α του Αγ?ου Επιφαν?ου.
• Στι? 29 Μα?ου εορτ?ζει η Αγ?α Θεοδοσ?α, που ε?ναι η ενορ?α του Ακρωτηρ?ου. Εκκλησ?α τη? Αγ?α? Θεοδοσ?α? υπ?ρχε σε ?λα τα καστ?λια τη? Σαντορ?νη? και ?ταν χτισμ?νη π?ντα σε κοντιν? απ?σταση ?ξω απ? την ε?σοδο του?.
• Στι? 6 Αυγο?στου γ?νεται πανηγ?ρι στην εκκλησ?α τη? Μεταμ?ρφωση? του Σωτ?ρα.
• Στι? 15 Αυγο?στου γ?νεται πανηγ?ρι στην εκκλησ?α τη? Κοιμ?σεω? τη? Παναγ?α?.
• Στι? 20 Σεπτεμβρ?ου γ?νεται πανηγ?ρι στο παρεκκλ?σι του Αγ?ου Ευσταθ?ου.

Πρ?σθετε? Πληροφορ?ε?

• Κατ? τη δι?ρκεια τη? Κρητικ?? Επαν?σταση?, απ? το Ακρωτ?ρι μεταφ?ρονταν ?πλα προ? του? επαναστατημ?νου? Κρητικο??.
• Κατ? την απογραφ? του 1928 ε?χε 305 κατο?κου?.

Εικ?νε? απ? το Ακρωτ?ρι

• 
  Ο βρ?χο? "Ινδι?νο?", Ακρωτ?ρι.
• 
  Ο ?γιο? Επιφ?νιο?.
• 
  Η Κο?μησι? τη? Θεοτ?κου.
• 
  Ο ?η Γι?ννη?.
• 
  Ο ?γιο? Ανδρ?α?.
• 
  Ο ?γιο? Νικ?λαο? (κρ?νο?). Βρ?σκεται στη θ?ση "Καπαρι??".

Πηγ??

• Εγκυκλοπα?δεια Π?πυρο? Λαρο?? Μπριτ?νικα, 1978, 2006 (ΠΛΜ)
• Εγκυκλοπα?δεια Π?πυρο? Λαρο??, 1963 (ΠΛ)

Εξωτερικο? σ?νδεσμοι

• Πανεπιστ?μιο τη? Οκλαχ?μα, Φωτογραφ?ε? και Αναπαραστ?σει? απ? τον προ?στορικ? οικισμ? του Ακρωτηρ?ου: 12 3 4 5 6 7 8 9 10
• The Thera Foundation Αρχειοθετ?θηκε 2025-08-14 στο Wayback Machine.
• Jacques Thobie.: "L'administration generale des phares de l'Empire ottoman et la societe Collas et Michel, 1860-1960", 2004.